Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

LECCIÓN 1

Munañamp jan apnaqayasiña

Munañamp jan apnaqayasiña

¿KUNAS UKAJJA?

Munañamp jan apnaqayasiñajja, sum sarnaqañatakiw yanaptʼistu, akanakanwa yanaptʼarakistu:

  • kunanaktï munktan uk katoqañ suytʼañataki

  • chuyman munañanakapampi jan atipayasiñataki

  • jan gustkatas lurañanak phoqañataki

  • mayninakat llakisiñataki

¿KUNATSA UKAJJ WALI WAKISKIRI?

Munañapampi jan apnaqayasir wawanakajja, mä yantʼajj wali munañjamäkchinisa janiw facilak ukar iyawsapkaniti. Ukampis munañapampi apnaqayasir wawanakajja, facilakiw akham jaqenakar tukupjjaspa:

  • nuwasir jaqenakaru

  • llakimp aynachtʼirinakaru

  • cigarro fumirinakaru, drogasirinakaru, alcohol umirinakaru

  • cuerpor jan yanaptʼir manqʼanak manqʼerinakaru

Yatjjatasiwayki ukarjamajja, munañapampi jan apnaqayasir wawanakajj jilïrëjjasajja, janiw facilak qollqet pistʼapkiti, ni usuntapkisa, leyinakarus respetapjjewa. Ukatwa Universidad de Pensilvania ukankiri Angela Duckworth sat yatichirejj akham säna: “Munañasampi jan apnaqayasiñajja, wali askiwa” sasa.

¿KUNJAMSA UK YATICHASMA?

Janiw sissta ukhajj phoqañamawa

BIBLIAJJ KAMSISA: “Jumanakatejj ‘jïsa’ sapjjsta ukhajja phoqapjjam, ‘janiwa’ sapjjsta ukhasti janiraki” (Mateo 5:37).

Awisajja, jiskʼa wawanakajj awk taykapar “iyaw” sayañ laykojj kuntï munapki uk jachapampiw apsuñ munapjje, jaqenak nayraqatansa uk lurapjjarakispawa. Awk taykatï iyaw sani ukhajja, wawanakajj sapa kutiw ukham lurapjjani.

Maysa toqetjja, awk taykatï janiw satap phoqani ukhajja, wawanakapajj akwa yateqapjjani: maynejj janiw taqe kuntï munki ukpun katoqkaspati. Uka toqet David Walsh sat doctorajj akham qellqäna: “Janis cheqaw sañjamäkchejja, uk yateqerinakajj jukʼamp kusisitaw jakasipjje. ‘Kuntï munkta uk jikjjatapunïtawa’ sasin wawanakasar yatichañajja, janiw walïkiti” sasa. *

Jiskʼatpach wawamar janiwa säta ukhajja, jilsjjasajj droganakaru, qʼañu jucharu, yaqha ukham jan walinakar janiwa sañajj jupatak facilakïniwa.

Lurataparjamaw walinsa jan walinsa uñjasini, ukwa yatichañama

BIBLIAJJ KAMSISA: “Kuntï maynejj phawki, ukrakwa apthapini” (Gálatas 6:7).

Wawamajja, lurataparjamaw walinsa jan walinsa uñjasini, uk yateqañapawa. Munañapamp apnaqayasini ukhajj jan waliruw purtʼasini. Sañäni, wawamajj kunatï jan gustki ukat ratuk coleraschi ukhajja, janiw amigonakanïkaniti. Maysa toqetjja, jan jankʼak colerasiña, mayninak parlkipan amuki pacienciampi istʼañ yateqani ukhajja, waljaniw amigopäñ munapjjani. Wawamatï munañapampi jan apnaqayaskani ukhajja sumaw jakasini, ukwa jupar yatichañama.

Kunatï wali wakiskirïki uk amuyapjjañapatakiw yatichañama

BIBLIAJJ KAMSISA: ‘Kunatï wali wakiskirïki uk amuyapjjam’ (Filipenses 1:10).

Munañasampi jan apnaqayasiñajja, janiw jan walinak jan luraña sañak munkiti. Jan ukasti janis gustkchistojja kuntï lurañasäki uk phoqaña sañwa munaraki. Wawamajj kunatï jukʼamp wakiskirïki uk amuyañwa yateqañapa, ukat ukanak nayraqat lurañwa yateqañaparaki. Sañäni, anatañat sipansa escuelan tareanakapwa nayraqat tukuyañapa.

Yateqaskaywa sarnaqañama

BIBLIAJJ KAMSISA: “Nayajj mä uñachtʼäwi jaytapjjsma, kunjamtï nayajj jumanakar lurapksma uka pachparaki jumanakajj lurapjjam” (Juan 13:15).

Kunatï jumatak jan walïki uk uñjasajj jankʼakit colerasta janicha uk wawamajj uñjaskiwa. Colerampi jan apayasiñajj kunja askisa ukwa luratanakamamp jupar uñachtʼayañama. Sañäni, wawamajj jan walinak lurki ukhajj ¿jankʼakit colerasta, jan ukajj paciencianïtacha?

^ Párrafo 20 Saber decir no a los hijos: por qué los niños necesitan oírlo y cómo sus padres pueden decirlo sat librot apstʼatawa.