1. ¿Jamüsü lotoko maʼin nünüiki Salomón suluʼu Eclesiastés 7:20?

 «NNOJOISHI eeichin wanee wayuu lotokai akuwaʼipa yaa mmapaʼa aaʼinrakai kasa anasü sümaa maainjalain nia», müshi Salomón chi aluwataaikai (Ecl. 7:20). Lotusü maʼin nünüiki, kaainjalashii waya wapüshuaʼa (1 Juan 1:8). Müsüjeseʼe wachajaainjatüin sukuwaʼipa süpüla motuin naaʼin Maleiwa otta na waneinnua waainjala.

2. ¿Jamüsü waaʼin motopa naaʼin wanee waʼaleewain waainjala?

² ¿Eeiria paainjain kasa mojusü nümüin wanee paʼaleewain? Alatawaisü wamüin tia wapüshuaʼa. «Nnojotsü taaʼinjeein», eeshijaʼa wamüle nümüin chi waʼaleewainkai süpüla anajiraain waya wachikuaʼa nümaa. ¿Jamüsü waaʼin motopa naaʼin chi waʼaleewainkai waainjala? ¿Aashin anain maʼin waaʼin sümaa talatüin maʼin waaʼin?

3. ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü?

³ Mayaainjeʼe aleeweein waya nümaa Jehová, eejeeria kaʼi waaʼinreetka jee waküjeetka oʼu wanee kasa nnojoleetka anain noʼuluʼu. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu moteerüin naaʼin waainjala? ¿Jamüsü waneejatka nukuwaʼipa Jehová suulia wayuu motopa naaʼin waainjala? ¿Jaralii na motokana naaʼin Jehová naainjala?

4. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu moteerüin naaʼin Jehová waainjala?

⁴ Süküjain tü Bibliakat moteerüin naaʼin Jehová waainjala. Soʼunnaa chajachin Moisés saaʼu tü uuchikat Sinaí, nüküjain Jehová nümüin tü nukuwaʼipakat. Anuu tü nüküjakat nümüin nükajee wanee aapiee: «Jehová, Jehová, amüliajüi nia, anamia maʼin nia, nnojoishi aashichijaamaatüin, miyoʼu maʼin saalin  wayuu nüpüla otta nüküjain tü shiimainkat waneepia. Ayatüsia alin wainma wayuu nüpüla, nülatirüin sooʼopünaa naaʼin tü kasa mojusü aainjünakat, tü eʼraakat wayumüin otta tü kaainjalaakat» (Éx. 34:6, 7). Nia Jehová chi Maleiwa aipüraikai, chi amüliajüikai otta chi motokai aaʼin naainjala na ayaawajaakana suulia naainjala (Neh. 9:17; Sal. 86:15).

5. Saashin Salmo 103:13, 14, ¿kasa naaʼinraka Jehová süka niʼraajüin maʼin wakuwaʼipa?

⁵ Süka nukumalain waya Jehová, niʼraajüin maʼin wakuwaʼipa. ¿Aashin ponuin maʼin waaʼin süka niʼraajüin sukuwaʼipa wayuu süpüshuaʼa? (Sal. 139:15-17). Nütüjaa aaʼu tü wakuwaʼipakat sutuma tü alatawaikat wamüin otta tü mojukat watuma, tü wanaawakalü atuma waaʼin namaa na kachonniikana waya. ¿Kasa naaʼinraka Jehová süka nütüjaain saaʼu tia? Nümüliajüin waya (Sal. 78:39; paashajeʼera Salmo 103:13, 14).

6. ¿Kasa wayaawataka atuma moteerüin naaʼin Jehová waainjala?

⁶ Eesü wanee kasa naaʼinraka Jehová wayaawataka atuma moteerüin naaʼin waainjala. Nütüjaa aaʼu kaainjalain waya jee outuin waya saalinjee naainjala Adán (Roma 5:12). Nütüjaa aaʼu nnojoluin süpüla nuwalaajüin wanee wayuu waainjala, jama kaainjalain wayuu süpüshuaʼa (Sal. 49:7-9). Nümüliajapejeʼe waya Maleiwa. ¿Kasakaʼa naaʼinrüin süka alin waya nüpüla? Nuluwataain chi waneeshikai Nüchon süpüla outajachin nia waaʼu, maʼaka süküjain Juan 3:16, TNM (Mat. 20:28; Roma. 5:19). Outushi Jesús saaʼu saainjala wayuu süpüla taashinjanain suulia naainjala na eʼitaakana naaʼin nünain (Heb. 2:9). Mojukajasaʼa maʼin naaʼin Jehová niʼrapa müliain atumawaa chi Nüchonkai soʼunnaa nuʼutunuin aaʼin. Nuuʼulaain sülatüin tia süpüla motuin naaʼin waainjala.

7. Püküja waneinnua wayuu motokana naaʼin Jehová naainjala.

⁷ Saashin tü Bibliakat wainma na wayuu motokana naaʼin Jehová naainjala mayaainjeʼe wainmain tü kasa mojusü naaʼinrakat (Éf. 4:32). ¿Sotushiche paaʼin wanee wayuu motokoi naaʼin Jehová naainjala? Eesüjaʼa jülüjale paaʼin nukuwaʼipa Manasés chi aluwataaikai. Eʼrüi maʼin wayumüin nia otta watta saalii naainjala noʼuluʼu Jehová. Aʼwaajüshi nia maleiwayaasü otta nuʼwaajirüin na nuluwataakana aaʼu. Naʼajirüin na nüchonniikana süpüla nüsülajüin namüin na nümaleiwasekana. Otta mojuleesia maʼin tü naaʼinrakat süka niʼiteʼerüin wanee maleiwayaasü suluʼu  tü aʼwaajüleekat Jehová. Anuu sünüiki tü Bibliakat nüchiki: «Kashüülashaatasü maʼin tü naaʼinrakat nuʼupala Jehová süpüla mojuin naaʼin nutuma» (2 Crón. 33:2-7). Motusü naaʼin Jehová naainjala Manasés niyaawajaapa suulia naainjala otta aluwataashi nüchikuaʼa nutuma (2 Crón. 33:12, 13). Akaʼaya naainjala David motusia shia naaʼin Jehová. Amaʼüjiraashi nukuwaʼipa otta uwomuyuushi nia. Motusü naaʼin Jehová naainjala David, naaʼinrüin tia niyaawatapa saaʼu David mojuin maʼin tü naaʼinrakat noʼuluʼu otta niyaawajaapa suulia naainjala (2 Sam. 12:9, 10, 13, 14). Sükajee tia, wayaawata aaʼu motuin naaʼin Jehová waainjala. Wekirajaa jooluʼu jamüin waneejatka nukuwaʼipa Jehová suulia wayuu motopa naaʼin waainjala.

8. (1) ¿Jamüsü pansaaka nutuma Jehová nümüiwaʼa süsalapa saainjala wayuu nutuma? (2) Sünainjee tia, ¿jamüsü motoko naaʼin Jehová naainjala wanee wayuu?

⁸ Nia Jehová kasalajanaka atuma saainjala wayuu sainküin mma (Gén. 18:25). Süpüla pansaainjatüin tü kasalajanainjatkalü atuma saainjala wanee wayuu nutuma wane, niʼraajüinjatü maʼin tü pütchi aikaleʼennakat süpüla tia. Müshia neʼe Jehová, niʼraajashaatain tü pütchi aikaleʼennakat süpüla süsalainjatüin saainjala wayuu, jama niain aikaleʼerüin shia (Is. 33:22). Nia neʼe ayaawataka saaʼu tü anasükat suulia tü mojusükat. ¿Kasa amaa naaʼinrajatka wanee wayuu süpüla pansaainjatüin tü nüneekakat süsalapa saainjala wayuu nutuma? Nütüjaainjatü saaʼu tü alatakat. Niakalaka neʼe Jehová ountuin tia nümüiwaʼa.

9. ¿Kasa jülüjaka naaʼin Jehová nüchiki wanee wayuu süpüla nüneeküin motuinjatüle naaʼin naainjala?

⁹ Naata nukuwaʼipa Jehová noulia na wayuu aneekünakana süpüla süsalain saainjala wayuu natuma, süka niʼraajüin maʼin Jehová nakuwaʼipa jee tü alatakat namüin na kaainjalakana (Gén. 18:20, 21; Sal. 90:8). Nnojotsü süsalain wayuu nutuma sünainjee tü neʼrakat jee tü naapakat na waneinnua. Nütüjaa aaʼu jamüin naainjaka wanee wayuu wanee kasa, jama niʼraajüin nia nukumajaiwaʼaya süleʼeruʼu nii, nütüjaa aaʼu jamüin sukuwaʼipa nipijia, tü alatakat eere kepiain nia, tü nikiiruʼukat otta jamüin naaʼin. Müsüjeseʼe wayaawatüin saaʼu nütüjaain saaʼu Jehová tü suluʼukat waaʼin. Nnojotsü eein wanee kasa nnojotka nütüjaain saaʼu wachiki, niʼrüin süpüshuaʼa (Heb. 4:13). Wayaawata aaʼu eein süpüla motuin naaʼin Jehová naainjala wanee wayuu süka nütüjaain saaʼu süpüshuaʼa tü alatakat nümüin.

10. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu lotuin süpüshuaʼa tü kasa nüneekakat Jehová? (Deuteronomio 32:4).

¹⁰ Lotusü süpüshuaʼa tü kasa nüneekakat Jehová. Nnojotsü koʼuin nukuwaʼipa sümüin wayuu. Nnojotsü motuin naaʼin Jehová naainjala wanee wayuu sutuma anashin aaʼinchi nia, sutuma washirüin nia, sutuma niʼnnaajünüin maʼin otta sutuma nütüjain süpüleerua kasa (1 Sam. 16:7; Sant. 2:1-4). Nnojotsü süpüla süpüleeruaanüin naaʼin Jehová otta saapünüin wanee kasa nümüin shiiʼiree nuʼwanajaain tü nüneekakat (2 Crón. 19:7). Akaʼaya nia nnojotsü nüneeküin wanee kasa sutuma jashichin nia, talatüin naaʼin jee mojuin naaʼin (Éx. 34:7). Niakalaka anain Jehová süpüla kasalajanain atuma waainjala, jama niʼraajüin maʼin wakuwaʼipa jee süpüshuaʼa tü alatakat wamüin (paashajeʼera Deuteronomio 32:4).

11. ¿Jamüsü waneejatka nukuwaʼipa Jehová suulia wayuu motopa naaʼin waainjala?

¹¹ Na ashajakana tü pütchi Ashajuushikat suluʼu Hebreo, nayaawata aaʼu waneejatüin nukuwaʼipa Jehová suulia wayuu motopa naaʼin waainjala. Eesü nashajawaire wanee pütchi suluʼu hebreo süpüla naküjain süchiki motuin  naaʼin Jehová saainjala wayuu. Saashin wanee karaloʼuta, ashajünüsü tia pütchikat süpüla süküjünüin neʼe müin nukuwaʼipa Jehová nümüiwaʼa. Anuu sooʼomüin tü ashajünakat sünain tia karaloʼutakat: «Nnojotsü süpüla süküjünüin sükajee tia pütchikat süchiki nukuwaʼipa wanee wayuu motopa naaʼin saainjala wanee wayuu, süka jamüin, nnojoluin wanaawain nukuwaʼipa nümaa Jehová sünain motuin naaʼin saainjala wayuu» (Sinónimos del Antiguo Testamento, nüshajala Santiago Escuain). Nia neʼe Jehová motoleekai aaʼin naainjala wanee wayuu niyaawajaapa suulia. ¿Jamüsü waaʼin motopa naaʼin Jehová waainjala?

12, 13. (1) ¿Jamüsü naaʼin wanee wayuu motule naaʼin Jehová naainjala? (2) ¿Jülüjeetche naaʼin Jehová süchikuaʼa waainjala motopa shia naaʼin?

¹² Wayaawatapa saaʼu motuin naaʼin Jehová waainjala, anasü maʼin waaʼin otta jutatüsü waaʼin nutuma, nnojotsü süpüla müin waaʼin soʼu motuin saaʼin wayuu waainjala, nia neʼe Jehová makai atuma waaʼin (Aluw. 3:19). Motopa naaʼin Jehová waainjala, eeshii süpüla aleewain waya wachikuaʼa nümaa, meena maainjalapuʼukai waaʼin nuʼupala.

¹³ Motopa naaʼin Jehová naainjala wanee wayuu, nnojotsü kasalajanain süchikuaʼa tia nutuma (Is. 43:25; Jer. 31:34). Wattaluusü nuulia Jehová naainjala chia wayuukai maʼaka wattain eere niweetüin chi Kaʼikai suulia eere nikerotüin (Sal. 103:12). * Kojuteeshi Jehová watuma jee waʼwaajeein nia süka motoleein naaʼin waainjala (Sal. 130:4). ¿Jaralii na motoleekana naaʼin Jehová naainjala?

14. ¿Kasa wekirajaaitpaka anain süchiki nukuwaʼipa Jehová sünain motuin naaʼin saainjala wayuu?

¹⁴ Wekirajaaitpa anain nnojoluin jülüjain naaʼin Jehová mojule maʼin naainjala wanee wayuu süpüla motuin shia naaʼin. Wekirajaaitpa anain niain Jehová kakumalain waya, niain chi kasalajanakai atuma saainjala wayuu otta niain chi aikaleʼerakai pütchi süsalainjatka atuma saainjala wayuu. Sutuma tia niyaawatüin saaʼu nüneeküinjatüle motuin naaʼin naainjala wanee wayuu. ¿Kasa jülüjaka naaʼin Jehová süpüla naaʼinrüin tia?

15. Saashin Lucas 12:47, 48, ¿kasa jülüjaka naaʼin Jehová anale süpüla motuin naaʼin naainjala wanee wayuu?

¹⁵ Wanee kasa jülüjaka naaʼin Jehová  shia nütüjaale saaʼu wanee wayuu mojuin tü naaʼinrakat süpülapünaa naaʼinrüin shia. Aashajaashi Jesús süchiki tia suluʼu Lucas 12:47, 48 (paashajeʼera). Kaainjalaleeshia maʼin wanee wayuu noʼuluʼu Maleiwa naaʼinrüle wanee kasa sümaa nütüjaain saaʼu mojuin maʼin shia. Eesüjaʼa süpüla nnojoluin motuin naaʼin Jehová naainjala (Mar. 3:29, TNM; Juan 9:41). Eejeetpejeʼe kaʼi wayaawateetka oʼu mojuin wanee kasa waaʼinraka. Müle wakuwaʼipa, ¿eesüche süpüla motuin naaʼin Jehová waainjala? Jamüsaʼa shia. Wekirajaa jooluʼu wane kasa jülüjaka naaʼin Jehová.

16. (1) ¿Kasa naaʼinrajatka chi wayuu ayaawajaakai suulia naainjala? (2) ¿Jamüsü naaʼinrajatka tia?

¹⁶ Wane kasaya jülüjaka naaʼin Jehová süpüla motuin naaʼin naainjala wanee wayuu shia shiimainre niyaawajaain suulia naainjala. ¿Kasa naaʼinraka chi wayuu ayaawajaakai suulia naainjala? Nunouteʼerüin tü jülüjakat naaʼin otta tü naaʼinrakat otta müsia mojushaatasü naaʼin sutuma naaʼinrüin tü kasa mojusükat. Nnojotsü mojuin neʼe naaʼin sutuma naainjala, mojusia naaʼin süka niyaawatüin saaʼu kaainjalain nia sutuma sumojujaain nunoula. Jülüjataa waaʼin nukuwaʼipa Manasés otta David, kashüülashaatasü maʼin tü kasa naaʼinrakat noʼuluʼu Maleiwa. Mayaainjeʼe müin nakuwaʼipa, motusia naaʼin Jehová naainjala süka shiimain nayaawajaain suulia naainjala (1 Rey. 14:8). Wayaawatakalaka saaʼu motuin naaʼin Jehová naainjala wanee wayuu shiimainre niyaawajaain suulia naainjala. Nnojotsü mojuinjatüin neʼe naaʼin chi kaainjalashikai saalinjee tü naaʼinrakat, nunouteʼerüinjatiaya nukuwaʼipa. * Anasü wekirajaale sooʼomüin sünain wane kasa jülüjaka naaʼin Jehová.

17. (1) ¿Kasa naaʼinraka chi wayuu ouyantaakai suulia naainjala? (Isaías 55:7). (2) ¿Jamüshi süpüla nnojolin nujutuuin nüchikuaʼa saʼaka kaainjalaa naaʼinrüle tia?

¹⁷ ¿Kasa amaa jülüjaka naaʼin Jehová süpüla motuin naaʼin naainjala wanee wayuu? Shia nuuyantaale chia wayuukai suulia naainjala. Naaʼinrüin tia wanaa sümaa nuuʼulaain suulia naaʼinrüin tü kasa mojusükat sümaa naaʼinrüin tü nüchekakat Jehová nüpüleerua (paashajeʼera Isaías 55:7). Nunouteʼerüinjatü tü jülüjakat naaʼin süpüla wanaawain shia  sümaa tü jülüjakat naaʼin Jehová (Roma 12:2; Éf. 4:22, 23). Nuuʼulaainjatü suulia tü kasa mojusü keejiapuʼukat nümüin (Col. 3:7-10). Soto waaʼin: tü kasa motokalü atuma naaʼin Jehová waainjala shia weʼitaale waaʼin sünain outuin Jesús waaʼu. Wanaa sümaa niʼrüin Jehová süpüshuaʼa tü kasa waaʼinrakat süpüla wanouteʼerüin wakuwaʼipa, motusü naaʼin waainjala saaʼujee outuin chi Nüchonkai waaʼu (1 Juan 1:7).

18. ¿Kasa wekirajaaitpaka anain süchiki nukuwaʼipa Jehová sünain motuin naaʼin waainjala?

¹⁸ Wekirajaa sünain waneirua pütchi wekirajaaitpaka anain sünain ekirajaayakat tüü. Nnojoishi eein wanee wayuu makai aka naaʼin Jehová sünain motuin naaʼin waainjala. Wamüsü tia saaʼujee apünüinsü kasa. Tü palajatkat shia moteerüin naaʼin waainjala waneepia. Tü wane shia niʼraajüin maʼin wakuwaʼipa otta tü suluʼukat waaʼin. Nia neʼe atüjaaka saaʼu shiimainre wayaawajaain suulia waainjala. Otta tü chiiruaajatkat shia nnojoluin jülüjakuʼu müin naaʼin waainjala motopa shia naaʼin. Sünainjee tia eesü süpüla wulein waaʼin otta anain wakuwaʼipa noʼuluʼu.

19. ¿Jamüshii eeka süpüla talatüin waya mayaainjeʼe nnojoluin lotuin maʼin wakuwaʼipa?

¹⁹ Süka nnojoluin lotuin maʼin wakuwaʼipa, eesüjaʼa süpüla waaʼinrüin wanee kasa nnojotka anain noʼuluʼu Maleiwa. Anapejeʼe waaʼin sutuma tü ashajünakat suluʼu Perspicacia para comprender las Escrituras, volumen 1, süpana 209, müsü shia: «Amüliajüi Jehová otta nütüjaa aaʼu nnojoluin lotuin maʼin nakuwaʼipa na aʼyataashiikana nümüin, müsüjeseʼe nnojoluinjatüin mojuin naaʼin waneepia saalinjee tü kasa mojusü suchuntaakat neʼiruku (Sal. 103:8-14; 130:3). Müleka nachajaale maʼin sukuwaʼipa süpüla naaʼinrüin tü anakat noʼuluʼu Maleiwa, talateerü maʼin naaʼin (Filip. 4:4-6; 1 Juan 3:19-22)». Anataʼaleesüjaʼa tia pütchikat wamüin.

20. ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain tü wane ekirajaayakat?

²⁰ Talatüsü maʼin waaʼin süka watüjain saaʼu moteerüin naaʼin Jehová waainjala shiimainre wayaawajaain suulia. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüin nukuwaʼipa Jehová? ¿Kasa wanaawaka atuma motopa waaʼin saainjala wayuu maʼaka naaʼinrüin shia Jehová? ¿Kasa nnojotka wanaawain atuma shia? ¿Jamüsü anaka watüjaale saaʼu tia? Wekirajaweerü anain tia sünain tü wane ekirajaayakat.