1, 2. Na cava era raica rawa ena levu na ivavakoso na ivakatawa ni tabacakacaka?

SA VAKARAU oti na nona bose na ivakatawa ni tabacakacaka kei na ilawalawa qase. E tuburi koya na loloma ni raici ratou na qase gugumatua qo, so vei ratou sa dua toka na itaba, sa rawa ni okati ira mera tamana. Ia e kauaitaki ratou tale ga, e taroga, “Kemudou na taciqu, na cava dou sa cakava mo dou vakavulica eso tale mera veivuke na qaravi itavi ena ivavakoso?” Eratou nanuma vinaka tu na qase ni a vakabibitaka o koya ena nona veisiko sa oti na nodra vakavulici eso tale. E vosa e dua vei ratou, “Meu tukuna vakadodonu, e sega ni levu sara na ka keitou cakava.” Eratou deguvacu na vo ni qase.

² Ke o dua na qase ni ivavakoso, o na kila vinaka na ka e veivosakitaki ena bose oya. Era raica e levu na ivakatawa ni tabacakacaka e veiyasa i vuravura ni bibi mera vukei vakalevu na tacida tagane, era qase se gone mera qarava na qelenisipi. E sega ni rawarawa qori. Na vuna?

3. (a) E vakaraitaka vakacava na iVolatabu na bibi ni veivakavulici? Na cava na vuna meda kauai kece kina? (Raica na ivakamacala e ra.) (b) Na cava e dredre kina vei ira eso na qase mera vakavulica eso tale?

 ³ Ni o dua na qase ni ivavakoso, o na vakadinadinataka ni bibi mera vakavulici eso tale. * O kila ni vinakati e levu na tacida tagane me vakaukauataki kina vakayalo na ivavakoso era lewena kei na kena tauyavutaki na ivavakoso vovou. (Wilika Aisea 60:22.) O kila tale ga ni uqeti iko na Vosa ni Kalou mo ‘vakavulici ira eso tale.’ (Wilika 2 Timoci 2:2.) Ena rairai dredre mo cakava qori me vaka e laurai vei ratou na qase ni ivavakoso sa vakamacalataki oti mai. Ni o qarava oti na ka e vauca nomu vuvale, na ka vakacakacaka, itavi ena ivavakoso, kei na so tale na ka bibi, kena irairai ni sega na gauna mo vakavulici ira kina eso ena ivavakoso. Ke dina qori, meda dikeva mada na cava me caka mera vakavulici kina eso tale.

4. Na cava e rawa ni vakavuna me lokuyarataki kina na veivakavulici?

⁴ Na cava ena rairai vakadredretaka nodra tikica na gauna eso na qase mera veivakavulici kina? De dua era vakasamataka: ‘E bibi na veivakavulici, ia e sega ni vakatotolotaki me vaka eso na itavi ena ivavakoso e sega ni vinakati me bera. Keu lokuyarataka na veivakavulici, ena toso tiko ga na ivavakoso.’ E bibi me qaravi vakatotolo e levu na itavi, ia ena rawa ni vakaleqa nodra bula vakayalo na lewe ni ivavakoso ni lokuyarataki na veivakavulici.

5, 6. Cava eda vulica ena ivakaraitaki ni draiva kei na nona rai me baleta na vakavinakataki ni idini? E tautauvata vakacava qo kei na veivakavulici ena ivavakoso?

⁵ Vakasamataka mada na ivakaraitaki qo: Ena kila na draiva ni dodonu me dau veisau na waiwai me vinaka tiko ga kina nona motoka, me yavala tale ga na idini. Ena rairai nanuma ni sega soti ni bibi me tawana tiko ga na waiwai ena taqe. Ia ke sega ni tawana na waiwai, ena rawa ni vakacacana sara ga na motoka. Ena rairai vakasamataka, ‘Ke sega na gauna meu veisautaka kina na waiwai ni lori, ena yavala tiko ga na idini ena loma ni dua na gauna.’ Ia na cava e rerevaki kina qori? Ke lokuyarataka tiko ga o draiva me vakavinakataka na idini, dua dina na siga sa na qai kele vakadua nona motoka. Ke yaco qori, ena vakalusia kina e levu na ilavo kei na gauna me vakavinakataki kina na motoka me rawa ni cici tale. Na cava eda vulica kina?

⁶ Era qarava e levu na itavi bibi na qase ni ivavakoso e vinakati me wali totolo. Ke sega, ena rawa sara ga ni vakaleqai na ivavakoso. Me vaka ga nona raica na draiva me tawa tiko ga na waiwai, dodonu tale ga vei ira na qase mera ‘vakadeitaka na veika e bibi sara.’ (Fpai. 1:10) Eso na qase era ogaoga ena itavi sa tu rawa me caka, era guilecava kina mera vakavulici eso mera qaravi itavi, me vaka ga na nona sa vakacici lori tu ga na draiva sa guilecava me vakavinakataka na idini. Ke ra lokuyarataka tiko ga na qase mera vakavulici na tagane mera qaravi itavi, lakolako ga sa na lailai na tagane ena ivavakoso mera qarava kece na itavi.

7. Eda na raici ira vakacava na qase era tikica nodra gauna mera veivakavulici?

⁷ O koya gona, me kua sara ni raici vakamamada nodra vakavulici na tagane mera qaravi itavi. O ira na qase raiyawa era tikica  nodra gauna mera vakavulici ira na tagane mera qaravi itavi. Era wili na qase va qo mera dauniyau yalomatua, era vu ni kalougata ena ivavakoso. (Wilika 1 Pita 4:10.) Ena yaga vakacava qori ena ivavakoso?

8. (a) Na itovo kei na ituvaki cava ena uqeti ira na qase mera vakavulici ira na tagane mera qaravi itavi? (b) Na itavi cava era vakabibitaka na qase era toki ina vanua e gadrevi vakalevu kina na veivuke? (Raica na kato “ Na iTavi Bibi.”)

⁸ E dodonu mera yalomalumalumu na qase matua, era na sega ni qarava tu ga na itavi ena ivavakoso ena vuku ni nodra yabaki ni bula. (Maika 6:8) Mera kila tale ga ni “gauna kei na ka e sega ni namaki” ena rairai veisautaka na kedra ituvaki ra qai sega ni qarava na itavi kece ena ivavakoso. (Dauv. 9:11, 12; Jeme. 4:13, 14) O koya gona, nira kauaitaka na sipi i Jiova, era na wasea na qase raiyawa nodra kila ni vica vata na yabaki ni veiqaravi vei ira na tagane gone mera qaravi itavi.—Wilika Same 71:17, 18.

9. Na cava e bibi kina na veivakavulici ena gauna qo?

⁹ Na cava e dua tale na vuna era vu ni kalougata kina ina qelenisipi na qase ni ivavakoso era dau veivakavulici? Era vakaukauataka na isasabai ni ivavakoso. Ena sala cava? Nodra veivakavulici na qase ena vakavuna mera tu vakarau e levu na tagane mera qaravi itavi me vakadeitaka qai vakaduavatataka na ivavakoso ena gauna qo, vakauasivi ena gauna veilecayaki ni veivakararawataki levu. (Isik. 38:10-12; Maika 5:5, 6) Kemuni na qase ni ivavakoso, oni vakamasuti me tiki ni nomuni cakacaka vakaitalatala ena gauna qo na nodra vakavulici na tagane.

10. Cava mera cakava na qase mera veivakavulici kina?

¹⁰ E macala ni levu na itavi ena ivavakoso e taura vakalevu na nomuni gauna. Ia ena vinaka moni tikica eso na gauna qori moni vakavulici ira kina na tagane mera qaravi itavi. (Dauv. 3:1) Ena yaga dina ni oni cakava qori.

11. (a) Na cava e talei kina nodra vakatutu na qase ni ivavakoso ena duidui vanua? (b) Me salavata kei na Vosa Vakaibalebale 15:22, na cava e yaga kina meda dikeva nodra vakatutu eso na qase ni ivavakoso?

¹¹ Era tarogi eso na qase ni ivavakoso e vuavuaivinaka nodra veivakavulici mera tukuna na iwalewale era vakayagataka mera vakavulici ira kina na tagane mera qaravi itavi. * E duidui na kedra ituvaki na tacida qo, ia e via tautauvata na nodra ivakasala. Na cava e vakaraitaka qori? Na veivakavulici e yavutaki ena iVolatabu e ganiti ira na tagane ena “ivavakoso kece e veivanua”—me vaka ga ena gauna i Paula. (1 Kor. 4:17) Ena ulutaga qo kei na kena tarava, eda na dikeva kina eso na ka era vakatututaka na qase ni ivavakoso qo. (Vkai. 15:22) Me rawarawa na vuli, e vakayagataki ena ulutaga qo kei na kena e tarava na “qasenivuli” me dusi ira na veivakavulici kei na “vuli” vei ira na vakavulici.

12. Na cava me cakava o qasenivuli?

¹² E bibi vei qasenivuli me vakarautaki ira vinaka na vuli. Me vaka ga nona cukiraka se vakamalumutaka na qele na dauteitei ni bera ni teitei, e bibi tale ga vei qasenivuli me vakarautaka se uqeta na loma i koya e vuli ni bera ni vakavulici koya ena ka vou. Ena cakava vakacava qori o qasenivuli? Ni muria na iwalewale  ni veivakavulici e tautauvata kei na kena e vakayagataka e dua na parofita ena gauna makawa. Na iwalewale cava qori?

13-15. (a) Na itavi cava e lesi vei Samuela na parofita? (b) E vakayacora vakacava nona itavi o Samuela? (Raica na imatai ni yaloyalo.) (c) Na cava mera kauaitaka kina na qase ni ivavakoso nikua na itukutuku kei Samuela?

¹³ Ena sivia na 3,000 na yabaki sa oti, e tukuna o Jiova vei Samuela na parofita: “Rauta na gauna vata qo nimataka, au na tala yani vei iko e dua na tamata mai na nodra vanua na Penijamini. Mo lumuti koya me liutaki ira na noqu tamata na Isireli.” (1 Sam. 9:15, 16) E kila o Samuela ni sa na mai cava nona liutaka na matanitu o Isireli, e lesi koya gona o Jiova me lumuta e dua me kena isosomi. E rairai vakasamataka o Samuela, ‘Au na vakarautaki koya vakacava me qarava nona itavi?’ Sa kila o koya na ka me cakava, mani tuvanaka na sala me cakava kina.

¹⁴ Ena siga tarava ni raici Saula o Samuela, e tukuna sara vua o Jiova: “Qo na tamata.” E cakava sara o Samuela na ka e tuvanaka me cakava. A kauti Saula me rau lai kanavata ena valenikana. E vakadaberi Saula kei na nona dauveiqaravi ena tikina dokai qai solia vei rau na kakana e digitaki vinaka qai tukuna o Samuela: ‘Drau kania, nira maroroya tu me kemudrau ena siga qo.’ Ni oti qori rau lako sobu o Saula kei Samuela ena vale nei Samuela, ni rau veitalanoa tiko yani. A vinakata sara ga o Samuela me vakayagataka vinaka na gauna ni kana kei na nodrau taubale vata. E tukuna vei Saula o Samuela me rau lako ena delanivale. Ena yakavi totoka qori ni liwa toka na caucau, e “vosa tiko ga vei Saula o Samuela ena delanivale” me yacova ni rau moce. Ena siga tarava e lumuti Saula o Samuela, reguci koya qai vakasalataki koya tale. Oti qori e biubiu o Saula, sa vakarau tu ena ka me cakava tarava.—1 Sam. 9:17-27; 10:1.

¹⁵ Nona lumuti e dua me iliuliu ni dua na matanitu e sega ni tautauvata kei na nona vakavulici e dua na tacida tagane me qase se dauveiqaravi ni ivavakoso. Ia e rawa nira vulica na qase e vica eso na ka ena iwalewale e vakayagataka o Samuela. Meda dikeva mada e rua.

16. (a) Na cava na rai i Samuela nira vinakata na Isireli e dua na tui? (b) Na cava na rai i Samuela ni lumuti Saula?

¹⁶ Yalorawarawa ni veivakavulici, me kua ni caka ena vuturi. Ni rogoca o Samuela nira vinakata e dua na tui na Isireli, e rarawataka qai vakila nira beci koya na nona tamata. (1 Sam. 8:4-8) E vuturi ni muria nodra vosa, e mani tukuna vakatolu vei koya o Jiova me rogoci ira. (1 Sam. 8:7, 9, 22) Ia e sega ni vakalaiva me kadre e lomana na yalo ca se levataka nona digitaka o Jiova e dua me kena isosomi. E talairawarawa ni tukuna o Jiova me lumuti Saula, e sega ni raica me dua ga na itavi, me cakava ga me rawa, ia e vakayacora ena dela ni loloma.

17. Era vakatotomuri Samuela vakacava na qase nikua? Na cava era na marautaka?

¹⁷ Me vakataki Samuela, era yalovinaka na qase matua nikua nira vakavulici ira na tacida tagane. (1 Pita 5:2) Era veivakavulici vinaka sara na qase, era sega ni lomaleqa na lesia eso na itavi ena ivavakoso vei ira na tacida tagane era vakavulica tiko. O ira na qasenivuli lomasavu qo era raici ira na vuli mera “itokani vakacakacaka,” era sega ni veisisivi. E raici ira mera isolisoli talei ena ivavakoso. (2 Kor. 1:24; Iper. 13:16) Nira sega ni nanumi ira ga na qasenivuli qo, era marau nira  sa vakayagataka tiko nodra taledi ena ivavakoso o ira na tacida tagane!—Caka. 20:35.

18, 19. Ena vakarautaka vakacava na qase na loma i koya e vuli? Na cava e bibi kina qori?

¹⁸ Mo kua ni qasenivuli ga, mo nona itokani sara ga. Ena siga rau sota kina o Samuela kei Saula, e rawa sara ga vua na parofita me taura na tavaya waiwai, sova vakatotolo e ulu i Saula qai talaci koya na tui vou e sa lumuti, ia se sega ni vakarau tu me liutaki ira na tamata ni Kalou. E sega ni cakava qori o Samuela, e tikica ga na gauna me rawa kina vei Saula me vakarautaka na lomana. Ni rau kana oti, rau taubale qai veitalanoa, rau vakacegu vinaka, e raica o Samuela ni sa kena gauna me lumuti Saula kina.

¹⁹ Ni veivakavulici tale ga na qasenivuli nikua, na imatai ni kalawa me cakava oya me saga na veimaliwai vinaka qai bucina e dua na veitokani kei na tacida e vuli tiko. Ena duidui e veivanua na ivakarau ni nona vakavakarau na qase, ena vakatau tiko ena ituvaki kei na itovo vakavanua. Ia se vanua cava o tiko kina, ni o tikica nomu gauna mo vakayagataka kei koya e vuli, e vaka ga o tukuna tiko vua, “O bibi dina vei au.” (Wilika Roma 12:10.) Na nodra kauaitaki va qo ena uqeti ira na tacida tagane era yalorawarawa na vuli, era na vakamareqeta tale ga.

20, 21. (a) Na cava na ibalebale ni qasenivuli maqosa? (b) Na cava ena veivosakitaki ena ulutaga tarava?

²⁰ Kemuni na qase ni ivavakoso, ni nanuma tiko ni qasenivuli maqosa e sega ni taleitaka ga me veivakavulici, e lomani koya tale ga e vakavulica. (Vakatauvatana Joni 5:20.) Ena vakila totolo o gonevuli na itovo talei qori nei qasenivuli, ena vakarawarawataka tale ga nona ciqoma na veivakavulici. Kemuni na qase gugumatua, moni kua ni qasenivuli wale ga, moni itokani tale ga.—Vkai. 17:17; Joni 15:15.

²¹ Ni sa vakarautaka oti na qase na loma i koya e vuli, ena vakaraitaka sara vua na ka me cakava. Na iwalewale cava me vakayagataka? Ena veivosakitaki qori ena ulutaga tarava.