Eaha to roto?

Faaiteraa i te parau apî i te mau Sinti e Roms i Heremani

Faaiteraa i te parau apî i te mau Sinti e Roms i Heremani

E ahuru tausani taata no te nunaa Sinti e Roms te ora nei i Heremani. a Aita i maoro aˈenei, ua piahia te mau Ite no Iehova i te mau api parau, buka rairai niuhia i nia i te Parau a te Atua e te mau video na roto i to ratou reo, te Romani. b

I te roaraa o te hoê opereraa taa ê i Tetepa e Atopa 2016, ua tutava te mau Ite no Iehova i te opere i te mau papai na roto i te reo Romani i te mau Sinti e Roms. I Heremani, e ora na ratou i roto e rave rahi oire mai ia Berlin, Bremerhaven, Freiburg, Hambourg e Heidelberg. Ua fanaˈo atoa te mau Ite no Iehova i te mau putuputuraa na roto i te reo Romani i ta ratou Piha a te Basileia.

Ua farii-rahi-hia

Ua maere roa e ua oaoa rahi atoa te mau Sinti e te Roms i te ohipa opereraa taa ê ta te mau Ite i rave. Ua parau na hoa faaipoipo Andre raua Esther, o tei apiti i roto i teie ohipa: “Ua oaoa roa te mau taata no te mau tutavaraa te ravehia ra ia ite ratou i te parau apî oaoa.” Ua putapû roa te rahiraa a faaroo e a taio ai ratou i te poroi Bibilia na roto i to ratou iho reo. I to te hoê vahine apî mataitairaa i te video No te aha e haapii ai i te Bibilia? na roto i te reo Romani, na nia iho noa o ˈna i te parau: “To ˈu reo teie!”

Te na ô ra Matthias, te hoê Ite no Iehova o tei apiti atoa i roto i teie opereraa taa ê i Hambourg: “Ua apiti mâua ta ˈu vahine i te hoê pǔpǔ o na vaˈu Ite, o tei haere e farerei fatata 400 Sinti e Roms i roto i te hoê tuhaa fenua i reira ratou e ora ai. Ua ani mai te feia ta matou i paraparau, i te mau papai Bibilia.” Ua parau Bettina, no Hambourg atoa oia: “Ua taˈi vetahi i to ratou iteraa e ua pia te mau Ite no Iehova i te mau papai na roto i te reo Romani.” Ua haamata oioi te rahiraa i te taio ma te reo puai i te reira, e ua rave atoa vetahi i te tahi mau papai no to ratou mau hoa.

Ua farii e rave rahi Sinti e Roms i te titau-manihini-raa no te haere i te hoê putuputuraa no te taata atoa. No te rahiraa o na 94 taata tei putuputu mai i Hambourg, a tahi ra ratou i haere ai i te Piha a te Basileia. I Reilingen, i piaiiho ia Heidelberg, e 123 taata tei tae mai i te putuputuraa. I muri iho, ua farii e pae taata o te paraparau i te reo Romani i te hoê haapiiraa Bibilia.

I te roaraa o teie ohipa opereraa taa ê, ua opere te mau Ite no Iehova fatata 3 000 apî parau e buka rairai. Ua tauaparau te mau Ite i hau atu 360 Sinti e Roms, e ua haamata 19 taata i te hoê haapiiraa Bibilia. Ua parau te rahiraa o ratou: “Mauruuru i te Atua o tei haapao mai ia matou!”

a Te ora nei te mau Sinti i Europa tooa o te râ e no Ropu, e te mau Roms i Europa Hitia o te râ e i Apatoa Hitia o te râ.

b Te faataa ra te Encyclopædia Britannica i nia i te natirara, e e “60 aore ra hau atu amaa reo i roto i te reo Romani.” No te faaohie, e faaohipa tatou te taˈo “Romani” i roto i teie tumu parau no te faataa i te reo ta te mau Sinti e Roms e paraparau ra i Heremani.