Amual ti dungu

Amual tati troquiñ dungu mu

¿Feypipey may ñi kimkenofel pu che kuyfi?

¿Feypipey may ñi kimkenofel pu che kuyfi?

CIENCIA DUNGU

TI BIBLIA KIÑE CIENCIA LIFRU NO TATI, WELU FEYPI KIÑEKE DUNGU ÑI KIMKENOFEL PU CHE KUYFI. NGÜNEDUAMAIÑ KIÑEKE.

Ti fütra wenu, ¿afkentu mülekepey may?

Pu cientifico rakiduamkefuyngün ñi afkentu müleken ti fütra wenu. Welu famülke mu rakiduamkeyngün ñi feyngenon tüfa. Ti Biblia fütra kuyfi feypikünuy tüfa (Génesis 1:1).

¿Chumngey ti Mapu?

Fütra kuyfi, pu che trokikefuy ñi lafkülen ti Mapu. 2.500 tripantu kuyfi mu, pu cientifico Grecia tuwün-ngelu feypingün ti Mapu ñi chingkülkülen (mongkolkülen). Welu Isaia feypikünuy Biblia mu doy 2.700 tripantu kuyfi mu ñi ‘chingkülkülen ti Mapu’ (Isaías 40:22).

Ti fütra wenu, ¿wedañmawafuy chi?

Doy 300 tripantu ñi lan ta Jesus, ti kim wentru Aristoteles Grecia mapu tuwlu kimeltukefuy ti Mapu ka ñi nieel müten wedañmawkey, welu ñi turpu wedañmawkenon ti fütra wenu. Pu che fentren tripantu inanierpuy feychi rakiduam. Welu 1800 tripantu püle, pu cientifico entuyngün kiñe we kimeltun, fey feypingün chem dungu rume Mapu ka wenu mu wedañmawafuy. Ti cientifico Lord Kelvin amultukuy tüfachi kimün, fey ngüneduami ñi feypilen ta Biblia ti wenu ka Mapu mu: “Kiñe takun reke, kom wedañmaway” (Salmo 102:25, 26). Kelvin rakiduamkefuy Chaw Ngünechen tañi pin mu wedañmawlayafuy ñi dewmael, chumngechi ñi kimeltukeel ti Biblia (Eclesiastés 1:4).

¿Chem dungu nüniekey ti Mapu ka fillke planeta ñi mülen?

Aristoteles kimeltukefuy itrofill planeta, wangülen ka kom müleyelu ti fütra wenu mu takunieeyew reke kiñeke esfera pengekenolu, tüfa welukonke ponwitu konkepi ka rangiñ mu müley ti Mapu. 1700 tripantu püle, pu cientifico rakiduamingün ti planeta ka wangülen ñi pültrülenon peno chem mew no rume. Welu doy 3.500 tripantu kuyfi mu ti lifru Job feypi taiñ Fütra Chaw “pültrükünufi reke ti Mapu chem mew no rume” (Job 26:7).

LAWENTUN DUNGU

TI BIBLIA KIÑE LAWENTUN LIFRU NO TATI, WELU FEYPI ÑI KIMKENOFEL PU CHE KUYFI TAÑI TREMOLEAL.

Ñi püntüleal pu kutrankülelu.

Moyse ñi ley dungu feypikefuy ñi püntüleal pu che lepra kutran nielu, kakelu che femkelafuy tüfa. Welu 700 tripantu kuyfi mu, fentren che tueyew wedake kutran, feychi mu müten pu lawentuchefe püntünentufingün pu kutran, tüfa kelluniefi ta che fantepu mu (Levítico kapitulo 13 ka 14).

Küchakuwüal dew ñi topafiel kiñe la.

150 tripantu kuyfi mu, pu lawentuchefe ngüneduamkefulu tati pu la, küchakuwükelafuyngün rume ñi ngüneduamal ta che, feymu lay fentren che. Welu Moyse tañi ley dungu eluñmakelafuy pu che topafilu kiñe la ñi poyeafiel ta Chaw Ngünechen kakelu che engün, doy may feypi pu che ñi liftungetual ko mew. Rüfkünu llemay tañi femkeel engün kellueyew ñi tremoleal (Números 19:11, 19).

Ñi chumngeal tati pod.

Fill tripantu doy 500.000 pichikeche lakeyngün pechay kutran mu, tüfa kontueyew mülelu kay ti me chew ñi mülenoafel. Welu Moyse tañi ley dungu feypikefuy tati pu che ñi rüngaltukual tañi me kamapu chew ñi mülekenon ta che (Deuteronomio 23:13).

Chumül ñi sirkunsidangeal.

Chaw Dios tañi ley dungu feypikefuy kiñe pichiche ñi sirkunsidangeal puwül-lu pura antü ñi choyüngen (llegün) (Levítico 12:3). Pu pichiche dew rupalu regle antü ñi choyüngen doy küme amulekey tañi katrümollfüñken. Fütra kuyfi mu pu che müte pepilkelafuy ti lawentun dungu, feymu doy kümekefuy rulpayal regle antü ñi sirkunsidangeal pu pichiche.

Duamfali pu che ñi küme duamküleal tañi tremoleal.

Pu kim lawentuchefe ka pu cientifico feypikey pu che ayüwkülelu, maneluwkülelu, mañumtuchekelu ka wiñoduamtuchekelu doy tremolekey. Biblia ta feypi: “Kiñe ayüwkülechi piwke küme lawen reke trüri, welu ti weda duamkülechi piwke ngañwadelmakeeyew ñi newen” (Proverbios 17:22).