പെസഹ: ഇവിടെ പറഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന പെസഹ ആഘോഷം നടന്നതു യേശു​വി​ന്റെ ശുശ്രൂ​ഷ​യു​ടെ ആദ്യഭാ​ഗത്ത്‌ ആയിരു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ അത്‌ എ.ഡി. 30-ലെ വസന്തകാ​ലത്ത്‌ (അതായത്‌, മാർച്ചി​ലോ ഏപ്രി​ലി​ലോ) ആയിരി​ക്കാം നടന്നത്‌. കാരണം എ.ഡി. 29-ലെ ശരത്‌കാ​ലത്ത്‌ (അതായത്‌, സെപ്‌റ്റം​ബ​റി​ലോ ഒക്ടോ​ബ​റി​ലോ) സ്‌നാ​ന​മേറ്റ യേശു തന്റെ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം തുടങ്ങി​യത്‌ അതിനു ശേഷമാണ്‌. (ലൂക്ക 3:1-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പും അനു. എ7-ഉം കാണുക.) നാലു സുവി​ശേ​ഷ​വി​വ​ര​ണങ്ങൾ താരത​മ്യം ചെയ്‌താൽ യേശു​വി​ന്റെ ഭൗമി​ക​ശു​ശ്രൂ​ഷ​ക്കാ​ലത്ത്‌ നാലു പെസഹ ആഘോ​ഷങ്ങൾ നടന്നെന്നു മനസ്സി​ലാ​ക്കാം. യേശു​വി​ന്റെ ശുശ്രൂ​ഷ​യു​ടെ ദൈർഘ്യം മൂന്നര വർഷമാ​യി​രു​ന്നു എന്ന്‌ ഇതു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. മത്തായി​യു​ടെ​യും മർക്കോ​സി​ന്റെ​യും ലൂക്കോ​സി​ന്റെ​യും സുവി​ശേ​ഷ​ത്തിൽ യേശു മരിച്ച അവസാ​നത്തെ പെസഹാ​ദി​ന​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ മാത്രമേ പറഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ളൂ. യോഹ​ന്നാ​ന്റെ സുവി​ശേ​ഷ​ത്തിൽ മൂന്നു പെസഹ​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പ്രത്യേ​കം എടുത്തു​പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടുണ്ട്‌. (യോഹ 2:13; 6:4; 11:55) ഇനി, നാലാ​മ​ത്തേ​തി​നെ​യാ​ണു സർവസാ​ധ്യ​ത​യു​മ​നു​സ​രിച്ച്‌ യോഹ 5:1-ൽ ‘ജൂതന്മാ​രു​ടെ ഉത്സവം’ എന്നു വിളി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. യേശു​വി​ന്റെ ജീവി​ത​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ കൂടുതൽ വ്യക്തമായ ഒരു ചിത്രം കിട്ടാൻ സുവി​ശേ​ഷ​വി​വ​ര​ണങ്ങൾ താരത​മ്യം ചെയ്യേ​ണ്ട​തി​ന്റെ പ്രാധാ​ന്യ​മാണ്‌ ഇത്‌ എടുത്തു​കാ​ട്ടു​ന്നത്‌.​—യോഹ 5:1; 6:4; 11:55 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

ജൂതന്മാ​രു​ടെ ഒരു ഉത്സവം: ഈ ഉത്സവം ഏതാ​ണെന്നു യോഹ​ന്നാൻ വ്യക്തമാ​ക്കി​യി​ട്ടി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ഇത്‌ എ.ഡി. 31-ലെ പെസഹ​യാ​ണെന്നു വിശ്വ​സി​ക്കാൻ ന്യായ​മായ കാരണ​ങ്ങ​ളുണ്ട്‌. യോഹ​ന്നാൻ പൊതു​വേ സംഭവങ്ങൾ അവ നടന്ന ക്രമത്തിൽത്ത​ന്നെ​യാ​ണു രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ‘കൊയ്‌ത്തിന്‌ ഇനിയും നാലു മാസമുണ്ട്‌’ എന്നു യേശു പറഞ്ഞിട്ട്‌ അധികം വൈകാ​തെ​യാണ്‌ ഈ ഉത്സവം നടന്ന​തെന്നു സന്ദർഭം സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. (യോഹ 4:35) കൊയ്‌ത്തു​കാ​ലം, പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ ബാർളി​ക്കൊ​യ്‌ത്ത്‌, തുടങ്ങു​ന്നതു സാധാരണ പെസഹ​യോട്‌ (നീസാൻ 14) അടുത്താ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ യേശു ഈ വാക്കുകൾ പറഞ്ഞത്‌ അതിനു നാലു മാസം മുമ്പ്‌ കിസ്ലേവ്‌ മാസത്തിൽ (നവംബർ/ഡിസംബർ) ആയിരി​ക്കാം. കിസ്ലേ​വി​നും നീസാ​നും ഇടയ്‌ക്ക്‌ സമർപ്പ​ണോ​ത്സവം, പൂരീം ഉത്സവം എന്നിങ്ങനെ മറ്റു രണ്ട്‌ ഉത്സവങ്ങൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും അവയ്‌ക്കാ​യി ഒരു ഇസ്രാ​യേ​ല്യൻ യരുശ​ലേ​മി​ലേക്കു പോ​കേ​ണ്ട​തി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. പക്ഷേ പെസഹ​യ്‌ക്ക്‌ ഇസ്രാ​യേ​ല്യർ യരുശ​ലേ​മിൽ പോക​ണ​മെന്നു ദൈവ​നി​യമം ആവശ്യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. (ആവ 16:16) ഇവിടെ പറഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന ‘ജൂതന്മാ​രു​ടെ ഉത്സവത്തി​നാ​യി’ യേശു യരുശ​ലേ​മി​ലേക്കു പോ​യെന്നു വാക്യ​ത്തിൽ പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ അതു സർവസാ​ധ്യ​ത​യു​മ​നു​സ​രിച്ച്‌ പെസഹ​യാ​ണെന്ന്‌ അനുമാ​നി​ക്കാം. യോഹ​ന്നാ​ന്റെ വിവര​ണ​ത്തിൽ, ഈ ഉത്സവത്തി​നും അടുത്ത പെസഹ​യ്‌ക്കും (യോഹ 6:4) ഇടയിൽ വളരെ കുറച്ച്‌ സംഭവങ്ങൾ നടന്നതാ​യേ കാണു​ന്നു​ള്ളൂ എന്നതു ശരിയാണ്‌. എന്നാൽ യേശു​വി​ന്റെ ആദ്യകാ​ല​ശു​ശ്രൂ​ഷ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള യോഹ​ന്നാ​ന്റെ വിവരണം പൊതു​വേ വളരെ ഹ്രസ്വ​മാ​ണെന്ന്‌ ഓർക്കുക. മാത്രമല്ല അതി​നോ​ടകം മറ്റു മൂന്നു സുവി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ളിൽ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ പല സംഭവ​ങ്ങ​ളും യോഹ​ന്നാൻ തന്റെ വിവര​ണ​ത്തിൽ ഉൾപ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​മില്ല. അനു. എ7-ലെ ചാർട്ട്‌ അതു വ്യക്തമാ​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ, യോഹ 2:13-ലും യോഹ 6:4-ലും രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന പെസഹ​കൾക്കി​ട​യിൽ മറ്റൊരു വാർഷിക പെസഹ ഉണ്ടായി​രു​ന്നെ​ന്നു​ത​ന്നെ​യാ​ണു മറ്റു മൂന്നു സുവി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ളും സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. കാരണം അവയിൽ യേശു​വി​ന്റെ പ്രവർത്ത​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള കൂടു​ത​ലായ വിവരങ്ങൾ ഉൾപ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌.​—അനു. എ7-ഉം യോഹ 2:13-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പും കാണുക.

എബ്രായ ഭാഷ: ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ ദൈവ​പ്ര​ചോ​ദി​ത​രായ ബൈബി​ളെ​ഴു​ത്തു​കാർ, ജൂതന്മാർ സംസാ​രി​ച്ചി​രുന്ന ഭാഷ​യെ​യും (യോഹ 19:13, 17, 20; പ്രവൃ 21:40; 22:2; വെളി 9:11; 16:16) പുനരു​ത്ഥാ​നം പ്രാപിച്ച്‌, മഹത്ത്വീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെട്ട യേശു തർസൊ​സി​ലെ ശൗലി​നോ​ടു സംസാ​രിച്ച ഭാഷ​യെ​യും (പ്രവൃ 26:14, 15) “എബ്രായ ഭാഷ” എന്നു വിളി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി കാണാം. ഇനി, പ്രവൃ 6:1-ൽ ‘എബ്രായ ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കുന്ന ജൂതന്മാ​രെ’ ‘ഗ്രീക്കു ഭാഷ സംസാ​രി​ക്കുന്ന ജൂതന്മാ​രിൽനിന്ന്‌’ വേർതി​രി​ച്ചു​കാ​ണി​ച്ചി​ട്ടു​മുണ്ട്‌. ഈ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളിൽ കാണുന്ന പദപ്ര​യോ​ഗത്തെ “എബ്രായ ഭാഷ” എന്നല്ല “അരമായ ഭാഷ” എന്നാണു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ട​തെന്നു ചില പണ്ഡിത​ന്മാർ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നെ​ങ്കി​ലും അതു വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ എബ്രായ ഭാഷ​യെ​ത്ത​ന്നെ​യാ​ണു കുറി​ക്കു​ന്ന​തെന്നു വിശ്വ​സി​ക്കാൻ ന്യായ​മായ കാരണ​ങ്ങ​ളുണ്ട്‌. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, യരുശ​ലേം​കാ​രോ​ടു പൗലോസ്‌ “എബ്രായ ഭാഷയിൽ” സംസാ​രി​ച്ച​താ​യി വൈദ്യ​നായ ലൂക്കോസ്‌ പറയുന്ന ഭാഗ​മെ​ടു​ക്കുക. ആ യരുശ​ലേം​കാർ ഉത്സാഹ​ത്തോ​ടെ പഠിച്ചി​രുന്ന മോ​ശൈ​ക​നി​യമം എബ്രായ ഭാഷയി​ലു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്നു. ഇനി ചാവു​കടൽ ചുരു​ളു​ക​ളു​ടെ ഭാഗമായ അനേകം ശകലങ്ങ​ളു​ടെ​യും കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ളു​ടെ​യും ഭൂരി​ഭാ​ഗ​വും (ഇതിൽ ബൈബിൾഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളും അല്ലാത്ത​വ​യും ഉണ്ട്‌.) എബ്രായ ഭാഷയി​ലാണ്‌. ആളുകൾ പൊതു​വേ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രുന്ന ഒരു ഭാഷയാ​യി​രു​ന്നു എബ്രാ​യ​യെന്ന്‌ ഇതു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ചാവു​കടൽ ചുരു​ളു​ക​ളിൽ അരമായ ഭാഷയി​ലുള്ള ഏതാനും ചില ശകലങ്ങ​ളു​മുണ്ട്‌. എബ്രായ ഭാഷയ്‌ക്കു പുറമേ അരമായ ഭാഷയും ആളുകൾ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നെ​ന്നാണ്‌ ഇതു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. അതു​കൊണ്ട്‌ “എബ്രായ ഭാഷ” എന്നു പറഞ്ഞ​പ്പോൾ ബൈബി​ളെ​ഴു​ത്തു​കാർ ഉദ്ദേശി​ച്ചത്‌ അരമായ ഭാഷ (അഥവാ സിറിയൻ ഭാഷ) ആയിരി​ക്കാൻ തീരെ സാധ്യ​ത​യില്ല. (പ്രവൃ 21:40; 22:2; പ്രവൃ 26:14 താരത​മ്യം ചെയ്യുക.) എബ്രാ​യ​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളി​ലും ‘അരമായ ഭാഷ​യെ​യും’ ‘ജൂതന്മാ​രു​ടെ ഭാഷ​യെ​യും’ രണ്ടായി പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി കാണാം. (2രാജ 18:26) 2രാജ 18-ാം അധ്യാ​യ​ത്തി​ലെ ആ ബൈബിൾഭാ​ഗ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ വിവരി​ക്കു​മ്പോൾ ഒന്നാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലെ ജൂത ചരി​ത്ര​കാ​ര​നായ ജോസീ​ഫ​സും “അരമായ,” “എബ്രായ” ഭാഷകളെ രണ്ടായി​ട്ടാ​ണു പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. (യഹൂദ​പു​രാ​വൃ​ത്തങ്ങൾ (ഇംഗ്ലീഷ്‌), X, 8 [i, 2]) എബ്രാ​യ​യി​ലുള്ള ചില പദങ്ങ​ളോ​ടു സമാന​മായ പദങ്ങൾ അരമാ​യ​യി​ലു​മുണ്ട്‌ എന്നതു ശരിയാണ്‌. കൂടാതെ, സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ അരമാ​യ​യിൽനിന്ന്‌ എബ്രാ​യ​യി​ലേക്കു കടമെ​ടുത്ത ചില പദങ്ങളു​മുണ്ട്‌. പക്ഷേ ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളു​ടെ എഴുത്തു​കാർ “എബ്രായ ഭാഷ” എന്നു പറഞ്ഞത്‌ അരമായ ഭാഷയെ ഉദ്ദേശി​ച്ചാ​ണെന്നു ചിന്തി​ക്കാൻ ഒരു ന്യായ​വു​മില്ല.

ബേത്‌സഥ: ഈ എബ്രാ​യ​പേ​രി​ന്റെ അർഥം “ഒലിവി​ന്റെ (അഥവാ, ഒലിവു​ക​ളു​ടെ) ഗൃഹം” എന്നാണ്‌. എന്നാൽ ചില കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ളിൽ ഈ കുളത്തെ “ബേഥെ​സ്‌ദാ” എന്നാണു വിളി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. “കരുണാ​ഭ​വനം” എന്നായി​രി​ക്കാം അതിന്റെ അർഥം. ഇനി, “വേട്ടക്കാ​രന്റെ (അഥവാ മുക്കു​വന്റെ) ഗൃഹം” എന്ന്‌ അർഥമുള്ള “ബേത്ത്‌സ​യിദ” എന്ന പദം കാണുന്ന കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ളു​മുണ്ട്‌. എങ്കിലും ബേത്‌സഥ എന്ന പേരി​നെ​യാണ്‌ ഇന്നു മിക്ക പണ്ഡിത​ന്മാ​രും അനുകൂ​ലി​ക്കു​ന്നത്‌.

രോഗ​മു​ള്ളവർ . . . കിടപ്പു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു: കുളത്തി​ലെ വെള്ളം കലങ്ങു​മ്പോൾ അതിൽ ഇറങ്ങി​യാൽ ആളുക​ളു​ടെ രോഗം മാറു​മെന്നു പൊതു​വേ ഒരു വിശ്വാ​സ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. (യോഹ 5:7) അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ രോഗം മാറി​ക്കി​ട്ടാൻ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ നല്ല തിരക്കാ​യി​രു​ന്നു അവിടെ. ബേത്‌സഥ എന്ന ആ കുളത്തിൽ ഒരു ദൈവ​ദൂ​തൻ അത്ഭുതങ്ങൾ ചെയ്‌ത​താ​യി ബൈബിൾ പറയു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും (യോഹ 5:4-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) അവി​ടെ​വെച്ച്‌ യേശു ഒരു അത്ഭുതം ചെയ്‌ത​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അതിലുണ്ട്‌. ഈ ബൈബിൾഭാ​ഗത്ത്‌ പറഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന രോഗി​യായ മനുഷ്യൻ വെള്ളത്തിൽ ഇറങ്ങാ​തെ​തന്നെ പെട്ടെന്നു സുഖം പ്രാപി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

ചില കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ളിൽ 3-ാം വാക്യ​ത്തി​ന്റെ അവസാ​ന​ഭാ​ഗ​ത്തും 4-ാം വാക്യ​ത്തി​ലും പിൻവ​രുന്ന വാക്കുകൾ മുഴു​വ​നാ​യോ ഭാഗി​ക​മാ​യോ ഉൾപ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌: “വെള്ളത്തി​ന്റെ ഇളക്കം കാത്തു​കി​ട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു അവർ. 4 അതതു സമയത്ത്‌ കർത്താ​വി​ന്റെ (അഥവാ “യഹോ​വ​യു​ടെ”) ഒരു ദൂതൻ കുളത്തിൽ ഇറങ്ങി വെള്ളം കലക്കും; വെള്ളം കലങ്ങി​ക്ക​ഴിഞ്ഞ്‌ ആദ്യം കുളത്തിൽ ഇറങ്ങു​ന്നവൻ ഏതു രോഗം ബാധി​ച്ച​വ​നാ​യാ​ലും സൗഖ്യം പ്രാപി​ക്കും.” എന്നാൽ ഈ വാക്കുകൾ ഏറ്റവും പഴക്കമു​ള്ള​തും ആധികാ​രി​ക​വും ആയ കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ളിൽ കാണു​ന്നില്ല. അതു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌, യോഹ​ന്നാൻ സുവി​ശേഷം എഴുതി​യ​പ്പോൾ ഈ വാക്കുകൾ അതിൽ ഇല്ലായി​രു​ന്നു എന്നാണ്‌. (അനു. എ3 കാണുക.) ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളു​ടെ ചില എബ്രായ പരിഭാ​ഷ​ക​ളിൽ (അനു. സി-യിൽ J^{9, 22, 23} എന്നു സൂചി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.) “കർത്താ​വി​ന്റെ ദൂതൻ” എന്നതിന്റെ സ്ഥാനത്ത്‌ “യഹോ​വ​യു​ടെ ദൂതൻ” എന്നാണു കാണു​ന്നത്‌.

ചില കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ളിൽ 3-ാം വാക്യ​ത്തി​ന്റെ അവസാ​ന​ഭാ​ഗ​ത്തും 4-ാം വാക്യ​ത്തി​ലും പിൻവ​രുന്ന വാക്കുകൾ മുഴു​വ​നാ​യോ ഭാഗി​ക​മാ​യോ ഉൾപ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌: “വെള്ളത്തി​ന്റെ ഇളക്കം കാത്തു​കി​ട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു അവർ. 4 അതതു സമയത്ത്‌ കർത്താ​വി​ന്റെ (അഥവാ “യഹോ​വ​യു​ടെ”) ഒരു ദൂതൻ കുളത്തിൽ ഇറങ്ങി വെള്ളം കലക്കും; വെള്ളം കലങ്ങി​ക്ക​ഴിഞ്ഞ്‌ ആദ്യം കുളത്തിൽ ഇറങ്ങു​ന്നവൻ ഏതു രോഗം ബാധി​ച്ച​വ​നാ​യാ​ലും സൗഖ്യം പ്രാപി​ക്കും.” എന്നാൽ ഈ വാക്കുകൾ ഏറ്റവും പഴക്കമു​ള്ള​തും ആധികാ​രി​ക​വും ആയ കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ളിൽ കാണു​ന്നില്ല. അതു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌, യോഹ​ന്നാൻ സുവി​ശേഷം എഴുതി​യ​പ്പോൾ ഈ വാക്കുകൾ അതിൽ ഇല്ലായി​രു​ന്നു എന്നാണ്‌. (അനു. എ3 കാണുക.) ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളു​ടെ ചില എബ്രായ പരിഭാ​ഷ​ക​ളിൽ (അനു. സി-യിൽ J^{9, 22, 23} എന്നു സൂചി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.) “കർത്താ​വി​ന്റെ ദൂതൻ” എന്നതിന്റെ സ്ഥാനത്ത്‌ “യഹോ​വ​യു​ടെ ദൂതൻ” എന്നാണു കാണു​ന്നത്‌.

പായ: അഥവാ “കിടക്ക.” ബൈബിൾനാ​ടു​ക​ളിൽ, വയ്‌ക്കോ​ലോ ഞാങ്ങണ​യോ കൊണ്ട്‌ ഉണ്ടാക്കിയ വെറു​മൊ​രു പായയാണ്‌ ആളുകൾ കിടക്ക​യാ​യി ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. കിടപ്പി​നു സുഖം കിട്ടാൻ ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ അവർ കനംകു​റഞ്ഞ മെത്തക​ളും മറ്റും അതിന്റെ പുറമേ ഇടാറു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഉപയോ​ഗി​ക്കാ​ത്ത​പ്പോൾ അവർ ആ പായ ചുരുട്ടി മാറ്റി​വെ​ക്കും. “പായ” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന ക്രാബ​റ്റൊസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ഈ വാക്യ​ത്തിൽ, പാവപ്പെട്ട ഒരാളു​ടെ കിടക്ക​യെ​യാ​ണു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. മർ 2:4-12-ൽ ഇതേ ഗ്രീക്കു​പദം കുറി​ക്കു​ന്നത്‌, തളർവാ​ത​രോ​ഗി​യായ മനുഷ്യ​നെ ചുമന്നു​കൊ​ണ്ടു​പോ​കാൻ ഉപയോ​ഗിച്ച ഒരു പ്രത്യേ​ക​തരം കിടക്ക​യെ​യാണ്‌.

ജൂതന്മാർ: യോഹ​ന്നാ​ന്റെ സുവി​ശേ​ഷ​ത്തിൽ ഈ പദത്തിനു സന്ദർഭ​മ​നു​സ​രിച്ച്‌ അർഥവ്യ​ത്യാ​സം വരുന്ന​താ​യി കാണാം. അതു ജൂതജ​ന​തയെ മൊത്ത​ത്തിൽ കുറി​ക്കാ​നും യഹൂദ്യ​യിൽ താമസി​ച്ചി​രു​ന്ന​വരെ കുറി​ക്കാ​നും യരുശ​ലേ​മി​ലും സമീപ​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലും താമസി​ച്ചി​രു​ന്ന​വരെ കുറി​ക്കാ​നും ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. ചില സന്ദർഭ​ങ്ങ​ളിൽ അത്‌, മോശ​യു​ടെ നിയമ​വു​മാ​യി ബന്ധപ്പെട്ട മനുഷ്യ​പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ കടിച്ചു​തൂ​ങ്ങു​ക​യും യേശു​വി​നോ​ടു ശത്രുത പുലർത്തു​ക​യും ചെയ്‌ത ജൂതന്മാ​രു​മാ​കാം. ഈ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ഭാ​ഗത്ത്‌ “ജൂതന്മാർ” എന്നു പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌, അധികാ​ര​സ്ഥാ​ന​ത്തുള്ള ജൂതന്മാ​രെ​യോ ജൂതമ​ത​നേ​താ​ക്ക​ന്മാ​രെ​യോ ഉദ്ദേശി​ച്ചാ​യി​രി​ക്കാം. എന്നാൽ ഇവിടെ ഈ പദം ഉപയോ​ഗി​ച്ചത്‌, പാരമ്പ​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ കടിച്ചു​തൂ​ങ്ങിയ ചില ജൂതന്മാ​രെ​ക്കൂ​ടി ഉദ്ദേശി​ച്ചാ​യി​രി​ക്കാ​നും സാധ്യ​ത​യുണ്ട്‌.

ഇനി പാപം ചെയ്യരുത്‌: ആ മനുഷ്യ​നു രോഗം വന്നത്‌ അയാൾ എന്തോ പാപം ചെയ്‌തി​ട്ടാ​ണെന്ന അർഥത്തി​ലല്ല യേശു ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞത്‌. വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ, യേശു സൗഖ്യ​മാ​ക്കിയ ആ മനുഷ്യൻ 38 വർഷമാ​യി രോഗി​യാ​യി​രു​ന്നതു കൈമാ​റി​ക്കി​ട്ടിയ അപൂർണ​ത​കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. (യോഹ 5:5-9; യോഹ 9:1-3 താരത​മ്യം ചെയ്യുക.) ഇപ്പോൾ ആ മനുഷ്യ​നു കരുണ ലഭിക്കു​ക​യും അയാളു​ടെ രോഗം ഭേദമാ​കു​ക​യും ചെയ്‌ത​തു​കൊണ്ട്‌ ഇനി മനഃപൂർവ​പാ​പം ചെയ്യാതെ രക്ഷയുടെ മാർഗ​ത്തിൽത്തന്നെ നടക്കാ​നാ​ണു യേശു അയാളെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചത്‌. മനഃപൂർവ​പാ​പം ചെയ്‌താൽ അതു നിത്യ​നാ​ശ​ത്തി​നു കാരണ​മാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു. രോഗ​ത്തെ​ക്കാൾ മോശ​മാ​യത്‌ എന്നു യേശു പറഞ്ഞതു നിത്യ​മായ ആ നാശ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌.​—എബ്ര 10:26, 27.

ദ്രോ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌: മൂലപാ​ഠ​ത്തിൽ ഇവിടെ കാണു​ന്നതു ഗ്രീക്കി​ലെ ഒരു അപൂർണ​ക്രി​യ​യാണ്‌. യേശു​വി​നെ ജൂതന്മാർ തുടർച്ച​യാ​യി ദ്രോ​ഹി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു എന്നാണ്‌ അതു സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഈ വാക്യ​ത്തിൽ കാണുന്ന ജൂതന്മാർ എന്ന പദം കുറി​ക്കു​ന്നത്‌, ജൂത​നേ​താ​ക്ക​ന്മാ​രെ​യോ മോശ​യു​ടെ നിയമ​വു​മാ​യി ബന്ധപ്പെട്ട മാനു​ഷി​ക​പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ കടിച്ചു​തൂ​ങ്ങിയ ചില ജൂതന്മാ​രെ​യോ ആണ്‌.

തന്നെത്തന്നെ ദൈവ​തു​ല്യ​നാ​ക്കു​ന്നു: യേശു ദൈവത്തെ പിതാവ്‌ എന്നു വിളിച്ചു; അത്‌ ഉചിത​വു​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ താനും പിതാ​വും തുല്യ​രാ​ണെന്നു യേശു ഒരിക്ക​ലും അവകാ​ശ​പ്പെ​ട്ടില്ല. (യോഹ 5:17) ദൈവം തന്റെ പിതാ​വാ​ണെന്നു പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ യേശു തന്നെത്തന്നെ ദൈവ​തു​ല്യ​നാ​ക്കാൻ നോക്കു​ന്നു എന്നതു ജൂതന്മാ​രു​ടെ ഒരു ആരോ​പണം മാത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു. യേശു ശബത്ത്‌ ലംഘി​ക്കു​ന്ന​വ​നാ​ണെന്ന ജൂതന്മാ​രു​ടെ ആരോ​പണം തെറ്റാ​യി​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ​തന്നെ ഈ ആരോ​പ​ണ​വും തികച്ചും അടിസ്ഥാ​ന​ര​ഹി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു. 19 മുതൽ 24 വരെയുള്ള വാക്യ​ങ്ങ​ളിൽ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന യേശു​വി​ന്റെ വാക്കുകൾ അതു ശരി​വെ​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. കാരണം താൻ സ്വന്തം ഇഷ്ടമനു​സ​രിച്ച്‌ ഒന്നും ചെയ്യി​ല്ലെന്നു യേശു അവിടെ പറയു​ന്ന​താ​യി കാണാം. താനും ദൈവ​വും തുല്യ​രാ​ണെന്നു യേശു അവകാ​ശ​പ്പെ​ട്ടി​ല്ലെ​ന്നാണ്‌ ഈ വാക്കുകൾ വ്യക്തമാ​ക്കു​ന്നത്‌.​—യോഹ 14:28.

സ്വന്തം ഇഷ്ടമനു​സ​രിച്ച്‌: അഥവാ “സ്വന്തമാ​യി.” അതായത്‌, ആരെയും ആശ്രയി​ക്കാ​തെ. അക്ഷ. “തന്നിൽനി​ന്നു​തന്നെ.” ദൈവ​ത്തി​ന്റെ മുഖ്യ​പ്ര​തി​നി​ധി​യാ​യ​തു​കൊണ്ട്‌ യേശു എപ്പോ​ഴും യഹോ​വ​യു​ടെ വാക്കുകൾ ശ്രദ്ധി​ക്കു​ക​യും യഹോവ നിർദേ​ശി​ക്കുന്ന കാര്യങ്ങൾ സംസാ​രി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യുന്നു.

ജീവനാ​യുള്ള പുന​രു​ത്ഥാനം: മരി​ക്കു​ന്നതി​നു മുമ്പ്‌ ‘നല്ല കാര്യ​ങ്ങൾ ചെയ്‌ത​വർ​ക്കാ​യിരിക്കും’ “ജീവനാ​യുള്ള പുന​രു​ത്ഥാനം” ലഭി​ക്കുന്നത്‌. വിശ്വ​സ്‌ത​രായ ആളു​കളെ പുനരു​ത്ഥാന​പ്പെടു​ത്തു​ന്നതിനു മുമ്പും, അവരെ​ക്കുറി​ച്ചുള്ള ദൈവ​ത്തിന്റെ ഉദ്ദേശ്യം അത്ര ഉറപ്പു​ള്ളതാ​യതു​കൊണ്ട്‌, “ദൈവ​മുമ്പാ​കെ അവരെ​ല്ലാം ജീവി​ച്ചിരി​ക്കുന്ന​വരാണ്‌.” ലോകാ​രംഭം​മുത​ലുള്ള “ജീവന്റെ പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ” അവരുടെ പേരുകൾ ഇപ്പോൾ​ത്തന്നെ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്‌. (ലൂക്ക 20:38-ഉം പഠനക്കുറിപ്പും കാണുക; വെളി 17:8; ഫിലി 4:3-ഉം പഠന​ക്കുറിപ്പും കൂടെ കാണുക.) സാധ്യ​തയനു​സരിച്ച്‌ ഇവർ​തന്നെ​യാണ്‌ പ്രവൃത്തികൾ 24:15-ൽ പുനരു​ത്ഥാന​ത്തിൽ വരുമെന്നു പറയുന്ന “നീതിമാന്മാർ.” ഒരാൾ മരിക്കുമ്പോൾ അയാൾ ‘പാപ​ത്തിൽ​നിന്ന്‌​മോചി​തനാകു​മെന്നു’ റോമർ 6:7-ൽ പറയുന്നു. നീതി​മാന്മാർ ചെയ്‌ത തെറ്റുകൾ മരണ​ത്തോടെ മാഞ്ഞു​പോകുമെങ്കിലും അവർ ചെയ്‌ത നല്ല കാര്യങ്ങൾ അപ്പോഴും നില​നിൽക്കും. (എബ്ര 6:10) പക്ഷേ, പുനരു​ത്ഥാന​പ്പെട്ടു​വരുന്ന ഈ നീതിമാന്മാരും വിശ്വസ്‌​തത​യോടെ തുടർന്നാൽ മാത്രമേ അവരുടെ പേരുകൾ എന്നും “ജീവന്റെ പുസ്‌ത​കത്തിൽ” ഉണ്ടായിരിക്കുകയും ഒടുവിൽ അവർക്ക്‌ ‘നിത്യജീവൻ’ ലഭി​ക്കുകയും ചെയ്യുകയുള്ളൂ.—വെളി 20:12; യോഹ 3:36.

മരിച്ചവർ അവരുടെ മരിച്ച​വരെ അടക്കട്ടെ: ലൂക്ക 9:59-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പിൽ കാണു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, യേശു​വി​നോ​ടു സംസാ​രിച്ച ആ മനുഷ്യന്റെ അപ്പൻ സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ പ്രായ​മാ​യോ അസുഖം ബാധി​ച്ചോ കിടപ്പി​ലാ​യി​രു​ന്നു, അല്ലാതെ മരിച്ചി​രു​ന്നില്ല. അതു​കൊണ്ട്‌ ഒരർഥ​ത്തിൽ യേശു പറഞ്ഞത്‌ ഇതാണ്‌: ‘ആത്മീയ​മാ​യി മരിച്ചവർ അവരുടെ മരിച്ച​വരെ അടക്കട്ടെ.’ അതായത്‌, അപ്പൻ മരിക്കു​ന്ന​തു​വരെ മറ്റു കുടും​ബാം​ഗങ്ങൾ അദ്ദേഹത്തെ പരിച​രി​ക്കട്ടെ. ആ വ്യക്തി യേശു​വി​നെ അനുഗ​മി​ച്ചാൽ ദൈവ​മു​മ്പാ​കെ ആത്മീയ​മാ​യി മരിച്ച മറ്റുള്ള​വർക്കി​ല്ലാത്ത ഒരു അവസരം അയാൾക്കു തുറന്നു​കി​ട്ടു​മാ​യി​രു​ന്നു—അയാൾക്കു നിത്യ​ജീ​വ​നി​ലേ​ക്കുള്ള പാതയിൽ പ്രവേ​ശി​ക്കാ​മാ​യി​രു​ന്നു! ദൈവ​രാ​ജ്യ​ത്തി​നു ജീവി​ത​ത്തിൽ ഒന്നാം സ്ഥാനം നൽകു​ന്ന​തും അതി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ എല്ലാവ​രെ​യും അറിയി​ക്കു​ന്ന​തും ആത്മീയ​മാ​യി ഉണർന്നി​രി​ക്കാൻ അത്യന്താ​പേ​ക്ഷി​ത​മാണ്‌ എന്നു യേശു തന്റെ മറുപ​ടി​യിൽ സൂചി​പ്പി​ച്ചു.

ന്യായ​വി​ധി: ഇവിടെ “ന്യായ​വി​ധി” എന്നു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന ക്രൈ​സിസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​നു പല അർഥങ്ങൾ വരാം. പൊതു​വേ സന്ദർഭ​മാണ്‌ അതിന്റെ അർഥം തീരു​മാ​നി​ക്കു​ന്നത്‌. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌ ഈ പദത്തിന്‌, ന്യായം വിധി​ക്കുന്ന​തിനെ​യോ വില​യിരു​ത്തു​ന്നതി​നെയോ (യോഹ 5:22, 27, 29-ഉം പഠനക്കുറിപ്പും.) നീതി അഥവാ ന്യായം എന്ന ഗുണ​ത്തെ​യോ (മത്ത 23:23; ലൂക്ക 11:42) ഒരു നീതി​പീ​ഠ​ത്തെ​യോ (മത്ത 5:21) കുറി​ക്കാ​നാ​കും. ഇനി, അനുകൂ​ല​മോ പ്രതി​കൂ​ല​മോ ആയ ഒരു വിധിയെ സൂചി​പ്പി​ക്കാ​നും ഈ പദത്തി​നാ​കും. എന്നാൽ ക്രിസ്‌തീയ ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ മിക്കയി​ട​ങ്ങ​ളി​ലും ഈ പദം പ്രതി​കൂ​ല​മാ​യൊ​രു വിധി​യെ​യാ​ണു കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. ഈ വാക്യ​ത്തിൽ “ന്യായ​വി​ധി” എന്ന പദത്തെ മരണ​ത്തോ​ടു തുലനം ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും അതിനെ ജീവൻ, നിത്യ​ജീ​വൻ എന്നിവ​യ്‌ക്കു നേർവി​പ​രീ​ത​മാ​യി ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും ഇവിടെ പറഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന “ന്യായ​വി​ധി” ഒരാളു​ടെ മരണവി​ധി​യെ​യാ​ണു കുറി​ക്കു​ന്ന​തെന്നു മനസ്സി​ലാ​ക്കാം.​—2പത്ര 2:9; 3:7.

മരണത്തിൽനിന്ന്‌ ജീവനി​ലേക്കു കടന്നി​രി​ക്കു​ന്നു: സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ യേശു ഇവിടെ പറഞ്ഞത്‌, ഒരിക്കൽ ആത്മീയ​മാ​യി മരിച്ച​വ​രാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും തന്റെ വാക്കുകൾ കേട്ട്‌ തന്നിൽ വിശ്വ​സി​ക്കു​ക​യും അങ്ങനെ തങ്ങളുടെ പാപപൂർണ​മായ ജീവി​ത​രീ​തി ഉപേക്ഷി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌ത​വ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌. (എഫ 2:1, 2, 4-6) ഒരിക്കൽ അവരെ കാത്തി​രു​ന്നതു മരണവി​ധി​യാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും ദൈവ​ത്തിൽ വിശ്വ​സി​ച്ച​തു​കൊണ്ട്‌ ആ മരണവി​ധി നീങ്ങി, നിത്യ​ജീ​വ​നുള്ള പ്രത്യാശ അവർക്കു ലഭിച്ചു. അതു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ അവർ ‘മരണത്തിൽനിന്ന്‌ ജീവനി​ലേക്കു കടന്നു’ എന്നു യേശു പറഞ്ഞത്‌. സമാന​മാ​യി, തന്റെ അപ്പനെ അടക്കാ​നാ​യി വീട്ടി​ലേക്കു പോകാൻ അനുവാ​ദം ചോദിച്ച ഒരു ജൂത​നോട്‌ “മരിച്ചവർ അവരുടെ മരിച്ച​വരെ അടക്കട്ടെ” എന്നു പറഞ്ഞ​പ്പോൾ യേശു ഉദ്ദേശി​ച്ച​തും ആത്മീയ​മാ​യി മരിച്ച​വ​രെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ആയിരി​ക്കാ​നാ​ണു സാധ്യത.​—ലൂക്ക 9:60; ലൂക്ക 9:60; യോഹ 5:25 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

മരിച്ചവർ: മരിച്ചവർ “ദൈവ​പു​ത്രന്റെ ശബ്ദം കേൾക്കുന്ന” സമയം ഇപ്പോൾത്തന്നെ വന്നിരി​ക്കു​ന്നെന്നു യേശു പറഞ്ഞു. അതു​കൊണ്ട്‌ “മരിച്ചവർ” എന്നു പറഞ്ഞ​പ്പോൾ യേശു ഉദ്ദേശി​ച്ചത്‌, ആദാമിൽനിന്ന്‌ കൈമാ​റി​ക്കി​ട്ടിയ പാപം നിമിത്തം മരണത്തി​നു വിധി​ക്ക​പ്പെട്ട ജീവനുള്ള മനുഷ്യ​രെ​ത്ത​ന്നെ​യാ​ണെന്നു വ്യക്തം. (റോമ 5:12) ദൈവ​ത്തി​ന്റെ വീക്ഷണ​ത്തിൽ മനുഷ്യ​കു​ല​ത്തി​നു ജീവി​ക്കാ​നുള്ള ഒരു അവകാ​ശ​വും ഇല്ലായി​രു​ന്നു. കാരണം പാപം അവർക്കു കൊടു​ക്കുന്ന “ശമ്പളം” മരണമാണ്‌. (റോമ 6:23) എന്നാൽ യേശു​വി​ന്റെ “വചനം” കേൾക്കു​ക​യും ശ്രദ്ധി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യു​ന്ന​തി​ലൂ​ടെ ആളുകൾക്ക്‌ ആലങ്കാ​രി​കാർഥ​ത്തിൽ ‘മരണത്തിൽനിന്ന്‌ ജീവനി​ലേക്കു കടക്കാ​നാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു.’ (യോഹ 5:24-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) “കേൾക്കുക,” “ശ്രദ്ധി​ക്കുക” എന്നതു​പോ​ലുള്ള പദങ്ങൾ ബൈബി​ളിൽ മിക്ക​പ്പോ​ഴും ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ “അനുസ​രി​ക്കുക” എന്ന അർഥത്തി​ലാണ്‌.

മരിച്ചവർ: മരിച്ചവർ “ദൈവ​പു​ത്രന്റെ ശബ്ദം കേൾക്കുന്ന” സമയം ഇപ്പോൾത്തന്നെ വന്നിരി​ക്കു​ന്നെന്നു യേശു പറഞ്ഞു. അതു​കൊണ്ട്‌ “മരിച്ചവർ” എന്നു പറഞ്ഞ​പ്പോൾ യേശു ഉദ്ദേശി​ച്ചത്‌, ആദാമിൽനിന്ന്‌ കൈമാ​റി​ക്കി​ട്ടിയ പാപം നിമിത്തം മരണത്തി​നു വിധി​ക്ക​പ്പെട്ട ജീവനുള്ള മനുഷ്യ​രെ​ത്ത​ന്നെ​യാ​ണെന്നു വ്യക്തം. (റോമ 5:12) ദൈവ​ത്തി​ന്റെ വീക്ഷണ​ത്തിൽ മനുഷ്യ​കു​ല​ത്തി​നു ജീവി​ക്കാ​നുള്ള ഒരു അവകാ​ശ​വും ഇല്ലായി​രു​ന്നു. കാരണം പാപം അവർക്കു കൊടു​ക്കുന്ന “ശമ്പളം” മരണമാണ്‌. (റോമ 6:23) എന്നാൽ യേശു​വി​ന്റെ “വചനം” കേൾക്കു​ക​യും ശ്രദ്ധി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യു​ന്ന​തി​ലൂ​ടെ ആളുകൾക്ക്‌ ആലങ്കാ​രി​കാർഥ​ത്തിൽ ‘മരണത്തിൽനിന്ന്‌ ജീവനി​ലേക്കു കടക്കാ​നാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു.’ (യോഹ 5:24-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) “കേൾക്കുക,” “ശ്രദ്ധി​ക്കുക” എന്നതു​പോ​ലുള്ള പദങ്ങൾ ബൈബി​ളിൽ മിക്ക​പ്പോ​ഴും ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ “അനുസ​രി​ക്കുക” എന്ന അർഥത്തി​ലാണ്‌.

മരണത്തിൽനിന്ന്‌ ജീവനി​ലേക്കു കടന്നി​രി​ക്കു​ന്നു: സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ യേശു ഇവിടെ പറഞ്ഞത്‌, ഒരിക്കൽ ആത്മീയ​മാ​യി മരിച്ച​വ​രാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും തന്റെ വാക്കുകൾ കേട്ട്‌ തന്നിൽ വിശ്വ​സി​ക്കു​ക​യും അങ്ങനെ തങ്ങളുടെ പാപപൂർണ​മായ ജീവി​ത​രീ​തി ഉപേക്ഷി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌ത​വ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌. (എഫ 2:1, 2, 4-6) ഒരിക്കൽ അവരെ കാത്തി​രു​ന്നതു മരണവി​ധി​യാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും ദൈവ​ത്തിൽ വിശ്വ​സി​ച്ച​തു​കൊണ്ട്‌ ആ മരണവി​ധി നീങ്ങി, നിത്യ​ജീ​വ​നുള്ള പ്രത്യാശ അവർക്കു ലഭിച്ചു. അതു​കൊ​ണ്ടാണ്‌ അവർ ‘മരണത്തിൽനിന്ന്‌ ജീവനി​ലേക്കു കടന്നു’ എന്നു യേശു പറഞ്ഞത്‌. സമാന​മാ​യി, തന്റെ അപ്പനെ അടക്കാ​നാ​യി വീട്ടി​ലേക്കു പോകാൻ അനുവാ​ദം ചോദിച്ച ഒരു ജൂത​നോട്‌ “മരിച്ചവർ അവരുടെ മരിച്ച​വരെ അടക്കട്ടെ” എന്നു പറഞ്ഞ​പ്പോൾ യേശു ഉദ്ദേശി​ച്ച​തും ആത്മീയ​മാ​യി മരിച്ച​വ​രെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ആയിരി​ക്കാ​നാ​ണു സാധ്യത.​—ലൂക്ക 9:60; ലൂക്ക 9:60; യോഹ 5:25 എന്നിവ​യു​ടെ പഠനക്കു​റി​പ്പു​കൾ കാണുക.

തന്നിൽത്തന്നെ ജീവനു​ള്ള​തു​പോ​ലെ: അഥവാ “തന്നിൽത്തന്നെ ജീവൻ എന്ന സമ്മാനം ഉള്ളതു​പോ​ലെ.” യേശു​വി​നു ‘തന്നിൽത്തന്നെ ജീവനുണ്ട്‌’ എന്നു പറയു​ന്നത്‌ എന്തു​കൊ​ണ്ടാണ്‌? മനുഷ്യർക്കു ദൈവ​വു​മാ​യി ഒരു നല്ല ബന്ധത്തി​ലേക്കു വരാനും അങ്ങനെ ജീവൻ നേടാ​നും ഉള്ള അവസരം നൽകാൻ യേശു​വി​നു പിതാ​വിൽനിന്ന്‌ അധികാ​രം ലഭിച്ചു. ഇനി, മരിച്ച​വർക്കു ജീവൻ നൽകി, അവരെ പുനരു​ത്ഥാ​ന​പ്പെ​ടു​ത്താ​നുള്ള ശക്തിയും യേശു​വി​നു ലഭിച്ചി​രു​ന്നു. മുമ്പ്‌ യഹോ​വ​യ്‌ക്കു മാത്ര​മു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ചില ശക്തിക​ളും അധികാ​ര​ങ്ങ​ളും ആണ്‌ പിതാവ്‌ ഇത്തരത്തിൽ യേശു​വി​നു നൽകി​യത്‌. ഇവിടെ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന വാക്കുകൾ പറഞ്ഞ്‌ ഏതാണ്ട്‌ ഒരു വർഷം കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ യേശു തന്റെ അനുഗാ​മി​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചും ഇതു​പോ​ലൊ​രു പ്രസ്‌താ​വന നടത്തി.​—യേശു​വി​ന്റെ അനുഗാ​മി​കൾക്കു ‘ജീവൻ കിട്ടും’ അഥവാ ‘തങ്ങളിൽത്തന്നെ ജീവനു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കും’ എന്നു പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ അർഥ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അറിയാൻ യോഹ 6:53-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

നിങ്ങൾക്കു ജീവൻ കിട്ടില്ല: അക്ഷ. “നിങ്ങൾക്കു നിങ്ങളിൽത്തന്നെ ജീവനു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കില്ല.” പിതാ​വി​നു “തന്നിൽത്തന്നെ ജീവനു​ള്ള​തു​പോ​ലെ” തനിക്കും “തന്നിൽത്തന്നെ ജീവനു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാൻ” പിതാവ്‌ അനുമതി തന്നതായി യോഹ 5:26-ൽ യേശു പറഞ്ഞി​രു​ന്നു. (യോഹ 5:26-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.) ഇപ്പോൾ ഏകദേശം ഒരു വർഷത്തി​നു ശേഷം തന്റെ അനുഗാ​മി​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറയു​ന്നി​ട​ത്തും യേശു അതേ പദപ്ര​യോ​ഗം ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​താ​യി കാണാം. ‘നിങ്ങളിൽത്തന്നെ ജീവനു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കുക’ എന്ന പദപ്ര​യോ​ഗത്തെ യേശു ഇവിടെ തുലനം ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നതു ‘നിത്യ​ജീ​വൻ’ നേടു​ന്ന​തി​നോ​ടാണ്‌. (യോഹ 6:54) അതു​കൊണ്ട്‌ ‘ഒരാൾക്ക്‌ അയാളിൽത്തന്നെ ജീവനു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌’ പറഞ്ഞ​പ്പോൾ യേശു ഉദ്ദേശി​ച്ചതു മറ്റുള്ള​വർക്കു ജീവൻ നൽകാ​നുള്ള ശക്തി അയാൾക്കു ലഭിക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചല്ല, മറിച്ച്‌ അയാൾ ജീവന്റെ പൂർണത നേടു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌. അഭിഷി​ക്ത​ക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​കൾ ജീവന്റെ പൂർണത നേടു​ന്നത്‌ അവർ പുനരു​ത്ഥാ​ന​പ്പെ​ടു​മ്പോ​ഴാണ്‌, അഥവാ അവർക്കു സ്വർഗ​ത്തി​ലെ അമർത്യ​ജീ​വൻ ലഭിക്കു​മ്പോ​ഴാണ്‌. ഭൗമി​ക​പ്ര​ത്യാ​ശ​യുള്ള വിശ്വ​സ്‌തർ ജീവന്റെ പൂർണത നേടു​ന്ന​താ​കട്ടെ, ക്രിസ്‌തു​വി​ന്റെ ആയിരം വർഷവാ​ഴ്‌ച​യ്‌ക്കു ശേഷം ഉടൻതന്നെ നടക്കുന്ന അന്തിമ​പ​രി​ശോ​ധ​ന​യിൽ വിജയം നേടി​ക്ക​ഴി​യു​മ്പോ​ഴും.​—1കൊ 15:52, 53; വെളി 20:5, 7-10.

മനുഷ്യ​പു​ത്രൻ: അഥവാ “മനുഷ്യ​ന്റെ പുത്രൻ.” ഈ പദപ്ര​യോ​ഗം സുവി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ളിൽ 80-ലധികം തവണ കാണാം. തന്നെത്തന്നെ ഇങ്ങനെ വിശേ​ഷി​പ്പി​ച്ച​തി​ലൂ​ടെ, താൻ ഒരു സ്‌ത്രീ​യിൽനിന്ന്‌ ജനിച്ച യഥാർഥ​മ​നു​ഷ്യ​നാ​ണെ​ന്നും അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ ആദാമി​നു പകരം​വെ​ക്കാൻ എന്തു​കൊ​ണ്ടും അനു​യോ​ജ്യ​നാ​ണെ​ന്നും യേശു വ്യക്തമാ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം. അങ്ങനെ മനുഷ്യ​കു​ലത്തെ പാപത്തിൽനി​ന്നും മരണത്തിൽനി​ന്നും വീണ്ടെ​ടു​ക്കാൻ യേശു​വി​നു കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നു. (റോമ 5:12, 14, 15) ഈ പദപ്ര​യോ​ഗം, യേശു​ത​ന്നെ​യാ​ണു മിശിഹ അഥവാ ക്രിസ്‌തു എന്നും തിരി​ച്ച​റി​യി​ച്ചു.​—ദാനി 7:13, 14. പദാവലി കാണുക.

മനുഷ്യ​പു​ത്രൻ: മത്ത 8:20-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

സ്‌മാ​ര​ക​ക്കല്ലറ: ഇവിടെ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന മ്‌നെ​മെ​യോൻ എന്ന ഗ്രീക്കു​പദം ഒരു ശവക്കല്ല​റയെ അഥവാ ശവക്കു​ഴി​യെ ആണ്‌ കുറി​ക്കു​ന്നത്‌. “ഓർക്കുക; (നമ്മളെ​ത്തന്നെ) ഓർമി​പ്പി​ക്കുക” എന്നൊക്കെ അർഥം​വ​രുന്ന മിമ്‌നേ​സ്‌കൊ​മായ്‌ എന്ന ക്രിയ​യിൽനിന്ന്‌ വന്നിരി​ക്കുന്ന ഒരു പദമാണ്‌ ഇത്‌. മരണമടഞ്ഞ ഒരാ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള ഓർമ നിലനിൽക്കു​ന്നു എന്ന സൂചന​യാണ്‌ അതു തരുന്നത്‌. മരിച്ചു​പോയ ഒരാൾ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ഓർമ​യി​ലു​ണ്ടെ​ന്നാണ്‌ ഇവിടെ ഈ പദം സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. ഇതു മനസ്സി​ലാ​ക്കു​ന്നത്‌, യേശു​വി​നോ​ടൊ​പ്പം വധിക്ക​പ്പെട്ട കുറ്റവാ​ളി​യു​ടെ വാക്കു​കൾക്കു കൂടുതൽ അർഥം പകരുന്നു. കാരണം “അങ്ങ്‌ അങ്ങയുടെ രാജ്യ​ത്തിൽ പ്രവേ​ശി​ക്കു​മ്പോൾ എന്നെയും ഓർക്കേ​ണമേ” എന്ന ആ വാക്കു​ക​ളിൽ, “ഓർക്കേ​ണമേ” എന്ന പദത്തിന്റെ സ്ഥാനത്ത്‌ ലൂക്കോസ്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തും മിമ്‌നേ​സ്‌കൊ​മായ്‌ എന്ന ക്രിയ​യു​ടെ ഒരു രൂപമാണ്‌.​—ലൂക്ക 23:42.

ജീവനാ​യുള്ള പുന​രു​ത്ഥാനം: മരി​ക്കു​ന്നതി​നു മുമ്പ്‌ ‘നല്ല കാര്യ​ങ്ങൾ ചെയ്‌ത​വർ​ക്കാ​യിരിക്കും’ “ജീവനാ​യുള്ള പുന​രു​ത്ഥാനം” ലഭി​ക്കുന്നത്‌. വിശ്വ​സ്‌ത​രായ ആളു​കളെ പുനരു​ത്ഥാന​പ്പെടു​ത്തു​ന്നതിനു മുമ്പും, അവരെ​ക്കുറി​ച്ചുള്ള ദൈവ​ത്തിന്റെ ഉദ്ദേശ്യം അത്ര ഉറപ്പു​ള്ളതാ​യതു​കൊണ്ട്‌, “ദൈവ​മുമ്പാ​കെ അവരെ​ല്ലാം ജീവി​ച്ചിരി​ക്കുന്ന​വരാണ്‌.” ലോകാ​രംഭം​മുത​ലുള്ള “ജീവന്റെ പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ” അവരുടെ പേരുകൾ ഇപ്പോൾ​ത്തന്നെ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്‌. (ലൂക്ക 20:38-ഉം പഠനക്കുറിപ്പും കാണുക; വെളി 17:8; ഫിലി 4:3-ഉം പഠന​ക്കുറിപ്പും കൂടെ കാണുക.) സാധ്യ​തയനു​സരിച്ച്‌ ഇവർ​തന്നെ​യാണ്‌ പ്രവൃത്തികൾ 24:15-ൽ പുനരു​ത്ഥാന​ത്തിൽ വരുമെന്നു പറയുന്ന “നീതിമാന്മാർ.” ഒരാൾ മരിക്കുമ്പോൾ അയാൾ ‘പാപ​ത്തിൽ​നിന്ന്‌​മോചി​തനാകു​മെന്നു’ റോമർ 6:7-ൽ പറയുന്നു. നീതി​മാന്മാർ ചെയ്‌ത തെറ്റുകൾ മരണ​ത്തോടെ മാഞ്ഞു​പോകുമെങ്കിലും അവർ ചെയ്‌ത നല്ല കാര്യങ്ങൾ അപ്പോഴും നില​നിൽക്കും. (എബ്ര 6:10) പക്ഷേ, പുനരു​ത്ഥാന​പ്പെട്ടു​വരുന്ന ഈ നീതിമാന്മാരും വിശ്വസ്‌​തത​യോടെ തുടർന്നാൽ മാത്രമേ അവരുടെ പേരുകൾ എന്നും “ജീവന്റെ പുസ്‌ത​കത്തിൽ” ഉണ്ടായിരിക്കുകയും ഒടുവിൽ അവർക്ക്‌ ‘നിത്യജീവൻ’ ലഭി​ക്കുകയും ചെയ്യുകയുള്ളൂ.—വെളി 20:12; യോഹ 3:36.

ന്യായ​വിധി​ക്കായുള്ള പുനരു​ത്ഥാനം: മരി​ക്കു​ന്നതിനു മുമ്പ്‌ “മോശ​മായ കാര്യങ്ങൾ ചെയ്‌ത​വർക്ക്‌” “ന്യായ​വിധിക്കായുള്ള പുനരു​ത്ഥാനം” ലഭിക്കും. “ന്യായവിധി” (ക്രൈസിസ്‌) എന്നു പരി​ഭാഷ​പ്പെടു​ത്തിയി​രിക്കുന്ന ഗ്രീക്ക്‌ പദത്തിന്‌ സന്ദർ​ഭമനുസരിച്ച്‌ വ്യത്യസ്‌ത അർഥങ്ങൾ വരാം. (യോഹ 5:24-ന്റെ പഠനക്കുറിപ്പ്‌ കാണുക.) ഈ വാക്യ​ത്തിലെ “ന്യായവിധി” എന്ന വാക്ക്‌ ഒരാളെ നിരീ​ക്ഷിക്കുകയും വില​യിരുത്തുകയും ഒക്കെ ചെയ്യുന്നതിനെ അല്ലെങ്കിൽ ഒരു ഗ്രീക്ക്‌ബൈബിൾ നിഘണ്ടു പറയുന്നതുപോലെ ഒരാളുടെ “പെരു​മാറ്റത്തെ പരി​ശോധി​ക്കുന്നതിനെ” ആയിരിക്കാം കുറിക്കുന്നത്‌. ഇവിടെ “ന്യായ​വിധി​ക്കായുള്ള പുനരു​ത്ഥാനം” ലഭി​ക്കുമെന്നു പറ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നവരെ​ത്തന്നെ ആയി​രിക്കണം പ്രവൃ​ത്തികൾ 24:15-ൽ “നീതി​കെട്ടവർ” എന്നു വിളിക്കുന്നത്‌. ക്രിസ്‌തുവും സഹ​ന്യായാ​ധിപന്മാരും ദൈവ​രാജ്യ​ത്തിൽ ഭരണം നടത്തു​മ്പോൾ ഈ നീതി​കെട്ടവർ അവരുടെ പ്രവൃ​ത്തികളുടെ അടി​സ്ഥാന​ത്തിൽ ന്യായം വിധിക്കപ്പെടും. (ലൂക്ക 22:30; റോമ 6:7) നീതി​കെട്ടവരെ പരി​ശോധി​ക്കുന്ന ആ സമയത്ത്‌, അവരെ ഓരോരു​ത്തരെ​യും ‘അവരുടെ പ്രവൃ​ത്തി​കള​നുസരിച്ച്‌ ന്യായം വിധിക്കും.’ (വെളി 20:12, 13) മുമ്പത്തെ മോശമായ ജീവിതരീതി ഉപേക്ഷി​ക്കുന്ന നീതി​കെട്ട​വരുടെ പേരുകൾ മാത്രമേ “ജീവന്റെ പുസ്‌ത​കത്തിൽ” എഴുതു​കയുള്ളൂ. അവർക്കു ‘നിത്യ​ജീവനും’ ലഭിക്കും.—വെളി 20:15; യോഹ 3:36.

പുനരു​ത്ഥാ​നം: മത്ത 22:23-ന്റെ പഠനക്കു​റി​പ്പു കാണുക.

പുനരു​ത്ഥാ​നം: ഇവിടെ കാണുന്ന അനസ്‌താ​സിസ്‌ എന്ന ഗ്രീക്കു​പ​ദ​ത്തി​ന്റെ അക്ഷരാർഥം “എഴുന്നേൽപ്പിക്കുക; എഴു​ന്നേറ്റ്‌ നിൽക്കുക” എന്നെല്ലാ​മാണ്‌. മരിച്ച​വ​രു​ടെ പുനരു​ത്ഥാ​ന​വു​മാ​യി ബന്ധപ്പെട്ട്‌ ഈ പദം 40-ഓളം പ്രാവ​ശ്യം ഗ്രീക്കു​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. (മത്ത 22:31; പ്രവൃ 4:2; 24:15; 1കൊ 15:12, 13) യശ 26:19-ലെ “നിങ്ങളു​ടെ മരിച്ചവർ ജീവി​ക്കും” എന്ന പദപ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ലെ “ജീവി​ക്കുക” എന്ന എബ്രാ​യ​ക്രിയ പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ സെപ്‌റ്റു​വ​ജി​ന്റിൽ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ അനസ്‌താ​സി​സി​ന്റെ ക്രിയാ​രൂ​പ​മാണ്‌.​—പദാവലി കാണുക.

ദൈവ​മു​മ്പാ​കെ അവരെ​ല്ലാം ജീവി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രാണ്‌: അഥവാ “ദൈവത്തിന്റെ വീക്ഷണ​ത്തിൽ അവരെ​ല്ലാം ജീവി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രാണ്‌.” ജീവി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​വർപോ​ലും, ദൈവ​ത്തിൽനിന്ന്‌ അകന്നവ​രാ​ണെ​ങ്കിൽ ദൈവത്തിന്റെ വീക്ഷണ​ത്തിൽ മരിച്ച​വ​രാ​ണെന്നു ബൈബിൾ പറയുന്നു. (എഫ 2:1; 1തിമ 5:6) അതു​പോ​ലെ​തന്നെ, ദൈവാം​ഗീ​കാ​ര​മുള്ള ദൈവ​ദാ​സ​ന്മാർ മരിച്ചാ​ലും ദൈവത്തിന്റെ വീക്ഷണ​ത്തിൽ ജീവനു​ള്ള​വ​രാണ്‌. കാരണം അവരെ പുനരു​ത്ഥാ​ന​പ്പെ​ടു​ത്ത​ണ​മെന്ന ദൈ​വോ​ദ്ദേ​ശ്യം നടപ്പാ​കു​മെന്ന്‌ അത്രയ്‌ക്ക്‌ ഉറപ്പാണ്‌.​—റോമ 4:16, 17.

സ്വന്തം ഇഷ്ടമനു​സ​രിച്ച്‌: അഥവാ “സ്വന്തമാ​യി.” അതായത്‌, ആരെയും ആശ്രയി​ക്കാ​തെ. അക്ഷ. “തന്നിൽനി​ന്നു​തന്നെ.” ദൈവ​ത്തി​ന്റെ മുഖ്യ​പ്ര​തി​നി​ധി​യാ​യ​തു​കൊണ്ട്‌ യേശു എപ്പോ​ഴും യഹോ​വ​യു​ടെ വാക്കുകൾ ശ്രദ്ധി​ക്കു​ക​യും യഹോവ നിർദേ​ശി​ക്കുന്ന കാര്യങ്ങൾ സംസാ​രി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യുന്നു.

പിതാവ്‌ പറയു​ന്ന​തു​പോ​ലെ: അതായത്‌, പരമോ​ന്നത ന്യായാ​ധി​പ​നായ പിതാവ്‌ പറയു​ന്ന​തു​പോ​ലെ.

മറ്റൊ​രാൾ: ഇതു പിതാ​വി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണു പറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നത്‌.​—യോഹ 5:34, 37.

തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ: ദൈവ​പ്ര​ചോ​ദി​ത​മാ​യി എഴുതിയ എബ്രാ​യ​തി​രു​വെ​ഴു​ത്തു​കളെ മുഴു​വ​നാ​യി കുറി​ക്കാ​നാണ്‌ ഈ പദം മിക്ക​പ്പോ​ഴും ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ജൂതന്മാർ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ ശ്രദ്ധാ​പൂർവം പരി​ശോ​ധി​ച്ചി​രു​ന്ന​വ​രാ​യ​തു​കൊണ്ട്‌ യേശു​വി​ന്റെ ജീവി​ത​ത്തെ​യും ഉപദേ​ശ​ങ്ങ​ളെ​യും തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​വ​ച​ന​ങ്ങ​ളു​മാ​യി താരത​മ്യം ചെയ്‌തു​നോ​ക്കി​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ യേശു​വാ​ണു മിശിഹ എന്ന്‌ അവർക്ക്‌ എളുപ്പം മനസ്സി​ലാ​ക്കാ​മാ​യി​രു​ന്നു. വാഗ്‌ദാ​നം ചെയ്‌ത മിശിഹ യേശു​വാ​ണെന്നു തെളി​യി​ക്കുന്ന ഒട്ടനേകം തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും അവയൊ​ന്നും ആത്മാർഥ​മാ​യി പരി​ശോ​ധി​ച്ചു​നോ​ക്കാൻ ആ ജൂതന്മാർ തയ്യാറാ​യില്ല. തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളി​ലൂ​ടെ നിത്യ​ജീ​വൻ നേടാ​നാ​കു​മെന്ന്‌ അവർ കരുതി​യെ​ങ്കി​ലും ആ ജീവൻ നേടു​ന്ന​തി​നുള്ള യഥാർഥ​മാർഗ​മാ​യി തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾതന്നെ ചൂണ്ടി​ക്കാ​ണിച്ച യേശു​വി​നെ അംഗീ​ക​രി​ക്കാൻ അവർ വിസമ്മ​തി​ച്ചു.​—ആവ 18:15; ലൂക്ക 11:52; യോഹ 7:47, 48.

അതേ തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ: അതായത്‌, മിശി​ഹ​യെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള പ്രവച​നങ്ങൾ അടങ്ങുന്ന തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​കൾ. അവ യേശു​വി​ലേക്കു വിരൽ ചൂണ്ടി. അതു​കൊണ്ട്‌ “നിത്യ​ജീ​വൻ” നേടാൻ ഒരാൾ യേശു​വി​നെ ശ്രദ്ധി​ക്ക​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു.

ഏക​ദൈവം: ചില ആദ്യകാല കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ളിൽ ഇവിടെ “ദൈവം” എന്ന വാക്കി​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊണ്ട്‌ ഈ ഭാഗം “ഏകൻ” എന്നും പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താം. എന്നാൽ “ഏക​ദൈവം” എന്ന്‌ ഇതു പരിഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തി​നെ​യാണ്‌ ആധികാ​രി​ക​മായ മിക്ക ആദ്യകാല കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ളും പിന്താ​ങ്ങു​ന്നത്‌.