Hizaha raha an̈atiny

Mba Marin̈y Tsarabe edy Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao Io?

Mba Marin̈y Tsarabe edy Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao Io?

 Taminy 1950 nan̈aboahan̈a tapany voanalohany amy Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao io. a Izio koa fa naboaka, nisy olo mivolan̈a fa raha sasany aminany io tsy marin̈y. Sasany ndraiky mbala misalasala. Misy raha tsy mampitovy izio amy fandikanteny sasany. Ty an̈isany antony mahavy raha zen̈y:

  •   Atokisana. Nidinihin̈y tsarabe fikarohan̈a farany nataondro manampahaizan̈a aby io ndreky soratan̈ana efa nisy taloha ela be tan̈y, izikoa fa nandika Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao io. Izikoa zahavan̈a Dikan-tenin’ny Mpanjaka Jacques (angiley), niboaka taminy 1611, hita fa tsy ten̈a marin̈y tsara sady vo betibety fo ankamarozany soratan̈ana nampiasain̈y tamy fandikan̈a izio.

  •   Tsisy raha nivoan̈a. Iro nandika Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao io nifen̈y mare nan̈aboaka hevitry nirahiny Zan̈ahary nisoratin̈y amy Baiboly ao. (2 Timoty 3:16) Maro fandikanteny nan̈ova hafatra Zan̈ahary tamy fampianaran̈anolombelon̈o. Ohatra: Nadosondro an̈aran̈a Zan̈ahary Jehovah io, baka io nisoloandro taminy an̈aran̈a fan̈ajan̈a Tompo na Zan̈ahary.

  •   Arabakiteny. Misy fandikanteny sasany koa fa nandika Baiboly, nitsotsorindro fo hevitry tamy voanalohany tan̈y. Tsy karaha zen̈y ndraiky Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao. Ny raha misy, izikoa tsotsoriny pandika teny raha koran̈iny Baiboly tamy voanalohany tan̈y, mety hisy hevitrinolombelon̈o ho tafiditry, na fan̈azavan̈a ten̈a ilain̈y tafadosondro.

Ino tsy mampiran̈a Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao io amy fandikanteny hafa?

 Misy boky tsy nampidirin̈y ao. Karaha ataony amy Baiboly naboakany Eglizy Katolika ndreky Eglizy Ortodoksa, misy boky Apokrifa zay ao. Kanefa, iro boky aby io tsy nikendro Jiosy aby io an̈isany Soratra Masin̈y. Koran̈iny Baiboly fa iro Jiosy aby io “nan̈ankin̈ana fan̈ambaran̈a masin̈y baka amy Zan̈ahary.” (Romanina 3:1, 2) Rariny izikoa tsy nampidirin̈y tamy Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao ndreky fandikanteny moderiny hafa boky aby io.

 Misy andininy tsy nampidirin̈y ao. Misy andininy na fehezanteny nampidirin̈y amy fandikanteny sasany, kanefa tsy hita amy Baiboly soratan̈ana taloha tan̈y. Andininy ndreky fehezanteny aby zen̈y tsy nampidirin̈y amy Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao. Maro koa fandikanteny tsy ahitan̈a iro andininy ndreky fehezanteny aby io, na nampidirindro fo fa nasiandro lamariky mivolan̈a fa tsy azo antoko fisiandro io tamy Baiboly tamy voanalohany tan̈y. b

 Tsy mira fomba fivolan̈ana raha. Ndraikindraiky, izikoa adika arabakiteny Baiboly io tsy mazava, na mety diso hevitry an̈aty ao. Ohatra, matetiky volan̈a Jesosy amy Matio 5:3 adika karaha ty: “Sambatra olo masikiny arapan̈ahy” na “Sambatra olo malahelo arapan̈ahy.” (Fandikan-teny Katolika; Fandikan-teny Protestanta) Tsy ten̈a mazava aminolo dikany “masikiny arapan̈ahy” na “malahelo arapan̈ahy” zen̈y. Misy ndraiky olo mieritreritry fa raha tiany Jesosy koran̈iny io, tokony hanetry ten̈a na hanjary masikiny atsika. Kanefa, raha ten̈a tiany Jesosy volan̈iny, ho sambatra olo araiky izikoa mahatsiaro fa mila Zan̈ahary hitariky izy. Miboaka tsarabe hevitry io amy Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao, fotony karaha ty nandikan̈a andininy io: “Sambatra lan̈iany mahatsiaro fa mila Zan̈ahary.”-Matio 5:3.

Misy manampahaizan̈a tsy Vavolombelon̈o Jehovah mankasitraka Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao.

  •   Pandika Baiboly sady manampahaizan̈a momba Baiboly Edgar Goodspeed. Karaha ty nambarany tamy 8 Desambra 1950, momba Ny Soratra Grika Kristianina—Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao: ‘Maharavoravo zaho asa misionera ataonaro ndreky fiparitahinizio erantany. Ten̈a tiako koa Baiboly naboakanaro io. Izio tsy raha nadika arabakiteny fo fa natao mazava tsarabe sady misy heriny. Hita amy zen̈y fa iro nandika izio nandiniky tsarabe sady nikaroko, ke zaho afaka man̈aporofo zen̈y.’

    Edgar Goodspeed

  •   Allen Wikgren, manampahaizan̈a aminy Oniversiteny Chicago, nivolan̈a fa volan̈a fampiasainolo andavanandra nandikan̈a Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao io. Izio koa tsy mangala tahaka fandikanteny hafa, fa man̈araka tsarabe raha voasoratra amy Soratra Masin̈y tamy voanalohany tan̈y.-Baibolin’ny Mpanazava Teny (angiley), Boky I, pazy 99.

  •   Alexander Thomson ndraiky manampahaizan̈a angiley sady pitsikera Baiboly. Karaha ty raha nivolan̈iny momba Ny Soratra Grika Kristianina—Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao: “Izio ten̈a asany manampahaizan̈a mahay sady mandiniky. Nifen̈y mare iro baka miboaka tsarabe ten̈a hevitriny volan̈a griky io amy volan̈a angiley.”-Mpanao Fampitahana (angiley), Avrily 1952, pazy 52.

  •   Nahazo onon̈o Charles Potter, panoratra, fa nisy volan̈a tsy ten̈a nahazatra tamy fandikanteny io. Kanefa, izy ten̈a resy lahatra, sady nivolan̈a karaha ty: “Iro pandika Baiboly io tsy nanon̈ono an̈aran̈a, kanefa raha hita, iro io ten̈a mandiniky matoa iro nahavita nandika soratan̈ana hebreo ndreky griky farany tsara.”-Ny Fivavahana Arahin’ny Olona (angiley), pazy 300.

  •   Nan̈ano tatitry momba Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao Robert McCoy. Nivolan̈a izy fa nisy raha hafahafa hitany tao, kanefa izio nahatsara raha fo. Karaha ty volan̈a farany nataony: “Izikoa zahavan̈a fomba nandikan̈a Testamenta Vaovao, hita fa ten̈a misy manampahaizan̈a [amy Vavolombelon̈o Jehovah] ao. Haindro mamaha problemo maro matetiky hita koa fa mandika Baiboly.”-Gazetin’i Andover Newton (angiley), Zanvie 1963, pazy 31.

  •   Karaha ataony manampahaizan̈a araiky, MacLean Gilmour an̈arany, tsy man̈eky fomba nandikan̈a andininy sasany amy Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao. Kanefa izy mbala nivolan̈a karaha ty: ‘Ten̈a mahalany fan̈ahy fahaizandro pandika teny aby io volan̈a griky.’-Gazetin’i Andover Newton (angiley), Septambra 1966, pazy 26.

  •   Nisy manampahaizan̈a araiky koa nan̈ano tatitry momba Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao io. Thomas Winter an̈arany. Karaha ty nisoratany amy Soratra Grika—Fandikan-teny Isan’andalan’ilay Fanjakana (angiley): ‘Mifan̈araka tsarabe amy vokatra fikarohan̈a farany ndreky mampiasa volan̈a fampiasain̈y andavanandra fandikanteny nataony komity tsy manon̈ono an̈aran̈a io.’-Gazety klasika (angiley), Avrily-May 1974, pazy 376.

  •   Mipetraka an̈y Israely sady manampahaizan̈a momba volan̈a hebreo Benjamin Kedar. Karaha ty nivolan̈iny taminy 1989: “Zaho man̈ano fikarohan̈a momba fivolan̈ana isankarazany. Fikarohan̈a ataoko zen̈y misy ifandraisany amy Baiboly hebreo ndreky fandikanteny. Matetiky zaho mampiasa Baiboly angiley Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao. Raha hitako, nifen̈y mare iro pandika teny aby io nandiniky baka haindro tsarabe ten̈a dikany raha voasoratra ao.”

  •   Jason BeDuhn, papianatra momba fivavahan̈a ndraiky, nandiniky Baiboly angiley sivy maro mampiasa. Nivolan̈a izy fa Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao io “ten̈a marin̈y amindro fandikanteny jiaby io.” Marin̈y ndraiky fa misy raha tsy mampitovy izio amy fandikanteny hafa. Maro olo mieritreritry fa mahavy raha zen̈y, fotony iro mifen̈y loatra man̈araka fivavahan̈andro. Kanefa, karaha ty nivolan̈iny BeDuhn: “Izikoa zahavan̈a, ty antony tsy mampitovy izio amy fandikanteny hafa: Marin̈y tsarabe fomba nandikan̈a TV, fotony izio nadika arabakiteny, baka io nitandrin̈y tsarabe koa iro koa fa nandika volan̈a nisoratandro panoratra Testamenta Vaovao tamy voanalohany tan̈y.”-Ny Marina Momba Fandikan-teny (angiley), pazy 163, 165.

a Baiboly Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao angiley, naboaka talohany araiky navaozin̈y taminy 2013 in̈y tiantsika koran̈iny eto. Baka tamy fandikanteny io nandikan̈a Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao malagasy. Ndray zen̈y ndraiky, nidinihin̈y tsarabe koa volan̈a nanoratan̈a Baiboly tamy voanalohany tan̈y in̈y, amy zay azo antoko tsarabe fa marin̈y fandikanteny io.

b Zahava baka andininy aby ty, amy Dikanteny Iombonana Eto Madagasikara: Matio 17:21; 18:11; 23:14; Marka 7:16; 9:44, 46; 11:26; 15:28; Lioka 17:36; 23:17; Jaona 5:4; Asan’ny Apostoly 8:37; 15:34; 24:7; 28:29; ndreky Romanina 16:24. Misy fehezanteny mikoran̈a momba fisiany Zan̈ahary tokan̈a olo telo amy 1 Jaona 5:7, 8 amy Fandikan-teny Katolika. Efa anjatony taon̈o maro tafarany nanoratan̈a Baiboly izio nampidirin̈y tao.