VUVABYI KUMBE KU LAMALA SWI NGA BYI KHUMBA SWINENE VUTOMI BYA MUNHU. Endzhaku ka loko wanuna loyi a vuriwaka Ulf a lamarile u te: “Ndzi ve ni gome swinene. Ndzi heleriwe hi matimba, xivindzi . . . ni ku titwa ‘ndzi nga ha pfuni nchumu.’”

Leswi endlekeleke Ulf swi hi tsundzuxa leswaku a hi nge swi koti hi ku helela ku lawula rihanyo ra hina. Hambiswiritano swi kona leswi hi nga swi endlaka leswaku hi hunguta ku veka rihanyo ra hina ekhombyeni. Kambe ku vuriwa yini loko rihanyo ra hina ri tsanile? Xana sweswo swi nga endla leswaku hi nga tsaki? Nikatsongo. Xo sungula a hi kambisiseni swin’wana leswi nga endlaka leswaku hi va ni rihanyo lerinene.

“RINGANISELA EMIKHUVENI.” (1 Timotiya 3:2, 11) Ku dya ngopfu kumbe ku n’wa ngopfu a hi swinene erihanyweni ra hina naswona swi dya mali yo tala! “U nga vi exikarhi ka lava va nwaka ngopfu vhinyo, exikarhi ka lava va dyaka nyama hi makolo. Hikuva xidakwa ni munhu wa makolo va ta va ni vusiwana.”—Swivuriso 23:20, 21.

U NGA THYAKISI MIRI WA WENA. “A hi tibasiseni eka swilo hinkwaswo leswi nyamisaka nyama ni moya.” (2 Vakorinto 7:1) Vanhu va thyakisa mimiri ya vona loko va cakunya kumbe va dzaha fole kumbe ku n’wa ngopfu byala ni ku tirhisa swidzidzirisi. Hi xikombiso, Ndzawulo yo Tshungula ni ku Sivela Mavabyi ya le United States yi vula leswaku ku dzaha “swi nga endla leswaku munhu a vabya ni ku lamala naswona swi onha swirho swa miri.”

TEKA MIRI WA WENA NI VUTOMI BYA WENA TANIHI TINYIKO TA NKOKA. “Hikuva ha [Xikwembu] hi ni vutomi, ha famba hi tlhela hi va kona.” (Mintirho 17:28) Ku tlangela swilo sweswo swi endla leswaku hi papalata mitlangu leyi nga ni makhombo, entirhweni, loko hi chayela kumbe loko hi hlawula vuhungasi. Ntsako wa xinkarhana a wo va nchumu loko wu pimanisiwa ni ku hanya u lamarile vutomi hinkwabyo.

LAWULA NDLELA LEYI U TITWAKA HA YONA. Mianakanyo ya wena ni miri wa wena swa fambisana. Ringeta ku papalata ku vilela, ku hlundzuka ngopfu,  mavondzo ni swin’wana leswi vavisaka. Pisalema 37:8 yi ri: “Tshika ku hlundzuka, siya vukarhi.” Hi tlhela hi hlaya leswi: “Mi nga tshuki mi vilela hi siku leri tlhandlamaka, hikuva siku leri tlhandlamaka ri ta va ni mivilelo ya rona.”—Matewu 6:34.

RINGETA KU ANAKANYA SWILO LESWINENE. Swivuriso 14:30 yi ri: “Mbilu yo rhula i vutomi bya xivumbiwa xa nyama lexi hanyaka.” Bibele yi tlhela yi ku: “Mbilu leyi tsakeke i muhanyisi lonene.” (Swivuriso 17:22) Marito lawa ma fambisana ni sayense. Dokodela un’wana wa le Scotland u te: “Loko u tsakile, a wu tali ku khomiwa hi mavabyi kambe vanhu lava nga tsakangiki va tala ku khomiwa hi mavabyi.”

AMUKELA XIYIMO. Ku fana na Ulf la boxiweke eku sunguleni, swi nga lava leswaku hi tiyiselela swiyimo swin’wana leswi hi nga ta ka hi nga swi cinci. Hambiswiritano hi nga hlawula ndlela leyi hi nga swi tiyiselaka ha yona. Van’wana va hela matimba ku nga leswi nyanyisaka xiyimo. Swivuriso 24:10 yi ri: “Xana u tikombise u hele matimba hi siku ra maxangu? Matimba ya wena ma ta va matsongo.”

Van’wana endzhaku ka loko va twe ku vava va tlhela va hlakarhela. Va amukela xiyimo. Va kuma tindlela to langutana na xona. Swi ve tano ni le ka Ulf. U vule leswaku endzhaku ko khongela ni ku anakanyisisa hi rungula ra le Bibeleni, u sungule ku vona leswinene ematshan’wini ya swiphiqo. Ku fana ni vo tala lava langutanaka ni miringo leyikulu, u dyondze ku va ni ntwelavusiwana, lowu endleke leswaku a byela van’wana hi rungula leri chavelelaka ra le Bibeleni.

Wanuna un’wana loyi na yena a xanisekeke i Steve. Loko a ri ni malembe ya 15 u humelele hi nghozi leyi endleke leswaku swirho swakwe ku sukela enkolweni ku ya ehansi swi nga ha tirhi. Loko a ri na malembe ya 18, mavoko yakwe ma sungule ku tirha. Kutani u ye eyunivhesiti ivi loko a ri kwalaho, u sungule ku dzaha swidzidzirisi, a va xidakwa ni ku tikhoma hi ndlela yo biha hi timhaka ta masangu. A nga ha ri na ntshembo kukondza a sungula ku dyondza Bibele leyi n’wi pfuneke ku tshika mikhuva yakwe yo biha. U te: “Ku vilela loku a ndzi ri na kona ku ringana nkarhi wo leha se a ku nga ha ri kona. Sweswi ndzi ni ku rhula ni ntsako naswona ndzi enerisekile.”

Leswi Steve na Ulf va swi vuleke swi hi tsundzuxa marito lama nga eka Pisalema 19:7, 8 lama nge: “Nawu wa Yehovha wu hetisekile, wu vuyisa moya-xiviri. . . . Swileriso leswi humaka eka Yehovha swi lulamile, swi tsakisa mbilu; xileriso xa Yehovha xi basile, xi hatimisa mahlo.”