Wa limbuka ale okuti atavo alua a sakalala vali loku kuata olombongo okuti oku eca ekuatioso komanu konepa yespiritu ci sule? O-o a sandeka a sapulo, loku landisa olomĩlu viavo kuenda ovopange avo. Valua pokati kasongui vavo va tambula ofeto yalua kuenda va kuete ekalo liwa komuenyo. Kũlĩhĩsa ovolandu amue:

•   Ekonomuiso limue lia situlula okuti, vokuenda kuanyamo 13, o bisipu yimue yo Katolika ya talavaya lolombongo vionembele oco a fete eci ci panda 150 kovongende violombalãu vitito vioku fetela kuenda oku ñualañuala 200 kolonjanja lekãlu litukuiwa hati limosini. Eye wa wa pesela eci ci pitahãla olohuluwa vikuãla kolondolale oco a tumbulule onjo yaye, okuti ocitumãlo conembele.

•   Vofeka yemue yo Afrika, usongui umue wetavo o pondola oku linga olonjanja viosi omisa lovita vialua viomanu. Vonembele yaye, citava oku landamo olomĩlu vialua oku upisa “kulela wocikomo,” a tuaiya kuenda olomisola vi kuete elitalatu viusongui. Onepa yalua yoloñame olohukũi, pole, eye owasi.

•   Olomunda vikuãla vio ko China okuti vi kola ku va Buda, vivali pokati kavio vi tendiwa ndovitumãlo violomĩlu vi kuete olombongo vialua. Kuenda Onembele ya kemala yi tukuiwa Shaolin, yi panga onepa kovopange alua olomĩlu. Usongui waco wa kũlĩhĩwa okuti “monge CEO.”

•   Vakualomĩlu vo ko Amerika yosi, vo va fetika oku sanda olondunguli vietavo. Ndomo ca lekisiwa vesapulo limue, ovo va sokiya ovihilahila viatavo kuenda oku eca olonumbi vietavo kolofalakesi viavo.

 Nye ove o sima catiamẽla katavo a li kongela kovopange olomilu? Wa lipulile ale eci Suka a sima catiamẽla komanu va talavaya letavo oco va kuate olombongo?

 Suku ka tava oku tenga etavo lolomĩlu. Embimbiliya li lekisa okuti, kosimbu, Suku wa temelele ovitunda via enda oku popia okuti va ka pitiya kaye, pole va enda oku lingisa omanu “omo liolombongo.” (Mika 3:11) Suku wa pisa ovilinga viaco viocipululu, cina ca pongolola onembele “ocilala covimunu.”—Yeremiya 7:11.

 Yesu wa kuata ocisimĩlo cimuamue ca Suku catiamẽla ku vana va talavaya letavo oco va kuate olombongo. Koloneke via Yesu, asongui vatavo va enda oku ecelela okuti omanu vakuacipululu va linga omĩlu vokati konembele yo Yerusalãi kuenda va enda oku kuata olombongo omo lioku ci linga. Lonjila eyi omanu wakuavitima via sunguluka va endaile konembele oku fendela Suku va enda oku nyaniwa. Lutõi Yesu wa tundisa vonembele vakualomĩlu viaco olohembi loku popia hati: “Liwekipo oku linga onjo ya Isiange onjo yomĩlu.”—Yoano 2:14-16.

 Yesu wa lekisavo okuti wa kuata ocisimĩlo ca Suku konjila ndomo a tẽlisa upange waye woku kunda. (Yoano 8:28, 29) Eye lalimue eteke a pingile olombongo oco a longise catiamẽla ku Suku. Lalimue etekevo a kisikile oku fetiwa, omo lioku linga ovikomo, oku tekula omanu va kala lonjala, oku sakula olombeyi kuenda eci a pindula vana va fa. Yesu lalimue eteke a talavayele kupange woku kunda oco a kale ohuasi, handi vali eye ka kuatele onjo yimue.—Luka 9:58.

 Yesu wa sapuila olondonge viaye oco ka va ka seteke oku kuata olombongo omo liovopange etavo. Eye wa popia hati: “Omo wa tambuli ocali, ecivo ocali.” (Mateo 10:8) Olondonge viaco viatete, veya oku kũlĩhĩwa okuti Akristão, momo va linga eci Yesu a popia. Tala ovolandu amue ndeci:

•   Onjanja yimue ulume umue o tukuiwa Simono wa eca olombongo kupostolo Petulu, wa enda oku kuama Yesu kupange woku kunda. Simono wa ci linga momo wa yonguile oku kuata unene kuenda omoko. Vepuluvi liaco, Petulu wa likala ombanjaile ya Simono kuenda wo pisa lutõi poku u sapuila hati: “Olombongo viove vi nyõlehe love, momo wa sima okuti o pondola oku kuata ombanjaile yocali ya Suku lolombongo.”—Ovilinga 8:18-20.

•   Upostolo Paulu wa kala ufendeli umue wa Suku wa kũlĩhĩwile calua, okuti wa enda oku linga ovongende oco a nyũle akongelo akristão. Eye wa likolisilako calua oco a kuatise vamanji, pole, lalimue eteke a setekele oku nganyala olombongo omo liupange waco. Paulu kumue lakristão vakuavo, ka va kaile ‘olondandisi viondaka ya Suku ndeci omanu valua va linga.’ (2 Va Korindo 2:17) Pole, Paulu wa soneha ndoco: “Tua talavaya uteke lutanya okuti ka tu sakalaisa umue pokati kene osimbu tuo kundili ondaka yiwa ya Suku”—1 Va Tesalonike 2:9.

 Ocili okuti Akristão vaco va sukilile olombongo vimue oco va fete ovopange avo oku kunda lovopange oku eca ekuatiso. Pole ovo lalimue eteke va pingile olombongo omo liovopange avo etavo. Omunu eye o seya nda wa ponduile oku eca ombanjaile yimue poku kapako ovinimbu vikuãimo:

•   2 Va Korindo 8:12. “Ombanjaile yeciwa lutima yi taviwa la Suku, momo Suku o lavoka okuti, omunu eca eci a pondola, haceciko ka pondola.”

   Ceci ocinimbu eci ci yongola oku popia: Onjongole yomunu yoku eca oyo ya velapo okuti, ondando omunu a eca yi sule.

•   2 Va Korindo 9:7. “Omunu lomunu a linge ndeci a sokiya vutima waye, halocikukũiko pamue oku kisikiwa, momo Suku o sole omunu eca lesanju.”

   Ceci ocinimbu eci ci yongola oku popia: Suku ka yongola okuti omunu umue o liyeva okuti o kasi oku kisikiwa oku eca ombanjaile. Eye o sanjika eci omunu a eca lutima wosi.

 Embimbiliya li lekisa okuti Suku ka tava atavo osi ale olonjila viosi vioku fendela. (Mateo 7:21-23) Ocitumasuku cimue Cembimbiliya, ci sokisa atavo osi esanda locipuepue cimue. O-o a tukuiwa ndoco, momo a siata oku likongela kolombiali oco va kuate olombongo lovina vikuavo kuenda oku punda omanu kolofeka viosi. (Esituluilo 17:1-3; 18:3) Ocitumasuku eci ci lekisa okuti ndopo Suku o ka nena esombiso katavo aco.—Esituluilo 17:15-17; 18:7.

 Toke eci otembo yaco yi pitĩla, ovilinga vĩvi viatavo esanda vi ka yapuisa omanu loku va tindula ku Suku kuenda eci hacoko ocipango caye. (Mateo 24:11, 12) Omo liaco, eye o vetiya omanu vakuotima wa sunguluka oku lilongisa ndomo vovumba lonjila ya sunguluka loku tunda vetavo liesanda.—2 Va Korindo 6:16, 17