1-3. (a) Nganong lagmit mahadlok si Ester sa pagduol sa iyang bana? (b) Unsang mga pangutana ang atong hisgotan bahin kang Ester?

GIKALMA ni Ester ang iyang kaugalingon samtang siya nagpaingon sa sawang sa palasyo sa Susan. Dili kadto sayon. Ang tanan diha sa palasyo gidisenyo aron mahingangha ang mga tawo—ang paril niini nga gama sa tisa diin makita ang sinaw ug mabulokong mga kinulit sa pak-ang mga toro, magpapana, ug leyon, ang mga batong haligi niini nga may gulot-gulot ug dagkong estatwa, bisan ang nahimutangan niini duol sa nagyelong kabukiran sa Zagros diin malantawan ang tin-awng suba sa Choaspes. Kining tanan gituyo paghimo aron magpahinumdom sa matag usang mobisita didto nga gamhanan kaayo ang tawo nga pakigkitaan ni Ester, ang usa nga nagtawag sa iyang kaugalingon nga “dakong hari.” Siya usab ang bana ni Ester.

² Bana? Pagkalahi ni Ahasuero sa matang sa lalaking gidahom nga mabana sa usa ka matinumanong Hudiyang babaye! * Dili siya sama ni Abraham, nga mapaubsanong midawat sa sugo sa Diyos nga paminawan ang iyang asawa nga si Sara. (Gen. 21:12) Ang hari wala kaayoy nahibaloan bahin sa Diyos ni Ester nga si Jehova, o sa Iyang Balaod. Apan nahibalo si Ahasuero sa balaod sa Persia, lakip na nianang nagdili sa butang nga pagahimoon ni Ester. Unsa kana? Ang balaod nag-ingon nga si bisan kinsa nga moatubang sa hari sa Persia nga wala ipatawag, pagapatyon. Si Ester wala ipatawag, apan siya moadto gayod sa hari. Samtang nagkaduol siya sa sulod nga sawang, diin makita siya sa hari, tingali gibati niyang mao na kini ang iyang kataposan.—Basaha ang Ester 4:11; 5:1.

³ Nganong gipameligro man niya ang iyang kinabuhi? Ug unsay atong makat-onan sa pagtuo niining dalayegong babaye? Una, atong susihon kon nganong si Ester nahimong rayna sa Persia.

4. Unsa ang pipila ka detalye nga atong nahibaloan bahin kang Ester, ug nganong didto man siya nagpuyo sa iyang ig-agawng si Mardokeo?

⁴ Si Ester wala nay ginikanan. Diyutay ra tag nahibaloan bahin  sa iyang ginikanan nga nagngalan niyag Hadassa, nga Hebreohanong pulong alang sa “mirto,” usa ka matahom nga tanom nga putig mga bulak. Sa dihang namatay ang ginikanan ni Ester, usa sa iyang mga paryente, ang buotang si Mardokeo, naluoy niya. Mag-agaw sila ni Mardokeo, apan manghod kaayo si Ester. Iyang gisagop si Ester ug giisip nga samag iyang anak.—Est. 2:5-7, 15.

5, 6. (a) Giunsa pagpadako ni Mardokeo si Ester? (b) Unsay kinabuhi ni Ester ug Mardokeo sa Susan?

⁵ Si Mardokeo ug Ester maoy Hudiyong mga binihag nga nagpuyo sa Susan, diin kinahanglan tingali nilang sagubangon ang pagbiaybiay tungod sa ilang relihiyon ug sa Balaod nga ilang gisunod. Apan, seguradong mas nasuod si Ester sa iyang ig-agaw samtang gitudloan siya niini bahin kang Jehova, ang maluluy-ong Diyos kinsa sa daghang higayon nagluwas sa Iyang katawhan sa kalisdanan—ug mobuhat niana pag-usab. (Lev. 26:44, 45) Tin-awng naugmad ni Ester ug Mardokeo ang gugma ug pagkamaunongon sa usag usa.

⁶ Dayag nga si Mardokeo maoy usa ka opisyal sa palasyo sa Susan ug kanunayng anaa sa ganghaan niini kauban ang uban pang alagad sa hari. (Est. 2:19, 21; 3:3) Wala ta mahibalo sa kalihokan ni Ester samtang siya nagdako, apan lagmit iyang giatiman ang iyang ig-agaw ug ang puy-anan niini, nga tingali usa ka gamayng balay nga nahimutang tabok sa suba gikan sa palasyo. Posibleng tig-adtoan si Ester sa merkado sa Susan, diin ang mga tigbaligyag bulawan ug plata ug ubang negosyante nagdispley sa ilang mga baligya. Wala gayod damha ni Ester nga kining mga butanga mahimong ordinaryo na lang unya kaniya; wala siyay ideya sa mahitabo kaniya sa umaabot.

7. Nganong gitangtang si Vasti sa pagkarayna, ug unsay sunod nga nahitabo?

⁷ Usa ka adlaw niana, nabaniog sa Susan ang kagubot nga nahitabo sa panimalay sa hari. Sa usa ka dakong kombira, diin gidalitan ni Ahasuero ang kadagkoan sa palasyo ug lamiang pagkaon ug bino, iyang gipatawag ang iyang maanyag nga raynang si Vasti, kinsa may laing kombira uban sa mga babaye. Apan midumili si Vasti. Kay  naulawan ug nasuko, gipangutana sa hari ang iyang mga magtatambag kon unsay maayong isilot sa rayna. Ang resulta? Siya gitangtang sa pagkarayna. Ang mga sulugoon sa hari nangitag maanyag nga mga ulay sa tibuok imperyo; gikan kanila pilion sa hari ang bag-ong rayna.—Est. 1:1–2:4.

8. (a) Nganong lagmit nabalaka si Mardokeo samtang nagdako si Ester? (b) Sa unsang paagi kaha nato mapadapat ang timbang nga panglantaw sa Bibliya labot sa pisikal nga katahom? (Tan-awa usab ang Proverbio 31:30.)

⁸ Atong mahanduraw si Mardokeo nga mapasigarbohon apan mabalak-ong nagtan-aw sa iyang ig-agaw, nga dalaga na ug matahom kaayo. Atong mabasa nga siya “nindot ug lawas ug matahom sa panagway.” (Est. 2:7) Ang Bibliya dunay timbang nga panglantaw sa pisikal nga katahom—kini makapalipay, apan angay kining lakipag kaalam ug pagkamapaubsanon. Kay kon dili, moresulta kini sa garbo ug sa ubang dili maayong kinaiya. (Basaha ang Proverbio 11:22.) Tinuod ba kana? Makatabang kaha kang Ester ang iyang katahom o dili? Atong tan-awon.

9. (a) Unsay nahitabo sa dihang nakita sa mga sulugoon sa hari si Ester, ug nganong makapaguol kaayo ang ilang panagbulag ni Mardokeo? (b) Nganong gitugotan ni Mardokeo si Ester nga mamanag pagano? (Ilakip ang kahon.)

⁹ Nakita sa mga sulugoon sa hari si Ester. Ilang gikuha siya kang Mardokeo ug gidala sa palasyo. (Est. 2:8) Makapaguol kaayo kadto, kay sama na silag amahan ug anak. Dili gayod unta gusto ni Mardokeo nga ang iyang sinagop makabanag dili magtutuo, bisan pag hari kini, apan wala siyay mahimo. * Tingali naminaw gayod si Ester sa mga tambag ni Mardokeo sa wala pa siya kuhaa! Samtang nagpaingon siya sa palasyo sa Susan, daghang pangutana ang misantop sa iyang hunahuna. Unsa kahay iyang kinabuhi didto?

10, 11. (a) Nganong lagmit dali rang maimpluwensiyahan si Ester sa iyang bag-ong palibot? (b) Giunsa pagpakita ni Mardokeo nga nabalaka siya sa kahimtang ni Ester?

¹⁰ Si Ester gidala sa usa ka dapit diin ang palibot lahi kaayo sa iyang gidak-an. Siya kauban sa “daghang batan-ong babaye” nga gitigom gikan sa tibuok Imperyo sa Persia. Sila managlahig kostumbre, pinulongan, ug kinaiya. Ilalom sa pagdumala sa opisyal nga si Hegai, ang mga dalaga kinahanglang ipailalom sa usa ka tuig nga pagpatahom nga naglakip sa pagmasahe kanilag humot nga mga lana. (Est. 2:8, 12) Tungod sa maong palibot ug pagkinabuhi,  mahimong ang mga dalaga wala nay laing hunahunaon gawas sa pagpaguwapa ug pag-indigay sa usag usa. Maimpluwensiyahan kaha si Ester?

¹¹ Wala nay mas labawng nabalaka kang Ester kay kang Mardokeo. Atong mabasa nga adlaw-adlawng mangitag paagi si Mardokeo nga makaduol sa balay sa kababayen-an aron mahibaloan ang kahimtang ni Ester. (Est. 2:11) Samtang balitaan siya, tingali sa mga sulugoon sa balay, mapasigarbohon gayod siya sama sa usa ka amahan. Ngano?

12, 13. (a) Unsay impresyon niadtong naa sa palibot ni Ester bahin kaniya? (b) Nganong nalipay si Mardokeo nga wala ipahibalo ni Ester ang iyang Hudiyohanong kagikan?

¹² Si Hegai nakadayeg gayod kang Ester nga iya siyang gipakitaag talagsaong kaayo, nga naghatag kaniyag pito ka ulipong babaye ug nagpapuyo kaniya sa kinamaayohang bahin sa balay sa kababayen-an. Ang asoy nag-ingon pa gani: “Sa kasamtangan si Ester  nagpadayon sa pagbaton ug pabor diha sa mga mata sa matag usa nga nakakita kaniya.” (Est. 2:9, 15) Tungod lang ba sa kaanyag nga ang tanan nakadayeg kaayo kang Ester? Dili, duna pay mas labawng hinungdan.

¹³ Pananglitan, atong mabasa: “Si Ester wala mosulti bahin sa iyang katawhan o bahin sa iyang mga paryente, kay si Mardokeo nagbaod man kaniya nga siya dili gayod mosulti.” (Est. 2:10) Giingnan siya ni Mardokeo nga dili ipahibalo ang iyang Hudiyohanong kagikan; sa walay duhaduha iyang nakita nga sa harianong panimalay sa Persia, gipihig ang mga Hudiyo. Siya nalipay sa pagkahibalo nga bisag si Ester layo kaniya, kini nagmaalamon ug nagmasinugtanon gihapon!

14. Sa unsang paagi masundog sa mga batan-on karon ang panig-ingnan ni Ester?

¹⁴ Ang mga batan-on karon makapalipay usab sa ilang mga ginikanan ug sa ilang mga tig-atiman. Bisag mahimulag sa ilang  ginikanan ug malibotag mga tawong hungog, imoral, o ngil-ad ug kinaiya, sila makasukol sa daotang impluwensiya ug makapabilin sa matarong nga sukdanan. Kon ila kanang himoon, sama kang Ester, ilang mapalipay ang kasingkasing sa ilang langitnong Amahan.—Basaha ang Proverbio 27:11.

15, 16. (a) Sa unsang paagi naangkon ni Ester ang gugma sa hari? (b) Nganong dili tingali sayon ang kausaban sa kinabuhi ni Ester?

¹⁵ Sa dihang ipaatubang na si Ester sa hari, gipapili siyag bisan unsa nga iyang gikinahanglan, nga tingali iyang gamiton sa pagpatahom pa sa kaugalingon. Apan sa pagkamakasaranganon, wala siya mangayog labaw pa kay sa gisulti ni Hegai kaniya. (Est. 2:15) Tingali iyang naamgohan nga dili lamang kaanyag ang makabihag sa kasingkasing sa hari; ang pagkamakasaranganon ug pagkamapaubsanon maoy mas bililhon. Husto ba siya?

¹⁶ Ang asoy nag-ingon: “Ang hari nahigugma kang Ester nga labaw kay sa tanang ubang mga babaye, mao nga siya nakabaton ug labawng pabor ug mahigugmaong-kalulot atubangan niya kay sa tanang ubang mga ulay. Ug iyang gibutang ang harianong purong sa iyang ulo ug gihimo siyang rayna ilis kang Vasti.” (Est. 2:17) Tingali nalisdan gayod kining mapaubsanong dalaga nga Hudiya sa pagpasibo sa iyang bag-ong kinabuhi—siya na ang rayna, ang asawa sa labing gamhanang magmamando sa yuta nianang panahona! Midako ba ang iyang ulo tungod niana? Wala gayod!

17. (a) Sa unsang mga paagi si Ester nagmasinugtanon sa iyang ama-ama? (b) Nganong hinungdanong sundogon nato karon ang panig-ingnan ni Ester?

¹⁷ Si Ester nagmasinugtanon gihapon sa iyang ama-amang si Mardokeo. Padayon niyang gitago ang iyang kagikan. Dugang pa, sa dihang nasayran ni Mardokeo ang plano sa pagpatay kang Ahasuero, masinugtanong gipahibalo ni Ester ang pasidaan ngadto sa hari, ug napakyas ang maong plano. (Est. 2:20-23) Padayon siyang nagpakitag pagtuo sa Diyos pinaagi sa iyang pagkamapaubsanon ug pagkamasinugtanon. Hinungdanon gayod nga sundogon nato ang panig-ingnan ni Ester, kay karon ang pagkamasinugtanon wala na kaayo pabilhi ug ang pagkamasinupakon ug rebelyon maoy komon! Apan ang mga tawong matinuohon nagpabili sa pagkamasinugtanon, sama kang Ester.

18. (a) Ngano kahang wala moyukbo si Mardokeo kang Haman? (Tan-awa usab ang footnote.) (b) Sa unsang paagi ang matinumanong mga lalaki ug babaye karon nagsundog sa panig-ingnan ni Mardokeo?

¹⁸ Dihay tawong ginganlag Haman nga nahimong prominente sa palasyo ni Ahasuero. Ang hari nagtudlo kaniya ingong primer  ministro, busa si Haman nahimong pangunang magtatambag ug ikaduha sa hari. Nagsugo pa gani ang hari nga si bisan kinsang makakita niining opisyala kinahanglang moyukbo. (Est. 3:1-4) Apan naproblema si Mardokeo nianang balaora. Para niya, angayng sundon ang hari apan dili sa punto nga supakon ang Diyos. Si Haman Agagihanon. Nagpasabot kana nga siya kaliwat ni Agag, ang Amalekanhong hari nga gipatay sa manalagna sa Diyos nga si Samuel. (1 Sam. 15:33) Daotan kaayo ang mga Amalekanhon nga sila nahimong kaaway ni Jehova ug sa Israel. Ingong katawhan, ang mga Amalekanhon gihukman sa Diyos. * (Deut. 25:19) Mahimo kahang moyukbo ang usa ka matinumanong Hudiyo sa usa ka Amalekanhon? Dili kana mahimo ni Mardokeo ug mao kanay iyang baroganan. Karon, ang matinumanong mga lalaki ug babaye nagpameligro sa ilang kinabuhi sa pagsunod niini nga prinsipyo: “Kinahanglang among sugton ang Diyos ingong magmamando inay ang mga tawo.”—Buh. 5:29.

19. Unsay buot buhaton ni Haman, ug giunsa niya pagkombinsir ang hari sa iyang plano?

¹⁹ Nasuko pag-ayo si Haman. Apan dili siya kontento nga si Mardokeo ra ang patyon. Buot niyang puohon ang katawhan ni Mardokeo! Gikombinsir ni Haman ang hari pinaagi sa pagdaot sa mga Hudiyo. Bisag wala niya nganli, iyang gipakita nga sila walay pulos, usa ka katawhan nga “natibulaag ug nalain taliwala sa mga katawhan.” Miingon pa gani siya nga sila wala mosunod sa mga balaod sa hari; busa sila maoy peligrosong mga rebelde. Siya miboluntaryo sa paghulog ug salapi sa tipiganag bahandi sa hari aron igasto sa pagpatay sa tanang Hudiyo sa imperyo. * Gihatag ni Ahasuero kang Haman ang iyang singsing aron timbrehan ang bisan unsang balaod nga iyang mahunahunaan.—Est. 3:5-10.

20, 21. (a) Unsay epekto sa proklamasyon ni Haman ngadto sa mga Hudiyo sa tibuok Imperyo sa Persia, lakip na kang Mardokeo? (b) Unsay gihangyo ni Mardokeo nga buhaton ni Ester?

²⁰ Sa wala madugay ang nagkabayong mga mensahero milibot sa tanang suok sa dakong imperyo aron ipahibalo ang sentensiyang kamatayon sa mga Hudiyo. Handurawa ang epekto sa maong proklamasyon sa dihang nakaabot kini sa Jerusalem, diin ang mga Hudiyo nga namauli gikan sa Babilonya naningkamot sa pagtukod  pag-usab sa siyudad nga wala pay mga paril nga manalipod niini. Tingali si Mardokeo naghunahuna kanila, maingon man sa iyang mga higala ug mga paryente sa Susan, dihang iyang nadungog ang makapaguol nga balita. Sa iyang kaguol, gigisi niya ang iyang besti ug nagsul-ob siyag sakong panapton ug nagbutag abo sa iyang ulo ug naghilak pag-ayo diha sa siyudad. Apan si Haman nag-inom ug bino kauban sa hari, ug wala magpakabana sa kaguol nga iyang gipahinabo sa mga Hudiyo ug sa ilang mga higala sa Susan.—Basaha ang Ester 3:12–4:1.

²¹ Nasayod si Mardokeo nga kinahanglan siyang molihok. Apan unsay iyang mahimo? Nabalitaan ni Ester nga nasubo si Mardokeo ug gipadad-an siyag mga besti, apan wala kana makahupay kaniya. Tingali dugay na siyang naghunahuna kon nganong gitugot sa iyang Diyos, si Jehova, nga ang iyang pinalanggang si Ester mahimulag kaniya ug maminyog paganong hari. Karon morag nadayag na ang hinungdan. Si Mardokeo nagpadalag mensahe sa rayna, nga naghangyo kang Ester nga moatubang sa hari, ug mobarog “alang sa iyang kaugalingong katawhan.”—Est. 4:4-8.

22. Nganong mahadlok si Ester nga moatubang sa iyang bana nga hari? (Tan-awa usab ang footnote.)

²² Gikulbaan gayod si Ester sa dihang nadungog niya ang maong  mensahe. Kini ang kinadak-ang pagsulay sa iyang pagtuo. Siya nahadlok, ingon sa iyang gipadayag kang Mardokeo. Iyang gipahinumdoman siya sa balaod sa hari. Ang pag-atubang sa hari nga wala ipatawag nagpasabot ug kamatayon. Gawas lamang kon itunol sa hari ang iyang setrong bulawan nga siya dili patyon. Makalaom ba si Ester nga kaluy-an siya, ilabina sa nahitabo kang Vasti sa dihang midumili kini sa pag-atubang sa hari? Iyang giingnan si Mardokeo nga ang hari wala magpatawag kaniya sulod na sa 30 ka adlaw! Tungod niini, lagmit naghunahuna siya nga ang hari wala na ganahi niya. *—Est. 4:9-11.

23. (a) Unsay giingon ni Mardokeo aron palig-onon ang pagtuo ni Ester? (b) Nganong maayong sulondan si Mardokeo?

²³ Gipalig-on ni Mardokeo ang pagtuo Ester. Gipahinumdoman niya kini nga kon dili siya molihok, dunay laing moluwas sa mga Hudiyo. Gawas pa, makalingkawas gyod kaha siya kon magsugod na ang pagpuo kanila? Si Mardokeo nagpakitag hugot nga pagtuo kang Jehova, kinsa dili gayod motugot nga mahitabo kana sa Iyang katawhan ug mapakyas ang Iyang mga saad. (Jos. 23:14) Dayon gipangutana ni Mardokeo si Ester: “Kinsay nahibalo kon alang ba sa ingon niini nga panahon nga ikaw nakakab-ot sa harianong dignidad?” (Est. 4:12-14) Dili ba usa ka maayong sulondan si Mardokeo? Siya bug-os nga misalig sa iyang Diyos, si Jehova. Ingon ba usab kita niana?—Prov. 3:5, 6.

24. Sa unsang paagi si Ester nagpakitag pagtuo ug kaisog?

²⁴ Miabot na ang panahon nga kinahanglang modesisyon si Ester. Iyang gihangyo si Mardokeo nga sultian ang mga Hudiyo  nga duyogan siya sa pagpuasa sa tulo ka adlaw, ug gitapos ang iyang mensahe pinaagi niining mga pulong nga mahinumdoman gihapon hangtod karon tungod sa iyang pagtuo ug kaisog: “Kon ugaling ako mamatay, mamatay ako.” (Est. 4:15-17) Lagmit ang iyang pag-ampo sulod niadtong tulo ka adlaw mao ang labing tim-os sa tibuok niyang kinabuhi. Apan miabot na gayod ang takna. Iyang gisul-ob ang iyang kinanindotang besti nga pangrayna ug gihimo ang tanan aron kahimut-an siya sa hari. Dayon siya miadto.

25. Hubita ang nahitabo sa pag-atubang ni Ester sa iyang bana.

²⁵ Sumala sa gihubit sa sinugdan, mipaingon si Ester sa sawang sa hari. Atong mahanduraw nga siya mabalak-on kaayo ug tim-os nga nag-ampo. Siya misulod sa sawang, diin iyang makita si Ahasuero diha sa iyang trono. Tingali iyang gipanid-an ang ekspresyon sa nawong sa hari—ang kulong nga buhok nga inatiman pag-ayo ug ang bangas nga kuwadrado ang korte. Kon kinahanglan man siyang maghulat, daw dili matapos ang mga gutlo. Apan milabay ang maong yugto—nakita siya sa iyang bana. Ang hari nasorpresa gayod, apan wala masuko. Iyang gitunol ang iyang setrong bulawan!—Est. 5:1, 2.

26. Nganong ang matuod nga mga Kristohanon nagkinahanglag kaisog nga sama nianang kang Ester, ug nganong wala pa matapos ang iyang buluhaton?

²⁶ Nakita ni Ester nga ang hari andam mamati kaniya. Siya mibarog dapig sa Diyos ug sa iyang katawhan, nga nagpakitag maayong panig-ingnan sa pagtuo alang sa tanang alagad sa Diyos hangtod karon. Gipabilhan sa matuod nga mga Kristohanon karon ang maong panig-ingnan. Si Jesus miingon nga mailhan ang iyang matuod nga mga sumusunod pinaagi sa masakripisyohong gugma. (Basaha ang Juan 13:34, 35.) Ang pagpakita sa maong gugma sagad nagkinahanglag kaisog nga sama nianang kang Ester. Apan bisan human mobarog si Ester alang sa katawhan sa Diyos nianang adlawa, ang iyang buluhaton wala pa matapos. Unsaon niya pagkombinsir ang hari nga ang paboritong magtatambag niini nga si Haman may daotang laraw? Unsay mahimo ni Ester aron maluwas ang iyang katawhan? Ato kining tubagon sa sunod nga kapitulo.