Ndusụk mme ete ye eka emi ẹnamde utom ẹsimen n̄kpri nditọ mmọ emi mîsịmke kan̄a isua uka n̄wed ẹkesịn enyịn̄ ke itie emi ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄ (oro edi, day care). Itie emi esika nditie nte ufọkn̄wed. Ndi ọfọn emen eyen fo aka utọ itie oro?

•  Mme mbụme emi okpobụpde

•  Se ekemede ndinam

 Ndi ndimen eyen fo n̄ka itie emi ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄ ayayak enye ekpere fi nte ekpekperede? Ekeme ndidi idiyakke. Ini eyen edide nsek, mfre esie esisọp ọkọri ndien oro esinam enye ọtọn̄ọ ndimehe ye mbon emi ẹdude ẹkpere enye. Ntre domo nte ekekeme ndidu ye eyen fo ini enye osụk ọkọride do sia emi ayanam enye enen̄ede emehe ye afo.​—Deuteronomy 6:​6, 7.

•    Akpana ete ye eka emi ẹkerede ndimen eyen mmọ n̄ka itie emi ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄ ẹkere m̀mê emi ayayak eyen oro ekpere mmimọ.

 Ndi ndimen eyen fo n̄ka itie emi ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄ ayayak akama eyen oro nte oyomde? Ekeme ndidi idiyakke. N̄wed kiet emi ẹkotde Hold On to Your Kids ọdọhọ ete: “Nte n̄kpri nditọ emi mîyọhọke isua uka n̄wed ẹdude ẹkpere kiet eken ẹbighi, ntre ke esidọn̄ mmọ ndinam se mmọ ẹkụtde nte nditọ eken ẹnamde.”

•    Akpana ete ye eka emi ẹkerede ndimen eyen mmọ n̄ka itie emi ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄ ẹkere m̀mê mmimọ iyosụk ikeme ndikama eyen oro nte mmimọ iyomde.

 Ndi ndimen eyen fo n̄ka itie emi ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄ ayanam enye ọdiọn̄ọ n̄kpọ enye ama oyom nditọn̄ọ ufọkn̄wed? Ndusụk owo ẹdọhọ ke ekeme ndinam, ndusụk ẹdọhọ ke itie oro inen̄ekede in̄wam. Penelope Leach, ataifiọk emi esikpepde n̄kpọ aban̄a nditọwọn̄, ekewet ete: “Kûkere ke owo mîkaha n̄wed ke ererimbot emi ke enye ididịghe n̄kpọ kûnyụn̄ ukere ke edieke eyen fo abakde-bak ọtọn̄ọ n̄wed, ke oro edinam enye edi n̄kpọ. Edieke ekerede utọ n̄kpọ oro, ọwọrọ kpukpru se ekpepde eyen fo tọn̄ọ enye akamana inyeneke ufọn.”

•   Akpana ete ye eka emi ẹkerede ndimen eyen mmọ n̄ka itie emi ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄ ẹkere m̀mê osụk edi se ẹmende enye ẹka m̀mê nso idinyụn̄ idi ufọn.

 Ndi afo m̀mê ebe fo emekeme nditie ke ufọk n̄kama eyen mbufo? Ke ndusụk ubon, ete ye eka ẹsisịn ibuot ẹsịn itọn̄ ẹnam utom man ẹnyene n̄kpọ. Ndi osụk ọfọn mmọ mbiba ndikpọn̄ eyen n̄ka un̄wana?

•   Akpana ete ye eka emi ẹkerede ndimen eyen mmọ n̄ka itie emi ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄ ẹkere m̀mê edi se mmọ ẹtrede ndidep ndusụk n̄kpọ man owo kiet ke otu mmọ ekeme nditie ke ufọk n̄kama eyen.

 Ana ete ye eka ẹkere kan̄a ufọn emi mmọ ẹdinyenede ye mfịna emi edidude mbemiso mmọ ẹbierede ndimen eyen mmọ n̄ka itie emi ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄. Edieke ekerede kpukpru emi ndien afo osụk ebiere ndimen eyen fo n̄ka do, nso ke akpanam?

 Bible ọdọhọ ete “owo mbufiọk ekere ikpatisan̄ esie.” (Mme N̄ke 14:15) Kere ban̄a item Bible emi mbemiso ebierede ndimen eyen fo n̄ka itie emi ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄.

 Se ndusụk owo ẹsinamde

•   Ndusụk mme ete ye eka ẹsimen nditọ mmọ ẹkenịm ke ufọk emi ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄, emi nditọwọn̄ mînen̄ekede iwak, mbon emi ẹsede mmọ enyịn mînyụn̄ iwakke n̄ko.

•   Ndusụk mme ete ye eka ẹsinam iman mmọ edidụn̄ ye mmọ ese aban̄a eyen mmọ, mîdịghe ẹkpekpe edep-eyen.

 Mbiba enyene ufọn onyụn̄ enyene idiọk esie. Ọkpọfọn enyene nneme ye ete ye eka emi ẹma ẹkenanam utọ n̄kpọ ntem. Bible ọdọhọ ete: “Mbon oro ẹkọkde ibuot ẹnyene ọniọn̄.”​—Mme N̄ke 13:10.

 Edieke osụk ebierede ndimen eyen fo n̄ka ebiet emi ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄, nam mme n̄kpọ emi:

 Yom usụn̄ diọn̄ọ n̄kpọ ban̄a itie oro

•   Ndi ukara ẹnyịme mmọ ẹsise ẹban̄a nditọwọn̄ mîdịghe ndi mmọ ẹnam se ukara ẹdọhọde? Ndi mmọ ẹnyene n̄wed emi owụtde ke ukara ẹdiọn̄ọ mmọ? Ndi mme owo ẹsitịn̄ nti n̄kpọ ẹban̄a mmọ?

•   Ndi itie mmọ asana, owo inyụn̄ isọpke idọn̄ọ do?

•   Nso ke mmọ ẹsiyak nditọwọn̄ ẹnam? a

 Yom usụn̄ diọn̄ọ n̄kpọ ban̄a mbon emi ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄ do

•   Nso ukpep ke mmọ ẹkebọ? Ke uwụtn̄kpọ, ndi ẹma ẹkpep mmọ nte ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄, ẹnọde owo n̄kpri usọbọ, ye nte ẹkemede ndinuak owo emi osụhọde eset?

•   Ndi amanam ndụn̄ọde man ọfiọk m̀mê owo emi esede aban̄a eyen fo akam edi idiọkowo?

•   Ndi mmọ ẹsisọp ẹkpụhọ mbon emi ẹsisede nditọwọn̄ enyịn? Ekpedi ntre, diọn̄ọ ke ọyọsọn̄ eyen fo ndimehe ye mbufa owo emi ẹdisede iban̄a enye.

•   Owo kiet esise aban̄a nditọwọn̄ ifan̄? Edieke owo kiet esisede aban̄a ediwak nditọwọn̄, diọn̄ọ ke enye idinen̄ekede inyene ini inọ eyen fo. Imọdiọn̄ọ ke ẹdinyene ini inọ eyen fo itiene isua emana esie ye nte enye ọsọn̄de idem eketre.

•   Ndi mbon emi ẹsisede ẹban̄a nditọwọn̄ ke ebiet oro ẹyema ndisineme mban̄a se ifịnade fi m̀mê ẹdikam ineme se ifịnade mmọ kpọt?