Kinagamyang Kuwaknit sa Kalibotan

● Niadtong 1973, ang siyentistang taga-Thailand nga si Kitti Thonglongya ug ang iyang mga kauban nakadakop ug kapin sa 50 ka kuwaknit nga wala pa manganli diha sa mga langob duol sa busay sa Sai Yok sa Thailand. Iyang gipadala ang pipila niana ngadto kang Dr. J. E. Hill sa British Museum of Natural History sa London. Ikasubo nga si Kitti namatay ug wala niya mahibaloi nga nakadiskobre siyag bag-ong matang sa kuwaknit, nga ginganlan ni Hill ug Craseonycteris thonglongyai agig pasidungog kang Kitti ug sagad nailhan kini ingong Kitti’s hog-nosed bat.

Kini mao ang kinagamyang kuwaknit ug usa sa kinagamyang mammal nga nadiskobrehan. Mga 1.25 ka pulgada lang ang gitas-on niini ug may bukhad sa pako nga mga 5 ka pulgada. Gani, tungod sa kagamay, kini gitawag ug bumblebee bat. Talagsaon usab kini kay ang simod niini samag iya sa baboy, wala kiniy ikog, ug dako kinig dalunggan.

Makita Lang sa Pipila ka Dapit

Kini nga mga kuwaknit makaplagan lamang sa Sai Yok National Park sa Thailand ug sa pipila ka dapit sa kasikbit nga Myanmar. Ang Kitti’s hog-nosed bat mogamit usab ug echolocation (mopatunghag high frequency nga tingog nga mobanda ug balik kaniya aron mahibalo siya kon unsa ang anaa sa iyang palibot) sa dihang mangitag insekto nga kan-on. Tungod kay lapad ang pako niini kon itandi sa iyang gidak-on, sayon ra kaayo para sa maong kuwaknit ang paglupad nga magpondo sa hangin, maoy hinungdan nga makakuha siyag pagkaon diha sa mga sanga sa kahoy. Kini nagpuyo sa taas nga bahin sa anapogong mga langob nga daghag kuwarto-kuwarto—nianang mga lugara mas luwas sila ug magpabiling init ang ilang lawas, nga hinungdanon alang niining gagmay nga mga mananap. Pagkatalagsaon gayod sa abilidad ug katakos nga gihatag sa Maglalalang niining katingalahan ug gagmayng mga linalang!—Pinadayag 4:11.

Sanglit diyutay ra ang populasyon sa Kitti’s hog-nosed bat ug sa pipila lang ka lugar kini makita, dakog purohan nga mapuo kini kon magpadayon ang pag-abusar sa kinaiyahan. Daghan nag nahimo aron sa pagpanalipod niini, apan ang padayong pagpamuril ug mga kahoy, paggamag mga karsada, ug turismo nakapameligro niini. Wala kita mahibalo kon hangtod kanus-a makalahutay kining maong mga kuwaknit sa padayong pagtugaw sa tawo sa ilang pinuy-anan.

[Kahon/Hulagway sa panid 21]

ANG KINADAK-AN UG KINAGAMYAN

Dunay duolag 1,000 ka matang sa kuwaknit, ug sila lamang ang mga mammal nga molupad. Ang kinadak-ang kuwaknit mao ang (1) flying fox, nga kapig lima ka piye ang bukhad sa pako ug motimbang ug mga usa ka kilo. Samtang ang kinagamyan mao ang Kitti’s hog-nosed bat (2) nga may bukhad sa pako nga mga 5 ka pulgada ug may gibug-atong mga 2 ka gramo.

[Picture Credit Line sa panid 21]

Photos: © Merlin D. Tuttle, Bat Conservation International, www.batcon.org