Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

SAMBIRO 4

Kuchita Vinthu Mwamahara

Kuchita Vinthu Mwamahara

KASI KUCHITA VINTHU MWAMAHARA NI VICHI?

Ŵanthu awo ŵakuchita vinthu mwamahara ŵakuŵa ŵakugomezgeka. Para ŵapika ntchito, ŵakugwira makora ndipo ŵakumalizga panyengo yake.

Mwana wangasambira kuchita makora vinthu nanga wangaŵa muchoko chomene. Buku linyake likuti: “Para ŵana ŵakwaniska myezi 15 ŵakwamba kuchita ivyo ŵapapi ŵawo ŵaŵaphalira, ndipo para ŵakwaniska myezi 18 ŵakukhumba chomene kuchita chilichose icho ŵapapi ŵawo ŵakuchita. Mu vigaŵa vinandi, ŵapapi ŵakwamba kusambizga ŵana ŵawo ntchito za panyumba para ŵali na vyaka vyapakati pa 5 na 7. Nangauli ŵakuŵa ŵachoko, kweni ŵakuchita makora ntchito zakupambanapambana.”—Parenting Without Borders.

CHIFUKWA WULI NTCHIWEMI KUCHITA VINTHU MWAMAHARA?

Ŵachinyamata ŵanandi ŵakutemwa kufumapo panyumba na kwamba kukakhala ŵekha kweni vikuŵatonda ndipo pamanyuma ŵakuweleraso ku ŵapapi ŵawo. Kanandi ivi vikuchitika chifukwa chakuti ŵachinyamata aŵa ŵakasambizgika yayi umo ŵangagwiliskira ntchito ndalama mwamahara, umo ŵangapwelelera panyumba panji umo ŵangasangira vyakukhumbikwa vya zuŵa na zuŵa.

Ntheura ntchiwemi chomene kusambizga ŵana ŵinu umo ŵangachitira vinthu mwamahara pasono mwakuti para ŵakura ŵazakachitenge makora. Buku linyake likuti: “Ntchiwemi yayi kuti ŵapapi ŵaŵachitirenge waka vyose ŵana ŵawo na kuŵaleka kuti ŵachitenge ŵekha vinthu para ŵakwaniska vyaka 18.”—How to Raise an Adult.

UMO MUNGASAMBIZGIRA MWANA WINU KUTI WACHITENGE VINTHU MWAMAHARA

Mupani ntchito izo nyengo zose wachitenge panyumba.

FUNDO YA MU BAIBOLO: “Ntchito yiliyose iyo munthu wakulimbikira kuyichita yili na chandulo.”—Zintharika 14:23.

Ŵana ŵakukondwa para ŵakugwira ntchito lumoza na ŵapapi ŵawo. Pakuti mwakawiro ŵana ŵakutemwa kugwira ntchito lumoza na ŵapapi ŵawo, ntheura mungasangirapo mwaŵi kuŵagaŵira ŵana ŵinu ntchito za panyumba.

Ŵapapi ŵanyake ŵakukhumba yayi kuŵapa ŵana ŵawo ntchito za panyumba. Iwo ŵakughanaghana kuti ŵana ŵali kale na ntchito zinandi za ku sukulu zakuti ŵachite zuŵa lililose.

Kweni kanandi ŵana awo ŵakugwira ntchito za panyumba ŵakuchita makora ku sukulu chifukwa chikuŵaŵira chipusu kuzomera na kumalizga ntchito izo ŵapika ku sukulu. Buku linyake likuti: “Para tikukhumba yayi kuti ŵana ŵatovwirenge ntchito apo iwo ŵakukhumba, ŵakwamba kughanaghana kuti ntchakuzirwa yayi kovwira ŵanji . . . Kweniso ŵakulindilira kuti ŵanyawo ndiwo ŵaŵachitirenge waka chilichose.”—Parenting Without Borders.

Nga umo buku ili likuyowoyera, kugwira ntchito za panyumba kukovwira ŵana kuti ŵasambire kovwira ŵanyawo m’malo mwakulindilira kuti ŵanji ndiwo ŵaŵachitirenge chilichose. Para ŵana ŵakugwirako ntchito za panyumba ŵakujiwona kuti nawo mbakukhumbikwa panyumba, ndipo ŵakumanya kuti ŵali na udindo wakovwirapo.

Ŵawovwirani ŵana ŵinu kumanya kuti para ŵabudiska vinthu udindo ngwawo kunozga.

FUNDO YA MU BAIBOLO: “Pulikira ulongozgi na kupokera chisambizgo, mwakuti uzakaŵe wavinjeru munthazi.”—Zintharika 19:20.

Mwachiyelezgero, para mwana winu munyamata panji msungwana wananga chinthu chaŵene mwangozi, kuleka yayi kuŵaphalira ŵeneko. Ŵana ŵakwenera kuzomerezga ivyo ŵabuda ndipo ŵakwenera kuphepiska panji na kuwezgerapo wuwo ivyo ŵananga.

Para ŵana ŵinu ŵamanya kuti ŵakwenera kuchitapo kanthu pa ivyo ŵabudiska viŵawovwirenge kuti . . .

  • ŵayowoyenge unenesko kweniso kuzomera ivyo ŵabudiska

  • ŵaleke kuyimba mulandu ŵanyawo

  • ŵaleke kujigowokera para ŵabudiska

  • ŵaphepiskenge para ntchakwenelera