ERIYA aata rogo gu Ngboongboorago nga ga Yaradene. Si aima diako na bete aposo wa ko aguari tuturũ pati gangara Orebe ka ndu ku nodiyo. Ho ko adani Yisaraere yo, ko abi ariapai rogo gako ringara. Sangbana gu gbanga ugure namangi yo atona ka nyasa. Mai atona ka ná na abasopobino ki tona ka sopa gayo abino. Si nawira wa gipai re aima fu ngbarago fu gu nebi re ka bi gupai nga apai tona ka ngba rogo ringara, ono gupai ko aaberãpaha gbe angia pa gako aboro. I aadunga wenengai rogo toro yo te. Airisi Bara adu kindi dagbayo, na Eriya adu na bakere sunge beko tipa ka mangaha. *

Mbembedi na gu gbata nga Aberemora, Eriya abi bakere bino aboro asopa ha. Abaabagara adu ni vodivodi ra niba ue ue bara bawe na ue, naasopa gi bino re. Gu kumba naadu sayo na gu yangada ra nangia gu boro Eriya aagbata ni. Erisa du nangia gu boro Yekova asia ní nga ko nika diaba Eriya. Zanga kapa, Eriya adu na ngbarago ka bi gi kumba re mbiko ko aaberãha nga kina ko sa du ni ruruko fu Yekova.—1 Abakindo 18:22; 19:14-19.

Ya mo Eriya adu na ndundu tipa ka fu bete agu asunge naadu beko fu Erisa watadu ka bakabangiriko nga ko nika diabako? Ani arengbanga ka ida gipai re watadu ka tikangoho nga ko aberãnga pai wa gure te te. Nirengo, ko “adu ni boro nihi dungu apai wa kina rani.” (Yakoba 5:17) Ka si vura du kina wai, Ziazia Kekeapai naya: “Eriya ki susi pati ko ki ba gako gbanga roko ku auru ko.” (1 Abakindo 19:19) Gu ga Eriya gbanga roko naadu rogo kpoto kandoro watadu kpoto meme re aayugopa gupai nga Yekova nasia ko. Pa ba roko ku pagoro Erisa adu na nyanyaki rogoyo ti ni. Eriya aima mangapai kuti gupai Yekova apehe fuko nga ko sia Erisa kubako. Eriya adu na kido kuti gako Mbori na ki gisangbako.

Gi paranga re adu na nyemu ka undo gi sosono nebi re. Si aadunga nga Erisa nika diaba Eriya kina ti gu regbo re nibasa kindi te. Kuba gure, ko aundo gu sosono nebi re tipa agarã sita, na kusa i ainiko “nga gu ko na nanauka ime ti be Eriya.” (2 Abakindo 3:11) Nairiwo gu pa wasa Eriya adu na ni tipa ka du na ngbatunga gi moyambu naima rẽ re! Si nawira wa agi akumba re aima du ni wene abakure. Gu gene i aangarasa tiyo ngbaha aima undoyo wa i avura kaa bi gu irairaapai naamanga rogo gu ringara re, mbiko gu gbegberẽ mangaapai nangia ga bakindo Aba aakio kina ku mbatayo.

Ya mo mo agbianga tiro na irairapai? Dungu rani nagbia tirani agbia na ni rogo gi gbegberẽ zegino re. Ka mo du na gu bakure nakpinyemu Mbori, ní ima rengba ka undo ro mo du na hipai. Mo ima rengba a ka wirikapai be gu idapase nga ga Eriya ho mo amangapai ni kuti irairapai.

AEriya na Erisa amangisunge nyanyaki tipa ka nyakasa aboro rogo toro yo. Si ziazia nga, i aangbembatayo tipa ka raba kura anebi, na ki mangi mbakadapai tipa ka yugopai fuyo. Fuo bete regbo kusa, Yekova afu gu kura sunge fu Eriya ki ya: “Mo gúari, ki ndu ka ngbisa Aba bakindo aYisaraere.” (1 Abakindo 21:18) Ginipai Aba amangihe?

Bakindo ada ni basamungu kuti ndikidi irisombori, ko angia gu kere gbegberẽ bakindo nangia ga aYisaraere ko. Ko adi Izebere ni diako, na ki sa gupai nga ko gbiati aboro ringara dunduko tona ka iriso Bara. (1 Abakindo 16:31-33) Gu irisombori nangia ga Bara, si adu tipa sa adee i ni batika, sunge banambara, na fu agude ni motumo. Kurigure, Aba abasasangba Yekova ho ko aya ni fuko ko nyasi riipa gu bakindo nga ga aboro Asuria ko nga Benadada. Aba aká gupai re mbiko ko aida na aũkumuko. (1 Abakindo, kapita 20) Gu nyemu aũkumuko na gu gbegberẽ mangapai nangia ga Aba na Izebere aakio kina ku mbatayo.

Aba adu na bawene kporo gbe beko Somorona yo. Ko adu a na kporo beko Yizerere yo baturõho adu wa akirometere 37. Ati bakakue adu pati gi ue kpuko re. Rimo bairaha angia Nabota, na Aba kini kpinyemuhe. Ko ayambuko ki fu bakere marã fuko tipaha. Ono tie, Nabota aya: “Yekova za re ti ni, ya ka mi fu nga gu ũkumbo nangia ga abuba foro ya.” (1 Abakindo 21:3) Ya mo Nabota angia irakeretu? Gu boro namangaapai bau? Wo dungu aboro aberãha. Nirengo, ko amangipai kuti gu ga Yekova aNdiko naaidanga aYisaraere bagi gayo ũkumbo nyeanye kindi ya. (Pa Amotumo 25:23-28) Nabota aima inoho nga si arunga fu ko kuo ga Mbori aNdiko te. Ko angia gu kumba naadu na idapase gbiati wingbaduse mbiko ko aima ino gupai nga si nga gbegberẽpai fuko ka zinga kuti Aba.

Ono tie, Aba aaberãnga pa ga Yekova aNdiko te. Ko aga ku kporo yo “na kina gberãrago ti ko na erã” bambiko apai aangbanga na ko te. Ani na gedapai nga: “Aba ki pi auru gako barame, ki sa kpakpuko ku gii ba yo, ka ko ari nga riahe ya.” (1 Abakindo 21:4) Ho Izebere abi gupai ni nga kumbari na bakere gberarago, ri amangipai niipo tipa ko gbia guhe ko aidaha, na ki mangipai a tipa ka nyasa riipa gu ruru aborokporo re.

Kina gberarago nazio boro ka geda gu gbegberẽpai i amangihe re. Nakindo Izebere aima inoho nga ga Mbori aNdiko naida na adezire ue tipa i ru ka sarangbanga boro. (Pa Fu Rugute ni Ue he 19:15) Sidu, ri ake waraga na rimo Aba fu gu kindigi pa aboro nangia ga Yizerere yo i gbata akumba ue nika pe ziree kuti Nabota i imiko. Gi gari buro re aima manga. “Agu akumba ue re” ape ziree kuti Nabota, na i ki sopo ko na ambia ko ki kpi. Anga i aimi kina Nabota sa te, i aima imo awiriko a. * (1 Abakindo 21:5-14; Pa Amotumo 24:16; 2 Abakindo 9:26) Aba ambu mangasunge na gu pagbia naadu beko na ki zaki gene fu diako ri mangi gupai ngba tiri nga ka imo aboro wenesa.

 Oni berẽnga pa wai Eriya adu ho Yekova ayugu gupai ni fuko abakindo na nakindo amangihe. Ho duhe ni wa gbegberẽ aboro na diabese rogo agu apai i amangaha, si nafu kina gberarago. (Atambuahe 73:3-5, 12, 13) Areme, ani nabi dungu irairaapai si nimangi, ti kura aregbo, agu aboro namanga tiyo nga i nga ga Mbori aboro namanga gi irairaapai re. Ono tie, gi pangbanga re ima rengba ka fu wasa furani. Ziazia Kekeapai naya pai ho rengbe ka gbu ti Yekova te. Ko nabi apai dũ. (AEbere 4:13) Na ginipai ko amangaha tipa gu gbegberẽ apai ani abihe?

Yekova akedi Eriya fuo Aba ki ya: “Ko du rogo ga Nabota ati bakakue.” (1 Abakindo 21:18) Ho Izebere aya ni fu Aba gu ati bakakue re awere nga gako, ko andu nibasa koyo ka bihe. Ko ainongo gupai nga Yekova nabiko abi te. Mo berẽnga pa wai ko aata rogo gu ati re na kini berẽpa gu wene apai ko nika mangaha rogoyo. Wakina ikpirogumba, Eriya ki da! Gi ngbarago re aˈariatihe ku rogo zinga na sogote wa ko aape agi afugo re nga: “Ako vurare, mo gbata re ki bi re?”—1 Abakindo 21:20.

Afugo Aba nayugo apai ue ko amangihe ni pamungo. Ni bambataha, ho ko aya ni wẽ “mo gbata re ki bi re” fu Eriya, si aayugoho nga ko aberãnga pa Yekova te. Yekova aima “bi” ko tigako. Yekova aima bi Aba ko nimangisunge na gako ranirii ngba gbegberẽ gene na kerepai ki gbiako ni sangbana ga Izebere gbegberẽ buro. Mbori abi ngbadu Aba nga nyemu aũzegino ima kiso berãko ti inapai, rurupai, na nunga. Ni uehe, ko aya fu Eriya wẽ, “Ako vurare”! Si aayugopa gu sogote ko adu na ni kuti bakurea Yekova Mbori nga gu boro ka rengbe ka undo ko ko mbu gi gako gbegberẽ sino raka re.

Ani ima rengba ka wirikapai ti gi ga Aba sunge mungo re. Si naida ani tingidi gupai nga Yekova nabi apai dunduko. Nidu ko ni gu Baagude du na nyemuse, ko ima ino gu regbo ani nambu manga gupai du ni ruruhe, na ko na nyemu ka bi rani ani aria gaani sino raka. Tipa ka undo rani, ko namangasunge na abakureako du wa Eriya nayugo fugo Mbori fu akurayo. Nairiwo gu ingahe kangiaha ka si du nga ani nabi abakurea Mbori wa avurarani!—Atambuahe 141:5.

Mo moingo kpia wai Eriya akaragapai fu Aba niya: “Mi gbata ro ki bi ro.” Ko abi Aba nga iradĩ,  baimi aboro, na ni basamungu kuti Yekova Mbori. Nairiwo gu wingbaduse ko adu na ni tipa ka fura na gu gbegberẽ kumba re! Eriya atakipande pa ga Mbori sapangbanga kuti Aba. Yekova aima ino gu gbegberẽ apai naamanga rogo gu ngbadimokporo nga ga Aba nga si narungosi aboro. Eriya aya fu Aba Mbori nika ‘bá tungaro kpakaya,’ nga ka nyasa riipa gako zogarago kusayo. Si adu a nga i nika sarangbanga Izebere asara a.—1 Abakindo 21:20-26.

Eriya aima ino gupai nga agu aboro namanga gbegberẽ apai i duwa ka i gbia mbusa tipaha. Ono aboro zegino nabihe nga mangi gbegberẽpai ima rengba ka bata zanga i mbusi ni. Ziazia Kekeapai natingida rani nga Yekova Mbori nabi agu apai abi namanga, na ko nika sarangbanga ha asara ho regbo nika dani beko. Fugoko nakido rani nga, uru kinaho ko nika nyasa riipa iraira mangaapai dunduko! (Atambuahe 37:10, 11) Mo rengba ka bakabangiro nga: ‘Ya mo ga Mbori sapangbanga nakoda kina mbusa sa? Ya mo ko na inapai tiko?’

Si nawira wa kina ngba Eriya nazere ka bi wai Aba amangipai kuti ga Mbori sapangbanga. Gu pangbanga re naya: “Ho Aba agi agi apai ni re, ko ki siri gako aroko, ki ukadi mbuzoroko ti kpotoko, ki gina riahe, ki dadi tiko ni kina mbuzoroko, ki ni ndu yee.” (1 Abakindo 21:27) Ya mo gere nga Aba aasaberã ko?

Ani ima ino gupai nga ko aima manga wene ariapai rogo gako raka yo. Aba aima aumbasi tiko na nirengo, si aima kpakara fu irarukö na irakeretu wa ko nimangi gipai re. Ya mo ndikidi saberã naadu? Ani bingo gu kparakparapai naadu dagbako na gu bakindo nangia Manase namangi gbegberẽ apai kisusi ko. Ho Yekova afu mbusa ni fu Manase, ko aumbasi tiko na ki kpari fu Yekova tipa undo. Anga kina gure sa ko amangihe te. Ko aˈaria gako sino raka ki kuadi agu akpiahe ko amoihe na ki mangi ome tipa ka iriso Yekova na ki ngarasi aboro tipa i amangi kinawo a. (2 Pekapai 33:1-17) Ya mo Aba amangi ngbatungapai wa gure? Oó.

Ya mo Yekova aini pai tipa wai Aba ayugu gako gberãrago? Yekova aya fu Eriya: “Mo nabi he wa Aba naumbasi tiko ku bara bangire? Bambiko wa ko naumbasi tiko ku bara bangire, mi ayé nga na gu gbigbitapai re ti ragoko te; ono ti gu rago nga ga awiriko.” (1 Abakindo 21:29) Ya mo Yekova ambupai fu Aba? Wagusa te, Yekova nambupai sa fu kina agu aboro namanga ndikidi saberã. (Yezekere 33:14-16) Ono wa duhe nga Aba aima yugo biratise, si du Yekova ayugu bete inapai ti ni fuko a. Aba aabingo gu kere gbarasahe si adu nga si nika ye kurii gako aborokporo te.

Wa si avura duwo, Yekova aˈarianga berãko ti gupai ko aaida ka mangaha te. Kusa, Yekova asana gako amaraika tipa gu wene gene rengbe yo ka nyasa riipa Aba ngbaha nga ka kedako ku gene vurayo. Fuo gure ngbutuko, Yekova asaringbanga Aba. Ko ahõ ba vurayo na kureko ki ga ko ki kpi. Gu pangbanga re nape kura apai tipa ko nga: Ho i azundu gako ngbagidavura ni, aˈango asiri kure ko. Gu fugo Yekova Eriya apehe fu Aba ada ti rengo nga: “Gu ba aango asiri kure Nabota rogo, kina ho aango ka sira kurero ni.”—1 Abakindo 21:19; 22:19-22, 34-38.

Pakpio Aba akido Eriya, Erisa, na gu kura ga Mbori ruru amoyambu nga bangiri Yekova aagonga ti ga Nabota wingbaduse na idapase te. Bangiri Mbori agonga ti fu mbusa fu gbegberẽ aboro singia awere watadu kusa te, na bangiriko ago a ti inapai fu boro ka si du nga si naida ko mangihe wo te. (Pa Geda Aboro 14:18) Nairiwo gu nyanyaki wirikapai Eriya awirikihe re nibi wai ko ahipai tipa dungu agarã rogo gu zogarago nangia ga gu gbegberẽ bakindo re! Ya mo mo agbianga tiro na irairapai? Ya mo mo nakpinyemu ka bi gu regbo Mbori nika rugaapai ti ni? Si naida mo wiriki gu idapase nangia ga Eriya. Ko gbiati gu ruru badiangbako nangia Erisa anye kuti tungusa ga Mbori pai na kini hi dungu irairaapai!