Caama You I sɩ tɩnaɣ 11 novembre 1918. Ɛyaa ɖɩɣ pa-tʋma nɛ palɩɩ pɛmɛyɩ amɛya habɛɛ yɔɔ. Ɛlɛ, pa-amɛya ana atileɖi. Asɛyʋ sɔsɔʋ lɛɛkʋ, ŋgʋ kɩkʋ ɛyaa halɩ pɩkpaɖɩ malɩfanaa yɔ, kɩtɩŋ you sɔsɔʋ ŋgʋ kɩ-wayɩ.

Kʋdɔŋ sɔsɔʋ ŋgʋ payaɣ se grippe espagnole yɔ, kɩkpa sɔɔjanaa Fransɩɩ ɛjaɖɛ taa juin 1918 taa. Pitileɖi lɛ, pana se kʋdɔŋ ŋgʋ kɩkʋʋ ɛyaa kamaɣ fɛyɩ. Ðɩkpaɣ kɩɖaʋ kʋnɛ: Fenasɩ cabɩ taa lɛ, kɩkʋ Amerika sɔɔjanaa mba yɔ, pakɩlɩ mba po-koyindinaa kʋ you taa yɔ. Nɛ you tɛma lɛ, sɔɔjanaa kpɛndɩnɩ kʋdɔŋ ŋgʋ nɛ pekpeni pa-ajɛɛ taa. Mbʋ labɩna nɛ kʋdɔŋ ŋgʋ, kɩyɛlɩ lɛɛ lɛɛ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ.

Pɩnzɩ nzɩ sɩtɩŋ Caama you kajalaɣ ñɩŋgʋ yɔ sɩ-taa lɛ, ñɔɔsɩ lɩwa nɛ tɔsʋʋ taaɖɔŋ camɩyɛ. Alɩwaatʋ ndʋ you tɛm pɩnaɣ 1918 taa yɔ, ñɔɔsɩ kʋwaɣ Erɔɔpɩ ñɩma siŋŋ. Pɩnaɣ 1923 taa lɛ, Caama liidiye taatasɩ wɛʋ yuŋ. Pɩnaɣ 1929 taa lɛ, kedeŋa kpeekpe tɔsʋʋ sʋʋ kaɖɛ taa. Nɛ pɩtɛmna se pɩnaɣ 1939 taa lɛ, Caama you naalɛ ñɩŋgʋ paɣzɩ. Nɛ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ taa lɛ, papɩzɩɣ nɛ pɔyɔɔdɩ se kajalaɣ you sɔsɔʋ ŋgʋ kiwobini pɩ-yɔɔ. A-cɔlɔ asɛyɩŋ ndɩ ndɩ ɛnɩ ɩlɩnaa?

Bibl natʋ tɔm sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩnɩɩ mbʋ pɩlakɩ ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ pʋ-tɔbʋʋ. Tɩsɩɣnɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ se ɖɩtɩlɩ mbʋ pɩ-cɔlɔ Caama You I lɩnaa yɔ. Yesu Krɩstʋ kaayɔɔdaa se alɩwaatʋ natʋyʋ kaɣ kɔm nɛ ‘ɛjaɖɛ lɛɛɖɛ kaɣ kʋyʋʋ ɛjaɖɛ lɛɛɖɛ yɔɔ’ nɛ ñɔɔsɩ nɛ kʋdɔmɩŋ pakaɣ tɔyʋʋ tɛtʋ kpeekpe yɔɔ. (Maatiyee 24:3, 7; Luka 21:10, 11) Eheyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ  ndʋ, tɩkaɣ kɛʋ yʋsaɣ ŋga kawɩlɩɣ se kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ paɣzaa yɔ. Patasɩ tɔm lɛɛtʋ yɔɔdʋʋ Natʋ takayaɣ taa nɛ tɩwɩlɩɣ se nɔɔ kʋyʋmaɣ wɛ kʋñɔmɩŋ weyi ɩlɩ tɛtʋ yɔɔ yɔ nɛ ɛsɔdaa you nakʋyʋ, pɛ-hɛkʋ taa.—Cɔnɩ aɖakaɣ ŋga ka-ñʋʋ kɛ  “Pɩnaɣ ŋga you labɩ ɛsɔdaa nɛ tataa yɔ.”

Natʋ takayaɣ ŋga, kɔyɔɔdʋʋ ɖɔɖɔ kpaŋnaŋ caɣyaa naanza nabɛyɛ tɔm. Kpaŋnaŋ caɣyaa mba, pa-taa naadozo sɩŋnɩ wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ tɩ-tɔm Yesu kaatɛm yɔɔdʋʋ yɔ; ndʋ lɛ yoŋ, ñɔɔsɩ, nɛ kʋdɔmɩŋ. (Cɔnɩ aɖakaɣ ŋga ka-ñʋʋ kɛ  “Toovenim se kpaŋnaŋ caɣyaa naanza ɖiɣni pa-tʋmɩyɛ labʋ na?”) Pɩnaɣ kaɣlaa se Caama you kajalaɣ ñɩŋgʋ yeba nɛ kʋñɔmɩŋ weyi ɩpaɣzɩ yɔ, ɩtɩtasɩ sɩʋ tɩnaɣ. Nɛ Bibl wɩlɩɣ se Sataŋ cɔlɔ kʋñɔmɩŋ ɛnɩ ɩ-tɩŋa ɩlɩnaa. (1 Yohanɛɛsɩ 5:19) Pakaɣ Sataŋ ɖoŋ ɛnɩ ɖezuu wiɖiyi?

Natʋ takayaɣ hɛzɩɣ ɖa-laŋa se Sataŋ maɣmaɣ nawa se “alɩwaatʋ pazɩ yem pɩkazɩ-ɩ.” (Natʋ 12:12, ABT) Pʋyɔɔ ɛ-taa wɛ pana kpem nɛ ɛkɔŋnɩ kʋñɔmɩŋ sɔsɔŋ ɛyaa yɔɔ tataa. Ɛlɛ, kʋñɔmɩŋ weyi ɖɩnaɣ yɔ, ɩwɩlɩɣ ɖɔɖɔ se alɩwaatʋ ndʋ pɩkazɩ Sataŋ yɔ, tiɖiɣni tɛm.

Caama You I kɔnɩ lɛɣzɩtʋ sakɩyɛ ɛyaa wezuu caɣʋ taa. Kiyeba nɛ yoŋ lɛɛŋ paɣzɩ labʋ yem yem, nɛ ɛyaa kʋyʋʋnɩ pa-ajɛɛ ñʋndɩnaa yɔɔ nɛ paatasɩɣ-wɛ taʋ liu. You ŋgʋ, kɩwɩlɩɣ ɖɔɖɔ se toovenim taa lɛ, pɔɖɔɔnɩ Sataŋ ɛsɔdaa. (Natʋ 12:9) Ɛnʋ kɛnɩ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖi-wiyaʋ kañatʋ tʋ weyi paanaɣ-ɩ yɔ, nɛ ɛ-lakasɩ wɩlɩɣ se ɛnawa se pakalɩ ɛ-kɩyakɩŋ. Ɛ-kɩyakɩŋ tɛŋ lɛ, kʋñɔmɩŋ weyi Caama You I kɔnaa yɔ, ɩkaɣ tɛm ɖɔɖɔ.

Ɛzɩ Bibl natʋ tɔm wɩlʋʋ kpayɩ kpayɩ yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ lidaʋ se piileɖiɣ lɛ Yesu Krɩstʋ weyi ɛkɛ Wiyaʋ ɛsɔdaa yɔ, ɛkaɣ ‘hɩzʋʋ mbʋ mbʋ Eleeu wɛɛkaa yɔ.’ (1 Yohanɛɛsɩ 3:8) Ɛyaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ ɖiɣni tɩmʋʋ se Ɛsɔ Kewiyaɣ ɛkɔɔ. Ña ɖɔɖɔ, ŋɖiɣni tɩmʋʋ mbʋ? Ða-taa wɛ leleŋ se ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa kaɣ naʋ se Ɛsɔ sɔɔlɩm kaɣnɩ labʋ tɛtʋ yɔɔ, ɛlɛ pɩtɩkɛ Sataŋ ñɩmbʋ. (Maatiyee 6:9, 10) Ɛsɔ Kewiyaɣ tɛɛ lɛ, paatasɩɣ nɩʋ wiɖiyi se you nakʋyʋ labɩ ɖoli. (Keɣa 45:10) Kpɛlɩkɩ nɛ ŋtɩlɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ ŋga. Pɩkaɣ-ŋ sɩnʋʋ se ŋcaɣ wezuu tam nɛ ŋna alɩwaatʋ ndʋ laŋhɛzɩyɛ kaɣ suu tɛtʋ kpeekpe yɔɔ yɔ.—Izaayii 9:5, 6. ▪