Dagiti Babbai iti Biblia—Ania ti Masursurotayo Kadakuada?

I-PLAY

Sungbat ti Biblia

Iti Biblia, mabasatayo ti maipapan iti biag ti adu a babbai a pakasursuruantayo kadagiti napateg a leksion. (Roma 15:4; 2 Timoteo 3:16, 17) Daytoy nga artikulo deskribirenna iti apagbiit ti sumagmamano laeng kadagiti babbai a nadakamat iti Biblia. Adu ti nasayaat a tuladen. Adda met dagiti saan a nasayaat a tuladen.—1 Corinto 10:11; Hebreo 6:12.

Abigail

Asino ni Abigail? Asawa ti nabaknang ngem nauyong a lalaki nga agnagan Nabal. Ngem ni Abigail ket mannakaawat ken napakumbaba, ken napintas iti pisikal ken iti naespirituan.—1 Samuel 25:3.

Ania ti inaramidna? Inusar ni Abigail ti sirib ken pannakaawat tapno maliklikan ti didigra. Agnanaedda ken Nabal iti rehion a paglemlemmengan ni David—ti agbalinto nga ari ti Israel—kas pugante. Bayat nga adda sadiay ni David ken dagiti adipenna, prinotektaranda dagiti karnero ni Nabal manipud kadagiti agtatakaw. Ngem idi nagkiddaw dagiti mensahero nga imbaon ni David iti sumagmamano a taraon ken Nabal, saan a nangted ni Nabal ken linaisna pay ida. Nakapungtot unay ni David! Gapuna, inkuyogna dagiti adipenna tapno mapanda patayen ni Nabal ken ti amin a lallaki iti sangakabbalayanna.—1 Samuel 25:10-12, 22.

Dagus a nagtignay ni Abigail idi nadamagna ti inaramid ni lakayna. Inikkanna dagiti adipenna iti adu a taraon nga ipanda ken David ken kadagiti adipenna sa sinarunona ida tapno agpakaasi ken David. (1 Samuel 25:14-19, 24-31) Idi nakita ni David ti sagut ni Abigail, napaliiwna ti kinapakumbabana, ken nangngegna ti nainsiriban a balakadna, nabigbigna nga inusar ti Dios ni Abigail tapno malapdan ti trahedia. (1 Samuel 25:32, 33) Di nagbayag, natay ni Nabal ket nagbalin ni Abigail nga asawa ni David.—1 Samuel 25:37-41.

Ania ti masursurotayo ken ni Abigail? Nupay napintas ken nabaknang, balanse ti panangmatmat ni Abigail iti bagina. Tapno mataginayon ti talna, sidadaan a dimmawat iti pammakawan iti banag a saanna met a basol. Sikakalma a sinangona ti makapadanag a situasion ken nagbalin a nataktika, natured, ken manangipamuspusan.

▸ Para iti kanayonan nga impormasion maipapan ken Abigail, kitaem ti artikulo a “Nagtignay a Sisasaririt.”

Asawa ni Lot

Asino ti asawa ni Lot? Saan nga ibaga ti Biblia ti naganna. Ngem kuna ti Biblia nga adda dua a babbalasangna ken nagnaedda a sangapamiliaan iti siudad ti Sodoma.—Genesis 19:1, 15.

Ania ti inaramidna? Sinukirna ti bilin ti Dios. Inkeddeng ti Dios a dadaelen ti Sodoma ken dagiti kabangibangna a siudad gapu iti ar-aramidenda a nakaro a seksual nga immoralidad. Gapu ta ay-ayaten ti Dios ti nalinteg a ni Lot ken ti pamiliana nga agnanaed iti Sodoma, nangibaon iti dua nga anghel a mangiturong kadakuada iti natalged a lugar.—Genesis 18:20; 19:1, 12, 13.

Imbaga dagiti anghel a pumanaw ti pamilia ni Lot iti dayta a lugar ken saanda a tumaltaliaw ta no saan, matayda. (Genesis 19:17) “Timmaliaw ti asawa ni Lot . . . , ket nagbalin nga adigi nga asin.”—Genesis 19:26.

Ania ti masursurotayo iti asawa ni Lot? Makita iti pakasaritaanna a napeggad ti panangayat kadagiti material a banag nga uray la sukirentayon ti Dios. Imbaga ni Jesus a saan a nasayaat a tuladen ti asawa ni Lot. Impakdaarna: “Laglagipenyo ti asawa ni Lot.”—Lucas 17:32.

Babai a Sulamita

Asino ti babai a Sulamita? Maysa a napintas a balasang iti away ken ti kangrunaan a karakter iti libro ti Biblia a maawagan iti Kanta ni Solomon. Saan nga ibaga ti Biblia ti naganna.

Ania ti inaramidna? Ti babai a Sulamita ket nagtalinaed a matalek iti pastor nga ay-ayatenna. (Kanta ni Solomon 2:16) Ngem gapu iti nagpaiduma a kinapintasna, nagustuan ti nabaknang a ni Ari Solomon ket inkagumaanna a gun-oden ti ayat ti balasang. (Kanta ni Solomon 7:6) Nupay dinurogan ti dadduma a pilienna ni Solomon, nagkedked ti Sulamita. Ay-ayatenna ti nanumo a pastor ken nagtalinaed a matalek kenkuana.—Kanta ni Solomon 3:5; 7:10; 8:6.

Ania ti masursurotayo iti babai a Sulamita? Saan a nangato ti panangmatmatna iti bagina iti laksid ti kinapintasna ken iti atension a naipaay kenkuana. Saanna nga impalubos a ti panangpilit dagiti kakadua wenno ti kari a kinabaknang ken kinalatak ti mangpukaw iti ayatna iti pastor. Kinontrolna ti emosionna ket nagtalinaed a nadalus iti moral.

Debora

Asino ni Debora? Maysa a propeta nga inusar ti Dios ti Israel a ni Jehova, a mangipalgak iti pagayatanna maipapan kadagiti banag a mangapektar iti ilina. Inusar pay ti Dios a tumulong a mangsolbar kadagiti problema iti nagbabaetan dagiti Israelita.—Uk-ukom 4:4, 5.

Ania ti inaramidna? Situtured a sinuportaran ni propeta Debora dagiti agdaydayaw iti Dios. Iti panangiwanwan ti Dios, pinaayabanna ni Barak tapno idauluanna ti armada ti Israel a makigubat kadagiti Canaanita a mangirurrurumen kadakuada. (Uk-ukom 4:6, 7) Idi kiniddaw ni Barak a sumurot kenkuana ni Debora, saan a nagbuteng no di ket sidadaan a simmurot.—Uk-ukom 4:8, 9.

Kalpasan a pinagballigi ti Dios dagiti Israelita, pinutar ni Debora ti sumagmamano a paset ti kanta a kinantada ken Barak a mangisalaysay iti napasamak. Iti dayta a kanta, imbagana ti akem ni Jael, ti sabali pay a natured a babai, iti pannakaabak dagiti Canaanita.—Uk-ukom, kapitulo 5.

Ania ti masursurotayo ken ni Debora? Managsakripisio ken natured ni Debora. Pinaregtana ti sabsabali a mangaramid iti umiso iti imatang ti Dios ken kinomendaranna ida idi inaramidda dayta.

▸ Para iti kanayonan nga impormasion maipapan ken Debora, kitaem ti artikulo a ‘Timmakderak a kas Ina iti Israel.’

Delaila

Asino ni Delaila? Ti babai nga inayat ti ukom nga Israelita a ni Samson.—Uk-ukom 16:4, 5.

Ania ti inaramidna? Inawatna ti kuarta nga inted dagiti opisial dagiti Filisteo tapno traidorenna ni Samson, nga us-usaren ti Dios a mangisalakan kadagiti Israelita manipud kadagiti Filisteo. Saan a kabaelan nga abaken dagiti Filisteo ni Samson gapu ta naisangsangayan ti kinapigsana. (Uk-ukom 13:5) Gapuna, nagpatulongda ken Delaila.

Pinasuksokan dagiti Filisteo ni Delaila tapno ammuenna ti pagtataudan ti naisangsangayan a pigsa ni Samson. Inawat ni Delaila ti kuarta, ket kalpasan ti sumagmamano a panangpadasna, nagballigi met laeng a nangammo iti sekreto ni Samson. (Uk-ukom 16:15-17) Imbagana dayta a sekreto kadagiti Filisteo, ket tiniliw ken imbaludda ni Samson.—Uk-ukom 16:18-21.

Ania ti masursurotayo ken ni Delaila? Saan a nasayaat a tuladen ni Delaila. Gapu iti kinaagumna, nagbalin a manangallilaw, saan a nagmatalek, ken dina inkabilangan ti adipen ni Jehova a Dios.

Ester

Asino ni Ester? Maysa a Judio a pinili ni Ari Ahasuero ti Persia nga agbalin a reynana.

Ania ti inaramidna? Inusar ni Reyna Ester ti saadna a manglapped iti pannakaibus dagiti kailianna. Naammuanna nga adda naipaulog a bilin ti ari a nangikeddeng iti espesipiko nga aldaw a pannakapapatay ti amin a Judio nga agnanaed iti Imperio ti Persia. Daytoy a dakes a plano ket inaramid ti lalaki nga agnagan Haman, a maysa a primero ministro. (Ester 3:13-15; 4:1, 5) Iti tulong ti in-inauna a kasinsinna a ni Mardokeo, imbaga ni Ester dayta a dakes a plano ken ni lakayna a ni Ari Ahasuero uray nagpeggad ti biagna. (Ester 4:10-16; 7:1-10) Kalpasanna, pinalubosan ni Ahasuero da Ester ken Mardokeo a mangipaulog iti sabali a bilin, a mangipalubos kadagiti Judio a mangidepensa iti bagida. Naan-anay nga inabak dagiti Judio dagiti kalabanda.—Ester 8:5-11; 9:16, 17.

Ania ti masursurotayo ken ni Ester? Nagsayaat nga ulidan ni Reyna Ester iti kinatured, kinapakumbaba, ken kinaemma. (Salmo 31:24; Filipos 2:3) Iti laksid ti kinapintas ken saadna, dimmawat iti balakad ken tulong. Nataktika ken siraraem a nakisarita ken lakayna, ngem natured. Ken idi nagpeggad unay dagiti Judio, situtured nga impabigbigna ti bagina kas maysa kadakuada.

▸ Para iti kanayonan nga impormasion maipapan ken Ester, kitaem dagiti artikulo nga “Inrupirna ti Ili ti Dios” ken “Masirib, Natured, ken Managsakripisio a Babai.”

Eva

Asino ni Eva? Ti kaunaan a babai ken umuna a babai a nadakamat iti Biblia.

Ania ti inaramidna? Sinukir ni Eva ti nalawag a bilin ti Dios. Kas iti asawana a ni Adan, naparsua ni Eva kas perpekto a tao nga addaan iti wayawaya nga agdesision ken addaan iti abilidad a mangipakita kadagiti kualidad ti Dios a kas iti ayat ken sirib. (Genesis 1:27) Ammo ni Eva nga imbaga ti Dios ken ni Adan a matayda no kanenda ti bunga ti maysa a kayo. Ngem naallilaw ket namati a saan a matay no aramidenna dayta. Kinapudnona, namati pay a nasaysayaat ti biagna no agsukir iti Dios. Isu a kinnanna ti bunga sa kalpasanna, ginuyugoyna ni lakayna a mangan met.—Genesis 3:1-6; 1 Timoteo 2:14.

Ania ti masursurotayo ken ni Eva? Masursurotayo ken Eva a napeggad ti panangpampanunot kadagiti dakes a tarigagay. Sinukirna ti nalawag a bilin ti Dios ket naaddaan iti napigsa a tarigagay a mangala iti saanna a kukua.—Genesis 3:6; 1 Juan 2:16.

Hanna

Asino ni Hanna? Asawa ni Elkana ken nanang ni Samuel, a nagbalin a nalatak a propeta iti nagkauna nga Israel.—1 Samuel 1:1, 2, 4-7.

Ania ti inaramidna? Gapu ta awan ti anak ni Hanna, nagkararag iti Dios tapno maliwliwa. Dua ti asawa ti lakay ni Hanna. Ni Penina ti sabali nga asawa ken adda annakna. Ngem awan ti anak ni Hanna uray nabayagen nga agassawada ken lakayna. Linalais ni Penina, ngem nagkararag ni Hanna iti Dios tapno maliwliwa. Inkarina iti Dios a no ikkan ti Dios iti anak a lalaki, itedna dayta kenkuana tapno agserbi iti tabernakulo, maysa a mayakar-akar a tolda a pagdaydayawan dagiti Israelita.—1 Samuel 1:11.

Sinungbatan ti Dios ti kararag ni Hanna, ket inyanakna ni Samuel. Tinungpal ni Hanna ti karina ket uray ubing pay ni Samuel, impanna iti tabernakulo tapno agserbi. (1 Samuel 1:27, 28) Tinawen nga iyar-aramidanna iti awan manggasna a bado sa ipanna dayta kenkuana. Idi agangay, binendisionan ti Dios ni Hanna iti lima pay nga annak—tallo a lallaki ken dua a babbai.—1 Samuel 2:18-21.

Ania ti masursurotayo ken ni Hanna? Dagiti naimpusuan a kararag ni Hanna ket nakatulong kenkuana a mangibtur kadagiti pakasuotan. Makita ti nauneg a pammatina iti kararag ti panagyamanna iti Dios a nailanad iti 1 Samuel 2:1-10.

▸ Para iti kanayonan nga impormasion maipapan ken Hanna, kitaem ti artikulo nga “Impeksana ti Riknana iti Dios Babaen ti Kararag.”
▸ Para iti kanayonan a pannakailawlawag no apay nga impalubos ti Dios ti poligamia kadagiti tattao idi un-unana, kitaem ti artikulo a “Poligamia—Anamongan Kadi ti Dios?”

Jael

Asino ni Jael? Asawa ni Heber, a saan nga Israelita. Situtured a sinuportaran ni Jael ti ili ti Dios.

Ania ti inaramidna? Nagtignay a dagus ni Jael idi napan iti toldana ni Sisera a panguluen ti armada dagiti Canaanita. Inabak dagiti Israelita ni Sisera ket ita, agbirbirok iti paglemmengan ken paginanaanna. Inawis ni Jael nga aglemmeng ken aginana iti toldana, ket bayat a matmaturog ni Sisera, pinatayna.—Uk-ukom 4:17-21.

Ti inaramid ni Jael ket kaitungpalan ti impadto ni Debora: “Maysanto a babai ti usaren ni Jehova a mangpapatay ken Sisera.” (Uk-ukom 4:9) Gapu iti inaramidna, ni Jael ket “napadayawan unay kadagiti babbai.”—Uk-ukom 5:24.

Ania ti masursurotayo ken ni Jael? Saan a nagpangngadua ni Jael ken natured. Ipakita ti kapadasanna no kasano a kabaelan ti Dios nga imaniobra dagiti bambanag tapno matungpal ti padto.

Jezebel

Asino ni Jezebel? Asawa ti Israelita a ni Ari Ahab. Saan nga Israelita ni Jezebel ken saan nga agdaydayaw ken Jehova. Imbes ketdi, agdaydayaw ken Baal a dios dagiti Canaanita.

Ania ti inaramidna? Naturay, awanan asi, ken naranggas ni Reyna Jezebel. Intandudona ti panagdaydayaw ken Baal ken ti seksual nga immoralidad a nainaig iti dayta bayat nga ikagkagumaanna a pasardengen ti panagdaydayaw iti pudno a Dios a ni Jehova.—1 Ar-ari 18:4, 13; 19:1-3.

Nagulbod ken nangpapatay ni Jezebel tapno maalana ti kayatna. (1 Ar-ari 21:8-16) Kas impakpakauna ti Dios, brutal ti pannakatayna ken saan a naitabon.—1 Ar-ari 21:23; 2 Ar-ari 9:10, 32-37.

Ania ti masursurotayo ken ni Jezebel? Saan a nasayaat a tuladen ni Jezebel. Gapu iti kinadakesna ken iti panangaramidna iti amin tapno maalana ti kayatna, ti naganna ket nagbalin a simbolo ti awanan bain, immoral, ken awan respetona a babai.

Lea

Asino ni Lea? Ti umuna nga asawa ti patriarka a ni Jacob. Ti adingna a ni Raquel ti sabali pay nga asawa.—Genesis 29:20-29.

Ania ti inaramidna? Innem a lallaki ti anak da Lea ken Jacob. (Ruth 4:11) Ni Raquel ti kayat nga asawaen ni Jacob, saan a ni Lea. Ngem impamuspusan ni Laban nga amada a ni Lea ti maasawana imbes a ni Raquel. Ngem idi naammuan ni Jacob nga inallilaw ni Laban tapno maasawana ni Lea, kinomprontana ni Laban. Imbaga ni Laban a saanda a kaugalian nga ipaasawa nga umuna ti in-inaudi ngem ti in-inauna. Kalpasan ti makalawas, inasawa ni Jacob ni Raquel.—Genesis 29:26-28.

Ad-adda nga ay-ayaten ni Jacob ni Raquel ngem ni Lea. (Genesis 29:30) Kas resultana, nagimon ni Lea ket nakiribal iti kabsatna tapno maalana ti pammateg ni Jacob. Nakita ti Dios ti rikrikna ni Lea ket binendisionanna iti pito nga annak—innem a lallaki ken maysa a babai.—Genesis 29:31.

Ania ti masursurotayo ken ni Lea? Nagpannuray ni Lea iti Dios babaen ti kararag ken saanna nga impalubos a ti nariribuk a kasasaad ti pamiliana ti makagapu tapno saanna a makita ti tulong ti Dios. (Genesis 29:32-35; 30:20) Ti salaysay maipapan iti biagna ipakitana ti agpaypayso nga epekto ti poligamia, maysa nga urnos nga impalubos ti Dios iti sumagmamano a tiempo. Ti talaga a pagalagadanna iti panagasawa ket maymaysa laeng ti asawa ti lalaki wenno babai.—Mateo 19:4-6.

▸ Para iti kanayonan nga impormasion maipapan ken Lea, kitaem ti artikulo a “Mariribukan nga Agkabsat a ‘Nangbangon iti Balay ti Israel.’”
▸ Para iti kanayonan a pannakailawlawag no apay nga impalubos ti Dios ti poligamia kadagiti tattao idi un-unana, kitaem ti artikulo a “Poligamia—Anamongan Kadi ti Dios?”

Maria (ina ni Jesus)

Asino ni Maria? Maysa a balasang a Judio, ken birhen idi inyanakna ni Jesus, ta milagro nga insikogna ti anak ti Dios.

Ania ti inaramidna? Sipapakumbaba nga inaramid ni Maria ti pagayatan ti Dios. Isu ket naitulagen a mayasawa ken Jose idi nagparang kenkuana ti anghel a nangibaga nga isikog ken iyanaknanto ti nabayagen nga ur-urayenda a Mesias. (Lucas 1:26-33) Situtulok nga inawatna dayta. Kalpasan a nayanak ni Jesus, naaddaan da Maria ken Jose iti uppat nga annak a lallaki ken di kumurang a dua a babbai. Isu a saan a nagtalinaed a birhen ni Maria. (Mateo 13:55, 56) Nupay naisangsangayan ti pribilehiona, saanna a pulos kayat ti maidaydayaw ken saan a natrato iti espesial a pamay-an, kabayatan man ti ministerio ni Jesus wenno kas miembro ti nagkauna a kongregasion Kristiano.

Ania ti masursurotayo ken ni Maria? Matalek a babai ni Maria ken sidadaan nga inawatna ti nadagsen a responsabilidad. Adu ti ammona iti Kasuratan. Sigun iti maysa a pattapatta, agarup 20 a daras a nagkotar iti Kasuratan idi imbagana ti sasaona a nailanad iti Lucas 1:46-55.

▸ Para iti kanayonan nga impormasion maipapan ken Maria, kitaem ti artikulo a “No Ania ti Maadaltayo iti Ulidan ni Maria.”

Maria (kabsat da Marta ken Lazaro)

Asino ni Maria? Kabsat da Lazaro ken Marta ken nasinged a gayyem ni Jesus.

Ania ti inaramidna? Maulit-ulit nga impakita ni Maria ti panangapresiarna ken Jesus kas Anak ti Dios. Inyebkasna ti pammatina a nalapdan koma ni Jesus ti ipapatay ti kabsatna a ni Lazaro, ken nakitana ti panangpagungar ni Jesus ken ni Lazaro. Idi pinilina ti dumngeg ken Jesus imbes a tumulong kadagiti trabaho iti balay, dinillaw ti kabsatna a ni Marta. Ngem kinomendaran ni Jesus ni Maria gapu ta inyun-unana dagiti naespirituan a bambanag.—Lucas 10:38-42.

Iti sabali pay a gundaway, impakita ni Maria ti naisangsangayan a kinamanagpadagus ken Jesus idi imbukbokna ti “nangina a nabanglo a lana” iti ulo ken saka ni Jesus. (Mateo 26:6, 7) Kuna dagiti dadduma a nakakita a sinayang laeng dayta ni Maria. Ngem indepensa ni Jesus ket kinunana: “Sadinoman a pakaikasabaan daytoy naimbag a damag [maipapan iti Pagarian ti Dios] iti intero a lubong, maipadamagto met ti inaramid daytoy a babai kas pakalaglagipan kenkuana.”—Mateo 24:14; 26:8-13.

Ania ti masursurotayo ken ni Maria? Pinatanor ni Maria ti nauneg a pammati. Inyun-unana ti panagdaydayaw iti Dios ngem kadagiti babbabassit a banag. Ken sipapakumbaba a pinadayawanna ni Jesus uray no dakkel a gatad ti isakripisiona.

Maria Magdalena

Asino ni Maria Magdalena? Maysa a matalek nga adalan ni Jesus.

Ania ti inaramidna? Ni Maria Magdalena ket maysa kadagiti adu a babbai a kimmuyog ken Jesus ken kadagiti adalanna a nagdaliasat. Sipaparabur nga inusarna ti kuartana tapno maadda dagiti kasapulanda. (Lucas 8:1-3) Sinurotna ni Jesus agingga a nalpas ti ministeriona, ken saan nga immad-adayo idi napapatay ni Jesus. Isu ket maysa kadagiti naaddaan iti pribilehio nga umuna a nakakita ken Jesus idi napagungar.—Juan 20:11-18.

Ania ti masursurotayo ken ni Maria? Sipaparabur a sinuportaran ni Maria Magdalena ti ministerio ni Jesus ken nagtalinaed a matalek nga adalan.

Marta

Asino ni Marta? Kabsat da Lazaro ken Maria. Nagnaedda a tallo iti purok ti Betania nga asideg iti Jerusalem.

Ania ti inaramidna? Ni Marta ket nasinged a gayyem ni Jesus. “Ay-ayaten ni Jesus da Marta, Maria, ken Lazaro.” (Juan 11:5) Managpadagus ni Marta. Bayat ti maysa nga ibibisita ni Jesus, pinili ni Maria ti dumngeg ken Jesus idinto ta okupado ni Marta kadagiti trabaho iti balay. Inreklamo ni Marta ken ni Jesus ni Maria ta saan a tumultulong. Siaasi nga inlinteg ni Jesus ni Marta.—Lucas 10:38-42.

Idi nagsakit ni Lazaro, pinaayaban da Marta ken Maria ni Jesus, ta agtalekda a mapaimbagna ti kabsatda. (Juan 11:3, 21) Ngem natay ni Lazaro. Ti pannakisarita ni Marta ken ni Jesus ipakitana nga agtalek iti kari ti Biblia maipapan iti panagungar ken iti abilidad ni Jesus a mangisubli iti biag ti kabsatna.—Juan 11:20-27.

Ania ti masursurotayo ken ni Marta? Managpadagus unay ni Marta. Situtulok nga inawatna ti balakad. Imbagana ti rikriknana ken ti pammatina.

▸ Para iti kanayonan nga impormasion maipapan ken Marta, kitaem ti artikulo a “Namatiak.”

Miriam

Asino ni Miriam? Kabsat da Moises ken Aaron. Isu ti umuna a babai iti Biblia a naawagan kas propeta.

Ania ti inaramidna? Kas propeta, adda akemna a mangidanon iti mensahe ti Dios. Nalatak ti akemna iti Israel ken nakiraman kadagiti lallaki a nangkanta iti kanta ti panagballigi kalpasan a dinadael ti Dios ti armada ti Egipto iti Nalabaga a Baybay.—Exodo 15:1, 20, 21.

Di nagbayag kalpasanna, nagtanabutob da Miriam ken Aaron maibusor ken Moises. Nabatad a gapu ta napannakkel ken agimonda. ‘Dumdumngeg’ ti Dios ket nangted iti nadagsen a balakad kada Miriam ken Aaron. (Numeros 12:1-9) Kalpasanna, pinagkukutel ti Dios ni Miriam, mabalin a gapu ta isu ti nangisungsong iti panagtanabutob. Ngem pinaimbag ti Dios idi nagpakaasi ni Moises para kenkuana. Kalpasan ti pito nga aldaw a pannakakuarentinasna, napalubosan nga agsubli manen iti kampo ti Israel.—Numeros 12:10-15.

Ipasimudaag ti Biblia nga inawat ni Miriam ti panangilinteg. Kalpasan ti ginasut a tawen, dinakamat ti Dios ti naisangsangayan a pribilehiona idi impalagipna kadagiti Israelita: “Imbaonko kadakayo da Moises, Aaron, ken Miriam.”—Mikias 6:4.

Ania ti masursurotayo ken ni Miriam? Ipakita ti pakasaritaan ni Miriam a mangmangngeg ti Dios ti ibagbaga dagiti agdaydayaw kenkuana iti sabsabali wenno ti ibagbagada iti maysa ken maysa. Masursurotayo met a tapno maay-ayo ti Dios, masapul a liklikantayo ti agpannakkel ken agimon ta mabalin a madadaeltayo ti nasayaat a reputasion ti sabsabali.

Rahab

Asino ni Rahab? Maysa a balangkantis a nagnaed iti Jerico a siudad ti Canaan, ken nagbalin nga agdaydayaw ken Jehova a Dios.

Ania ti inaramidna? Inlemmeng ni Rahab ti dua nga Israelita a manges-espia iti daga. Inaramidna dayta gapu ta nadamagna no kasano ti panangisalakan ni Jehova a Dios ti Israel kadagiti Israelita manipud iti Egipto ken iti iraraut ti maysa a tribu a maawagan Amoreo.

Tinulongan ni Rahab dagiti espia ken nagpakaasi kadakuada a saanda nga an-anuen isuna ken ti pamiliana inton dadaelen dagiti Israelita ti Jerico. Immanamongda, ngem kadagitoy a kondision: Ilimedna ti misionda, agtalinaedda a sangapamiliaan iti uneg ti balayna inton rumaut dagiti Israelita, ken mangibitin iti nalabaga a tali iti tawana a mangipakita a dayta ti balayna. Sinurot ni Rahab amin nga instruksion ket nakalasatda a sangapamiliaan idi sinakup dagiti Israelita ti Jerico.

Di nagbayag, nakiasawa ni Rahab iti maysa nga Israelita ken nagbalin a kapuonan ni Ari David ken ni Jesu-Kristo.—Josue 2:1-24; 6:25; Mateo 1:5, 6, 16.

Ania ti masursurotayo ken ni Rahab? Ibaga ti Biblia a ni Rahab ket maysa a nagsayaat nga ulidan iti pammati. (Hebreo 11:30, 31; Santiago 2:25) Ipakita ti pakasaritaanna a manangpakawan ken di manangidumduma ti Dios, bendisionanna dagidiay agtalek kenkuana, aniaman ti kasasaadda.

▸ Para iti kanayonan nga impormasion maipapan ken Rahab, kitaem ti artikulo a ‘Naideklara a Nalinteg Babaen Kadagiti Aramidna.’

Raquel

Asino ni Raquel? Anak ni Laban ken ti ay-ayaten nga asawa ni Jacob.

Ania ti inaramidna? Nakiasawa ni Raquel ken ni Jacob ket naaddaanda iti dua nga annak a lallaki, a karaman kadagiti pannakaulo ti 12 a tribu ti nagkauna nga Israel. Naam-ammo ni Raquel ti agbalin nga asawana idi ipaspastorna dagiti karnero ni amana. (Genesis 29:9, 10) “Nakapimpintas” ni Raquel no ikompara ken manangna a Lea.—Genesis 29:17.

Natnag ti rikna ni Jacob ken ni Raquel, ket immanamong nga agtrabaho iti pito a tawen tapno maasawana. (Genesis 29:18) Ngem inallilaw ni Laban ni Jacob tapno ni Lea ti umuna nga asawaenna, kalpasanna pinalubosanna ni Jacob a mangasawa ken Raquel.—Genesis 29:25-27.

Ad-adda nga inayat ni Jacob ni Raquel ken ti dua nga annakna ngem ni Lea ken dagiti annakna. (Genesis 37:3; 44:20, 27-29) Kas resultana, nagribal dagiti dua a babbai.—Genesis 29:30; 30:1, 15.

Ania ti masursurotayo ken ni Raquel? Inibturan ni Raquel ti narigat a kasasaad ti pamiliada ken nangnamnama a denggen ti Dios dagiti kararagna. (Genesis 30:22-24) Ipakita ti pakasaritaan ni Raquel ti narigat nga epekto ti poligamia kadagiti pamilia. Makita iti kapadasanna a nainsiriban ti orihinal a pagalagadan ti Dios iti panagasawa, a masapul a maymaysa laeng ti asawa ti lalaki.—Mateo 19:4-6.

▸ Para iti kanayonan nga impormasion maipapan ken Raquel, kitaem ti artikulo a “Mariribukan nga Agkabsat a ‘Nangbangon iti Balay ti Israel.’”
▸ Para iti kanayonan a pannakailawlawag no apay nga impalubos ti Dios ti poligamia kadagiti tattao idi un-unana, kitaem ti artikulo a “Poligamia—Anamongan Kadi ti Dios?”

Rebecca

Asino ni Rebecca? Asawa ni Isaac ken ina ti singin a da Jacob ken Esau.

Ania ti inaramidna? Inaramid ni Rebecca ti pagayatan ti Dios uray no narigat dayta. Bayat nga agsaksakdo iti danum iti bubon, adda lalaki a nagkiddaw kenkuana iti bassit a danum. Dagus nga inikkan ni Rebecca iti danum ken imbagana a painumenna met dagiti kamelio ti lalaki. (Genesis 24:15-20) Dayta a lalaki ket adipen ni Abraham, ken nagadayo ti dinaliasatna tapno agbirok iti asawaen ni Isaac nga anak ni Abraham. (Genesis 24:2-4) Inkararagna met a bendisionan koma ti Dios. Idi nakitana ti kinagaget ken kinamanagpadagus ni Rebecca, nabigbigna a sinungbatan ti Dios ti kararagna, a mangipakita nga isu ti pinili ti Dios para ken Isaac.—Genesis 24:10-14, 21, 27.

Idi naammuan ni Rebecca ti gagara ti adipen, immanamong a kumuyog iti lalaki tapno agbalin nga asawa ni Isaac. (Genesis 24:57-59) Idi agangay, nangyanak ni Rebecca iti singin a lallaki. Impalgak ti Dios kenkuana a ti inauna a ni Esau ket agserbi iti adingna a ni Jacob. (Genesis 25:23) Idi inkeddeng ni Isaac nga itednan ken Esau ti bendision kas inauna, adda inaramid ni Rebecca tapno masigurado a mapan ken Jacob ti bendision, maitunos iti ammona a pagayatan ti Dios.—Genesis 27:1-17.

Ania ti masursurotayo ken ni Rebecca? Ni Rebecca ket naemma, nagaget, ken managpadagus isu a nagballigi kas asawa, ina, ken agdaydayaw iti pudno a Dios.

▸ Para iti kanayonan nga impormasion maipapan ken Rebecca, kitaem ti artikulo a “Situtulokak a Mapan.”

Ruth

Asino ni Ruth? Maysa a Moabita a nangpanaw kadagiti didiosenna ken pagilianna tapno agdaydayaw ken Jehova iti daga ti Israel.

Ania ti inaramidna? Impakita ni Ruth ti naisangsangayan nga ayat iti katuganganna a ni Noemi. Napan ni Noemi agraman ti asawana ken ti dua nga annakda idiay Moab tapno maliklikanda ti bisin iti Israel. Nangasawa dagiti annakda iti dua a Moabita a da Ruth ken Orpa. Ngem idi agangay, natay ti asawa ni Noemi ken ti dua nga annakna isu a tallodan a balo.

Inkeddeng ni Noemi ti agsubli iti Israel, ta nalpasen ti bisin. Pinili da Ruth ken Orpa ti sumurot kenkuana. Ngem imbaga ni Noemi nga agsublidan kadagiti kakabagianda. Inaramid dayta ni Orpa. (Ruth 1:1-6, 15) Ngem saan a pinanawan ni Ruth ti katuganganna. Ay-ayatenna ni Noemi ken kayatna ti agdaydayaw iti Dios ni Noemi a ni Jehova.—Ruth 1:16, 17; 2:11.

Gapu ta matalek a manugang ken nagaget ni Ruth, naaddaan iti nasayaat a reputasion iti Betlehem nga ili ni Noemi. Nagustuan unay ni Boaz—ti nabaknang a makinkukua iti daga—ti ugali ni Ruth ket sipaparabur nga inikkanna iti makan da Ruth ken Noemi. (Ruth 2:5-7, 20) Idi agangay, nakiasawa ni Ruth ken ni Boaz ket nagbalin a kapuonan ni Ari David ken ni Jesu-Kristo.—Mateo 1:5, 6, 16.

Ania ti masursurotayo ken ni Ruth? Gapu iti ayatna ken Noemi ken ni Jehova, situtulok a pinanawan ni Ruth ti ili ken pamiliana. Isu ket nagaget, matalek, ken napudno, uray naipasango iti rigat.

▸ Para iti kanayonan nga impormasion maipapan ken Ruth, kitaem dagiti artikulo a “No Sadino ti Papanam Mapanakto” ken ‘Maysa a Nakasaysayaat a Babai.’

Sara

Asino ni Sara? Asawa ni Abraham ken ina ni Isaac.

Ania ti inaramidna? Pinanawan ni Sara ti komportable a biagna iti nabaknang a siudad ti Ur gapu iti pammatina kadagiti kari ti Dios iti asawana a ni Abraham. Imbaga ti Dios ken ni Abraham a panawanna ti Ur ket mapan iti daga ti Canaan. Inkari ti Dios a bendisionanna ni Abraham ken pagbalinenna a dakkel a nasion. (Genesis 12:1-5) Mabalin nga 60 wenno nasursurok pay ti tawen idin ni Sara. Manipud idin, nagnaeden ni Sara ken ti asawana iti mayakar-akar a tolda.

Nupay naipasango ni Sara iti peggad gapu iti panagakar-akarda, sinuportaranna ni Abraham a mangaramid iti bilin ti Dios. (Genesis 12:10, 15) Adun a tawen nga awan ti anak ni Sara, a pagladladingitanna unay. Ngem inkari ti Dios a bendisionannanto ti anak ni Abraham. (Genesis 12:7; 13:15; 15:18; 16:1, 2, 15) Idi agangay, pinasingkedan ti Dios nga isikogto ni Sara ti anakda ken Abraham. Talaga a naganak idi nabayagen a limbes iti edad a mabalin pay ti aganak. Agtawen idin iti 90, ken agtawen iti 100 ni lakayna. (Genesis 17:17; 21:2-5) Pinanagananda ti anakda iti Isaac.

Ania ti masursurotayo ken ni Sara? Masursurotayo iti ulidan ni Sara a makapagtalektayo a kanayon a tungpalen ti Dios dagiti karina, uray dagiti kasla imposible! (Hebreo 11:11) Ken ti ulidanna kas asawa a babai itampokna ti kinapateg ti panangrespeto iti panagasawa.—1 Pedro 3:5, 6.

▸ Para iti kanayonan nga impormasion maipapan ken Sara, kitaem dagiti artikulo a “Maysaka a Babai a Napintas” ken “Pinanaganan ti Dios iti ‘Prinsesa.’”