Aa. Ha ku fanidzanyiwa mikwalo ya ntolo ino lakidza ku ti Baibili a izo shandugwa nenguba kwaka tola makole manjinji i kwaluligwa mu zwithu zwino kwegula.

 Ku na dzi thousands dze mikwalo ya ntolo ye Baibili ya ka bongwa. I ngwe ya yo i na ku safanana ku njinji, chi no lakidza kuti dziphoso dza ka thamiwa ha ku kwaluligwa. Bunji gwe ku safanana i koku ku shomanana ngono ha ku to shandula hwisiso ye nkwalo. Ne kwaka jalo ku safanana kukulu kwaka bongwa, ngono ku ngwe kwako ko lingika kwaka thamiwa ngwaza ntolo ku shandula nlaetsa we Baibili. E la njela zwi lakidzilo zwibili zwino tobela:

1.   Muna 1 Johani 5:7, dzi ngwe shandulo dza ntolo dzi na matama ano tobela: “ku dzimu, Tate, Dama, ne Meya yaka Yengamala: butatu i gogu gu ngompela.” Ne kwaka jalo, mikwalo i no thembeka ino lakidza kuti matama iya wa a ka be a si mu nkwalo we kutanga. A ka longwa shule a Ndizo, Baibili dzi no thembeka dza ngwenu ha dzi to a longa

2.   Zina le Ndzimu lowangwa ne chilizanyo che dzi thousand mu mikwalo ya ntolo ya Baibili. Ne kwaka jalo zwako dzi shandulo njinji dze Baibili dzo shingisa mitupo ino nga “Tetshi” kene “Ndzimu” mu bumo gwe zina lile dumbu.

 Mu chibaka i chechi kuna mikwalo minjinji ya ka bongwa, chi no thama kuti ku be kulelu ku lemoga dziphoso. b Ku fanidzanyiwa kwe mikwalo kwa ka lakidzani ne kwe malebeswa e Baibili mu chibaka chedu?

•   Nlume we nshakisisi u no dangwa William H. Green wa ka ti ne kwe Hwalo dze Chihebera kene (“Old Testament”), “Ku nga legwa kwaka sunungukwa kuti a kuna mikwalo ya ntolo yaka andamisiwa ne malebeswa ku pinda iyeyi.”

•   Nshakisisi we Baibili F. F. Bruce waka kwala eti nekwe Hwalo dze Chikirisiti mu Chigiriki, kene “New Testament,”: “Bufakazi gwe mikwalo ye New Testament go pinda gwe mikwalo yaka kwagwa ne bakwali ba no zigwa kwazo be dzibuka dza ntolo ngono kakale ha kuna u nga nyanyaidza thembeka kwa yo.”

•   Sir Frederic Kenyon, nzibi u no hlonipiwa we mikwalo ye Baibili wa kati, “nthu unga bata Baibili ne liboko gugwe a singa che e be e ti: ndaka bata Dama le Ndzimu, laka pindisigwa lili laka pelela ku dwa muzwizwekugwana ku noti zwizwekugwana ku palama makole edzi century.”

•   Bakwalulili be Bajuta ne Bakirisiti ba ka biganya mbiko dzino lakidza dziphoso dza ka bipa dze bathu be Ndzimu. c (Palo 20:12; 2 Samuele 11:2-4; Bagalatiya 2:11-​14) Ne zila i no fanana, baka biganya matama a no solela bukomba ne ku lakidza ku zwi thamila kwabo milayo kwe ichaba che Bajuta. (Hosiya 4:2; Malaki 2:8, 9; Matewu 23:8, 9; 1 Johani 5:21) Ne ku kwalulila mbiko idzedzi ne malebeswa baka be be lakidza ku thembeka kwabo ne ku tolela pezhugwi Dama le Ndzimu laka yengamala.

•   A ku to hwika kuti iye Ndzimu wa ka dothedzela Baibili, u nowo i biganya zwibuyanana i li malebeswa? d (Izaya 40:8; 1 Pita 1:24, 25) Dumbu waka i thamila kuti i be mbayilo i sini koga mu bathu ba ntolo ngono naswibo ngwenu. (1 Bakorinta 10:11) Malebeswa wu ti, “Tjimwe ne tjimwe tjakakwagwa mu misi yakapinda, tjakakwaligwa ku tidiya, ku ti ndizo tizwibatilile nenge kukulumbidziwa nge hwalo kuti tibe ne kugalamoyo.”​—Baroma 15:4.

•   Jesu ne batobeli ba be ba ka be shingisa Hwalo dze Chihebera dza ntolo ba si nga bilayele kuti dzi malebeswa.​—Luka 4:16-​21; Mishingo 17:1-3.