Na yalo tabu na igu yavala ni Kalou. (Maika 3:8; Luke 1:​35) E tala yani na Kalou nona yalo tabu ina vanua cava ga me vakayacori kina na nona inaki.​—Same 104:30; 139:7.

 Ena iVolatabu na vosa “yalo” e vakadewataki mai na vosa vakaIperiu na ruʹach kei na vosa vaKirisi na pneuʹma. Levu na gauna e dusia ga na igu yavala ni Kalou, se yalo tabu. (Vakatekivu 1:2) Ia e vakayagataka na iVolatabu na vosa qori me dusia eso tale na ka:

•   Na icegu.​—Apakuki 2:​19; Vakatakila 13:15.

•   Na cagi.​—Vakatekivu 8:1; Joni 3:8.

•   Na igunibula ni veika bula.​—Jope 34:14, 15.

•   Na yalo se nona rai e dua.​—Tiko Voli Mai na Lekutu 14:24.

•   Na kabula vakayalo, okati kina na Kalou kei ira na agilosi.​—1 Tui 22:21; Joni 4:​24.

 Qori e dusia e dua na ka eda sega ni raica na tamata, ia e laurai ena ka e caka. E va tale ga qori na yalo ni Kalou, “e vaka na cagi, e sega ni laurai, e ka vakayalo, e kaukaua tale ga.”​—An Expository Dictionary of New Testament Words, e vola o W. E. Vine.

 E tukuna tale ga na iVolatabu ni yalo tabu e ‘liga’ ni Kalou, se ‘iqaqaloniligana.’ (Same 8:3; 19:1; Luke 11:20; vakatauvatana Maciu 12:28.) Me vaka ga nona vakayagataka na matai na ligana kei na iqaqaloniligana me cakacaka kina, na Kalou tale ga e vakayagataka na yalona tabu me vakayacori kina qo:

•   Na lomalagi kei na vuravura.​—Same 33:6; Aisea 66:​1, 2.

•   Na iVolatabu.​—2 Pita 1:​20, 21.

•   Nodra cakamana nona dauveiqaravi ena gauna makawa, kei na nodra gumatua mera vunau.​—Luke 4:​18; Cakacaka 1:8; 1 Korinica 12:​4-​11.

•   Na itovo vinaka era vakaraitaka o ira na talairawarawa vua.​—Kalatia 5:​22, 23.

E sega ni kalou na yalo tabu

 Ni tukuna na iVolatabu ni yalo tabu e ‘liga’ ni Kalou, na ‘iqaqaloniligana’ se nona “icegu,” e vakaraitaka ni sega ni kalou na yalo tabu. (Lako Yani 15:​8, 10) Ena sega ni cakacaka ga vakataki koya na liga ni matai, vakavo ke tiko nona vakasama kei na yagona. E va tale ga qori na yalo tabu, ena cakacaka ga ena veidusimaki ni Kalou. (Luke 11:13) E vakatauvatana tale ga na iVolatabu na yalo tabu ina wai, qai semata kei na so na ka me vaka na vakabauta kei na kilaka. Qori e dusia ga ni igu tawarairai na yalo tabu.​—Aisea 44:3; Cakacaka 6:5; 2 Korinica 6:6.

 E vakaraitaka na iVolatabu na yaca ni Kalou o Jiova kei na Luvena o Jisu Karisito, ia e sega ni dua na vanua e vakaraitaka kina na yaca ni yalo tabu. (Aisea 42:8; Luke 1:​31) O Sitiveni e dua na lotu vaKarisito e vakamatei ena vuku ni nona vakabauta, e raivotutaka vakacakamana na lomalagi. E raica e le rua, sega ni le tolu. E kaya na iVolatabu: “E vakilai dina vei Sitiveni na veidusimaki ni yalo tabu. E tacake i lomalagi qai raica na lagilagi ni Kalou, e raici Jisu tale ga ni tucake tu ena ligaimatau ni Kalou.” (Cakacaka 7:​55) Na yalo tabu na igu yavala ni kalou, e sobuti Sitiveni me raivotu kina.

 Rai cala: E kalou na “Yalo Tabu,” e tiki ni letoluvakalou me vaka e tukuni ena 1 Joni 5:​7, 8 ena vakadewa ni iVolatabu na King James.

 Ka dina: E okata na vakadewa ni King James ena 1 Joni 5:​7, 8 na vosa “mai lomalagi, a Tamada, kei koya na Vosa, kei koya na Yalo Tabu; ia sa dua bauga na lewe tolu oqo. A ratou sa lewe tolu sa tukutuku e vuravura.” Ia era kunea na dauvakadidike ni sega ni vola na vosa qori na yapositolo o Joni, e sega gona ni dodonu me tiko ena iVolatabu. E vola o Parofesa Bruce M. Metzger: “E lasu na vosa qori, e sega ni dodonu me tiko ena Veiyalayalati Vou.”​—A Textual Commentary on the Greek New Testament.

 Rai cala: E tukuna na iVolatabu ni kabula vakayago na yalo tabu, e vakaraitaka qo ni tamata.

 Ka dina: Eso na gauna na iVolatabu e vakatauvatana na yalo tabu me tamata, ia e sega ni vakaraitaka qori ni tamata na yalo tabu. E vakatauvatana tale ga na iVolatabu na vuku, mate, kei na ivalavala me vaka na tamata. (Vosa Vakaibalebale 1:​20; Roma 5:​17, 21) Me kena ivakaraitaki, e kilai o vuku “ena ka e cakava” kei “ira na luvena.” E tukuni tale ga ni o ivalavala ca e veitemaki, e veivakamatei, e bucina na kocokoco.​—Maciu 11:19; Luke 7:​35, vmr; Roma 7:​8, 11.

 E va tale ga qori nona lavetaka na yapositolo o Joni na ka e tukuna o Jisu, e tukuna ni yalo tabu e vaka na “dauveivuke,” ena vakatakila na ivakadinadina, ena veidusimaki, ena vosa, ena rogoca, ena tukuna yani, ena vakalagilagia, ena soli tale ga vua na ka. (Joni 16:​7-​15).

 Rai cala: Na veipapitaisotaki ena yaca ni yalo tabu e vakaraitaka ni kalou.

 Ka dina: Eso na gauna e vakayagataka na iVolatabu na “yaca” me dusia na kaukaua se lewa. (Vakarua 18:​5, 19-​22; Esiteri 8:​10) Qo e tautauvata kei na ivosavosa vakavalagi “in the name of the law” (ena yaca ni lawa), e sega ni kena ibalebale ni tamata na lawa. O koya e papitaiso “ena yaca” ni yalo tabu e kila na kaukaua kei na itavi ni yalo tabu ena vakayacori ni loma ni Kalou.​—Maciu 28:19.

 Rai cala: Ratou vakabauta na yapositolo i Jisu, kei ira na tisaipeli ena imatai ni senitiuri ni yalo tabu e kalou.

 Ka dina: E sega ni tukuna qori na iVolatabu, se na itukutuku makawa. E kaya na ivola na Encyclopædia Britannica: “Na kena tukuni ni dua tale ga na Kalou na Yalo Tabu . . . e tekivu ena Bose e Constantinople ena 381 gv.” Qori ni oti e 250 vakacaca na yabaki nona mate na iotioti ni yapositolo.