Daghan sa misukna niini ang nakaagom ug grabeng pag-antos ug kapildihan. Sila wala lang mangitag tubag apan kahupayan usab. Ang uban nag-isip sa Holocaust ingong kinapungkayan sa pagkadaotan sa tawo, ug busa nalisdan sila sa pagtuo sa Diyos.

Dili tinuod: Sayop ang pagpangutana kon nganong gitugotan sa Diyos ang Holocaust.

 Tinuod: May mga tawong lig-og pagtuo nga misukna kon nganong gitugotan sa Diyos ang pagkadaotan. Pananglitan, ang propetang si Habacuc nangutana sa Diyos: “Nganong gitugotan nimo nga mokaylap ang kapintasan, kalapasan, krimen, ug kabangisan?” (Habacuc 1:3, Contemporary English Version) Inay badlongon si Habacuc, gipasulat sa Diyos diha sa Bibliya ang mga pangutana niini aron mabasa sa tanan.

Dili tinuod: Ang Diyos wala magpakabana sa pag-antos sa tawo.

 Tinuod: Gidumtan sa Diyos ang pagkadaotan ug ang pag-antos nga gipahinabo niana. (Proverbio 6:16-19) Sa mga adlaw ni Noe, ang Diyos “nasakitan diha sa iyang kasingkasing” tungod sa kapintasan nga mikaylap sa yuta. (Genesis 6:5, 6) Sa walay duhaduha, ang Diyos nasakitan usab pag-ayo sa nahitabong Holocaust.—Malaquias 3:6.

Dili tinuod: Ang Holocaust maoy silot sa Diyos sa mga Hudiyo.

 Tinuod: Sa unang siglo, gitugotan sa Diyos nga laglagon sa mga Romano ang Jerusalem. (Mateo 23:37–24:2) Apan, sukad niadto ang Diyos wala na maghatag ug linaing pabor ni magsilot sa usa ka espesipikong rasa. Sa panglantaw sa Diyos “walay kalainan tali sa Hudiyo ug sa Grego.”—Roma 10:12.

Dili tinuod: Kon duna pay Diyos nga mahigugmaon ug makagagahom sa tanan, pugngan unta niya ang Holocaust.

 Tinuod: Bisag ang Diyos dili gayod magpahinabog pag-antos, usahay temporaryo niyang tugotan kana.—Santiago 1:13; 5:11.

 Gitugotan sa Diyos ang Holocaust sa samang rason nga iyang gitugotan ang tanang pag-antos: aron masulbad ang moral nga mga isyu nga gipatungha dugay na kanhi. Ang Bibliya tin-awng nagpakita nga ang Yawa maoy nagmando karon sa kalibotan, dili ang Diyos. (Lucas 4:1, 2, 6; Juan 12:31) Ang duha ka sukaranang kamatuoran sa Bibliya makatabang sa pagpatin-aw kon nganong gitugotan sa Diyos ang Holocaust.

1.   Gilalang sa Diyos ang mga tawo nga may kagawasan sa pagpili. Gisultihan sa Diyos ang unang magtiayon, si Adan ug Eva, kon unsay iyang gidahom kanila, apan wala niya pugsa sila sa pagtuman. Sila mipili sa pagdesisyon alang sa ilang kaugalingon kon unsay maayo ug daotan, ug ang ilang sayop nga desisyon—ug ang susamang mga desisyon nga gihimo sa mga tawo latas sa kasaysayan—nagpahinabog makalilisang nga kadaot sa katawhan. (Genesis 2:17; 3:6; Roma 5:12) Susama kini sa giingon sa librong Statement of Principles of Conservative Judaism: “Kadaghanan sa pag-antos sa kalibotan maoy resulta sa pag-abuso sa kagawasan sa pagpili nga gihatag kanato.” Imbes bawion ang atong kagawasan sa pagpili, ang Diyos naghatag sa mga tawo ug panahon sa pagdumala sa ilang mga kalihokan nga independente kaniya.

2.   Ang Diyos makawagtang sa tanang kadaot nga gipahinabo sa Holocaust ug buhaton gayod niya kana. Ang Diyos nagsaad nga banhawon niya ang minilyong nangamatay, lakip na ang mga biktima sa Holocaust. Wagtangon usab niya ang kasakit nga gibati niadtong naluwas sa Holocaust tungod sa makalilisang nga kagahapon. (Isaias 65:17; Buhat 24:15) Ang gugma sa Diyos alang sa katawhan naggarantiya nga tumanon niya ang maong mga saad.—Juan 3:16.

 Daghang biktima ug nangaluwas sa Holocaust ang nakapabiling matinumanon ug nakakaplag sa kahulogan sa kinabuhi pinaagi sa pagsabot kon nganong gitugotan sa Diyos ang pagkadaotan ug kon sa unsang paagi niya wagtangon ang mga epekto niini.