GEORGE a a heleriwe hi ntshembo. A a nga swi koti ku kumela ndyangu wakwe swakudya leswi ringaneke. Hi hala tlhelo, vaakelani vakwe a va vabya naswona van’wana a va sika. Hambiswiritano, a a swi tiva leswaku a ku ri ni tiko rin’wana leri fuweke, leri a ri ri ekusuhi ni tiko ra ka vona. Kutani u tibyele a ku, ‘Ndzi ta rhurhela kona ndzi ya lava ntirho ivi ndzi landza ndyangu wa mina.’

Patricia na yena a a navela ku rhurhela etikweni rimbe. A a nga tirhi naswona a swi nga tshembisi leswaku a nga pfuka a hluvukise vutomi byakwe etikweni ra ka vona. Kutani yena swin’we ni jaha rakwe va endle xiboho xo teka riendzo ro suka eNigeria va ya eAlgeria va kongome eSpain, hambileswi a va nga swi tivi leswaku swi tika ku fikela kwihi ku tsemakanya Mananga ya Sahara. U ri: “A ndzi tikile naswona a ndzi lava leswaku n’wana wa mina a hanya emafurheni.”

Rachel wa le Philippine a a lava ku rhurhela eYuropa leswaku a ta hanya vutomi bya vulovolovo. A a heleriwe hi ntirho kutani maxaka yakwe ma n’wi byele leswaku eYuropa ntirho wa le makhixini i matutu vana va ntavasi. Kutani u lombe mali yo xava thikithi ra xihaha-mpfhuka ivi a lela nuna wakwe ni xinhwanyetana xa vona a ku: “Hi ta tlhela hi vonana ku nga ri khale.”

Ku ringanyetiwa leswaku vanhu vo tlula 200 wa timiliyoni lava fanaka na George, Patricia na Rachel va rhurhele ematikweni mambe eka makume ya malembe lama ha ku hundzaka. Hambileswi van’wana va balekeke ematikweni ya ka vona hikwalaho ka tinyimpi, timhangu ta ntumbuluko kumbe ku xanisiwa, vo tala va rhurhe hikwalaho ka ku wa ka ikhonomi. Hi swihi swiphiqo leswi vahlapfa va langutanaka na swona ematikweni lawa va rhurhelaka eka wona? Xana hinkwavo va byi kuma vutomi byo antswa lebyi va byi lavaka? Vana va khumbeka njhani loko mutswari a va siya a ya lava ntirho etikweni rimbe? Kambisisa tinhlamulo leti landzelaka ta swivutiso leswi.

Hakanyingi ntlhontlho wo sungula lowu vanhu lava rhurhelaka etikweni rimbe va langutanaka na wona i riendzo ra kona. George, loyi a boxiweke exihlokweni xo sungula, u fambe tikhilomitara ta madzana a khome swakudya leswi nga nyawuriki. U ri: “Riendzo ra kona a ri nonon’hwa swinene.” Vahlapfa vo tala a va kalanga va fika lomu a va ya kona.

Pakani ya Patricia a ku ri ku fika eSpain. U fambe hi lori leyi pfulekeke a tsemakanya Mananga ya Sahara. U ri: “Ku suka eNigeria hi ya eAlgeria swi hi tekele vhiki naswona hinkwerhu va 25 a hi tlimbane elorini. Loko hi ri endleleni, hi vone mintsumbu yo tala swin’we ni vanhu lava a va ri eku kayakayeni emananga va ri kusuhi ni ku fa. Swi tikomba onge vachayeri van’wana va tilori va siya vakhandziyi hi vomu endleleni.”

Ku hambana na George na Patricia, Rachel yena u ye eYuropa hi xihaha-mpfhuka, laha a a ta tirha emakhixini. Kambe a nga yi ehleketanga ndlela leyi a a ta xi kumbuka ha yona xin’hwanyetana xakwe lexi nga ni malembe mambirhi. U ri: “Nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu a ndzi vona wansati a ri ni n’wana wakwe, mbilu ya mina a yi fehla.”

George swi n’wi tikerile ku tolovela mahanyelo ya tiko leri a a rhurhele eka rona. Ku hundze tin’hweti a nga si rhumela mali ekaya. U ri: “Minkarhi yo tala nivusiku a ndzi rila hikwalaho ka xivundza ni ku pfilunganyeka.”

Endzhaku ka loko Patricia a hete tin’hweti to hlayanyana eAlgeria, u fike endzilakaneni wa Morocco. U ri: “Kambe loko ndzi ri ekusuhi ni kwalaho, ndzi veleke n’wana wa nhwanyana. Ndzi boheke ku tumbelela vanhu lava tlhakisaka vavasati kutani va va sindzisa ku va tinghwavava. Eku heteleleni, ndzi kume mali leyi ringaneke yo teka riendzo leri nga ni khombo ro tsemakanya lwandle ndzi nghena eSpain. Byatso bya kona a byi nga ri exiyin’weni lexinene naswona a byi nga endleriwanga ku khandziyisa vanhu vo tala. Hi boheke ku kelela mati hi ma halatela ehandle ka byatso hi tintangu ta hina! Loko hi fike eSpain, a ndzi nga ri na wona matimba yo huma elwandle ndzi ya eribuweni.”

Entiyisweni, vanhu lava ehleketaka hi ku rhurhela etikweni rin’wana a va fanelanga va anakanyisisa ntsena hi makhombo lama fambisanaka ni riendzo ra kona. Va fanele va tlhela va anakanyisisa hi ndlela leyi swi nga ta va tikela ha yona ku vulavula ririmi ra kona ni ku tolovela mikhuva ni ndhavuko wa kona swin’we ni mali yo tala leyi lavekaka ni swilaveko leswi rharhanganeke swa le nawini leswaku va kuma maphepha ya ku va vaaka-tiko va kwalaho. Vanhu lava tsandzekaka ku kuma maphepha wolawo hakanyingi swa va tikela ku kuma ntirho wa kahle, ndhawu leyinene yo tshama, dyondzo kumbe vutshunguri lebyinene. Swi nga ha tlhela swi va tikela ku kuma papila ro chayela kumbe akhawunti ya le bangi. Lexi twisaka ku vava hileswaku vahlapfa lava nga riki na maphepha ya ku va vaaka-tiko va tala ku dyeleriwa, kumbexana hi ku holeriwa cheleni.

Nchumu wun’wana lowu va faneleke va anakanyisisa ha wona i mali. Xana hakunene hi fanele hi veka ntshembo wa hina eka yona? Bibele yi nyikela ndzayo leyi, leyi twalaka: “Tlhariha u tikhoma, u nga tidlaya-dlayi u hlongorisa rifuwo; rifuwo a ri hlweli ku nyamalala, ri hatla ri mila timpapa, ri haha ku fana ni gama, ri ya ehenhla.” (Swivuriso 23:4, 5, Bibele—Mahungu Lamanene) Nakambe tsundzuka leswaku swilo leswi hi swi lavaka ngopfu hi leswi mali yi nga kotiki ku swi xava, ku nga rirhandzu, ku titwa hi sirhelelekile ni ku va ni ndyangu lowu nga  ni vun’we. Hakunene swa vava loko vatswari va pfumelela ku rhandza mali ku tsanisa rirhandzu ra vona kumbe ku tsanisa ndlela leyi va va ‘rhandzaka’ ha yona vana va vona!—2 Timotiya 3:1-3, Bibele Ya Xitsonga.

Hina hi vumbiwe hi ri ni xilaveko xo lava ku tiva Xikwembu. (Matewu 5:3) Hikwalaho, vatswari lava khathalaka va endla hinkwaswo leswi nga ematimbeni ya vona leswaku va hetisisa vutihlamuleri lebyi Xikwembu xi va byarhiseke byona byo dyondzisa vana va vona ha xona, hi xikongomelo xa xona ni hi milawu ya xona.—Vaefesa 6:4.

Mintokoto ya vahlapfa yi nga ha hambana kambe yo tala ya yona yi ni vuyelo lebyi fanaka, hilaha hi nga swi vonaka hakona eka xikombiso xa George, Rachel na Patricia lava boxiweke eswihlokweni swimbirhi swo sungula swa nxaxamelo lowu. Ndyangu hinkwawo wa xaniseka loko wu siyiwa hi mutswari kumbe loko nuna a siya nsati wakwe kumbe nsati a siya nuna wakwe naswona swi nga ha teka malembe emahlweni ko va ndyangu wu tlhela wu hlangana. Emhakeni ya ndyangu wa George, ku hundze malembe ya mune emahlweni ko va wu tlhela wu hlangana.

Eku heteleleni, Rachel u tlhelele ePhilippine hi xihaha-mpfhuka leswaku a ya teka xinhwanyetana xakwe endzhaku ka loko a hambane na xona malembe lama lavaka ku ringana ntlhanu. Patricia u fike eSpain a vukarhe ricece rakwe. U ri: “Ndyangu wa mina ko va ricece leri ndzi nga na rona kutani ndzi wa ndzi pfuka leswaku ndzi ri khathalela.”

Vahlapfa vo tala va hambeta va tshama ematikweni lawa va rhurheleke eka wona hambiloko va ri ni xivundza, va pfumala mali niloko se va hete malembe yo tala va nga si vonana ni mindyangu ya vona. Leswi va tirhisaka mali yo tala loko va rhurhela ematikweni wolowo, i vatsongo lava loko swilo swi va fambela ximatsi, va vaka ni xivindzi xo tlhelela emakaya laha va nga ha hlekuriwaka.

Un’wana wa lava veke ni xivindzi xo tlhelela ekaya i Allan wa le Philippine. U kume ntirho wa kahle eSpain kambe endzhaku ka tin’hweti ta 18 u tlhelele ekaya. U ri: “A ndzi n’wi kumbuka swinene nkatanga ni xinhwanyetana xa mina. Ndzi tibyele leswaku a ndzi nge he pfuki ndzi ya tirha etikweni rimbe handle ka loko ndzo famba ni ndyangu wa mina. Ndzi tlhele ndzi ya tirha etikweni rimbe kambe ndzi fambe ni ndyangu wa mina. Ndyangu i wa nkoka swinene ku tlula mali.”

Nakambe ku ni nchumu wun’wana lowu nga wa nkoka swinene ku tlula mali, hilaha Patricia a swi xiyeke hakona. Loko a fika eSpain, a a ri ni Bibele ya Testamente Leyintshwa kumbe Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki. U ri: “A ndzi ehleketa leswaku buku yoleyo yi ta ndzi nyika tinjombo. Kutani ndzi vulavule ni wansati un’wana loyi a nga Mbhoni ya Yehovha. Enkarhini lowu hundzeke a ndzi nga swi tsakeli ku vulavula ni Timbhoni. Kutani ndzi n’wi vutise swivutiso swo tala leswaku ndzi n’wi komba leswaku tidyondzo ta tona i mavunwa. Kambe ematshan’weni ya sweswo, u kote ku yimela tidyondzo takwe naswona u hlamule swivutiso swa mina hi ku tirhisa Bibele.”

Leswi Patricia a swi dyondzeke swi n’wi dyondzise leswaku ku va ni ntsako wa xiviri ni ntshembo lowu tiyeke hi vumundzuku a swi titsheganga hileswaku munhu u tshama kwihi kumbe u ni mali yo tanihi kwihi, kambe swi titshege hi ku dyondza hi Xikwembu swin’we ni xikongomelo xa xona. (Yohane 17:3) Swin’wana swa leswi a swi dyondzeke hileswaku Xikwembu xa ntiyiso xi ni vito, ku nga Yehovha. (Pisalema 83:18) U tlhele a hlaya eBibeleni leswaku ku nga ri khale Xikwembu xi ta herisa vusweti hinkwabyo hi ku tirhisa Mfumo wa xona lowu hosi ya wona ku nga Yesu Kreste. (Daniyele 7:13, 14) Pisalema 72:12, 14 yi ri: “[Yesu u] ta kutsula xisiwana lexi kombelaka ku pfuniwa, ni la xanisekaka ni hinkwavo lava nga riki na mupfuni. [U] ta kutsula moya-xiviri wa vona eku tshikileriweni ni le madzolongeni.”

Ha yini u nga tinyiki nkarhi wo kambisisa Bibele? Buku leyi, leyi nga ni vutlhari lebyi humaka eka Xikwembu yi nga ku pfuna ku twisisa leswi nga swa nkoka swinene evuton’wini bya wena, ku endla swiboho swa vutlhari ni ku tiyisela miringo yihi ni yihi leyi sweswi u langutanaka na yona u ri ni ntshembo naswona u tsakile.—Swivuriso 2:6-9, 20, 21.