1, 2. Ndamupi ekalo lioluali lia pongoloka tunde koloneke via Noha, kuenda Avirama wa kala ndati omo liovina viaco?

 AVIRAMA wa kala oku vanja onembele yinene kuenda olonjo vio volupale luo Uri. * Volupale luaco mua yuvile calua kuenda owisi wa kala oku tuima. Ovitunda viosuku yosãi via kala oku lumba ovilumba viavo. Sokolola ndomo Avirama a ñualisapo ocipala caye loku imbako ekosi. Osimbu a kala oku enda konjo, wa mola owiñi walua volokololo, eci co wivaluisa efendelo lioviteka lia siatele volupale luo Uri. Efendelo liesanda lia livokiya tunde koloneke via Noha!

² Avirama wa citiwa noke yanyamo avali tunde eci Noha a fa. Eci Noha kumue lepata liaye va tunda vocimbaluku noke Yetande, wa eca ocilumba ku Yehova Suku, una wa molẽhisa olukongolo. (Efet. 8:20; 9: 12- 14) Kotembo yaco, voluali mua kala lika efendelo limosi okuti, efendelo liocili. Pole, eci ocitumbulukila ca Noha ca lisanduila kolonepa viosi violuali, efendelo liocili lia fetika oku tepuluka. Omanu kolonepa viosi va enda oku fendela olosuku viesanda. Ndaño muẽle Terahi, isia ya Avirama wa fendailavo oviteka kuenda citava okuti wa enda oku vi panga. — Yeh. 24: 2.

3. Osimbu Avirama a kala oku amamako komuenyo ocituwa cipi a lekisa, kuenda nye tu lilongisilako?

³ Avirama wa litepele calua lomanu vaco. Osimbu omuenyo waye wa kala oku amamako, ekolelo liaye lia li vokiyile calua. Eli olio esunga lieci upostolo Paulu a vetiyiwila lespiritu sandu oku u tukula hati, ‘isia ya vosi va kuete ekolelo!’ (Tanga Va Roma 4:11.) Tu konomuisi eci ca kuatisa Avirama oku pamisa ekolelo liaye. Kuenda ndomo tu pondola oku lilongisa ovina vialua vi pamisa ekolelo lietu.

4, 5. Helie wa longisa Avirama oku kũlĩha Yehova, kuenda momo lie tu simĩla ndoco?

⁴ Avirama wa lilongisa ndati ovina viatiamẽla ku Yehova Suku? Tua kũlĩha okuti, kotembo yaco Yehova wa kuatele afendeli valua vakuekolelo palo posi. Umue pokati kavo Semi. Ndaño okuti Semi hayeko uveli pokati komõla va Noha, pole olonjanja vialua, eye wa tukuiwa tete. Esunga liaco lieli okuti, Semi wa kuatele ekolelo lia pama. * Noke Yetande, Noha wa tukula Yehova okuti, ‘Suku ya Semi.’ (Efet. 9: 26) Semi wa sumbile Yehova kuenda efendelo liocili.

⁵ Anga hẽ Avirama wa kũlĩhĩle Semi? Citava okuti wo kũlĩhĩle. Sokolola eci Avirama a kala omõla. Eye wa solele calua oku yevelela ovolandu kukululu yaye o sapowaila, una wa kuata ovita vikuãla kanyamo! Ocili okuti, Semi wa mola evĩho lia kala voluali osimbu Etande ka lieyile, wa molavo ndomo Etande lia nyõla ilu lieve, eci omanu va fetika oku yukisa oluali, kuenda ovitangi Nimuroti a liyaka lavio omo liusuanji a linga poku tunga Osapalalo yo Bavele. Omo okuti Semi wa yuvula oku litenga vusuanji waco, eci Yehova a pongolola alimi omanu vana va tungile osapalalo, Semi kumue lepata liaye va amamako oku vangula elimi liatete lina Noha a vangola. Avirama wa kongeliwile vepata liaco kuenda wa sumbilile calua Semi. Semi wa kala handi komuenyo osimbu Avirama a kula. Citava okuti Avirama wa lilongisa ovina viatiamẽla ku Yehova lekuatiso lia Semi.

6. (a) Ndamupi Avirama a lekisa okuti wa lilongisa ovina vialua via pita Ketande? (b) Ekalo lipi liomuenyo Avirama la Sarai va kuata?

⁶ Avirama wa patekela ovina vialua via pita Ketande. Eye wa likolisilako oku endaenda la Suku ndeci Noha a linga. Eli olio esunga lieci Avirama a likalela efendelo lioviteka kuenje, ka kuamele ovituwa viomanu vo ko Uri, levi via vangandiaye. Pole, eye wa sanga ukãi umue o komõhisa calua. Noke wa likuela la Sarai ukãi umue uwa, okuti ka kuatele lika eposo lio ketimba, pole, wa kolelele Yehova. * Ndaño okuti ka va kuatele omãla, kavali kavo va sanjukilile oku vumba Yehova. Ovo va tekula Lote, ocimumba ca Avirama.

7. Olondonge via Yesu vi setukula ndati Avirama?

⁷ Lalimue eteke Avirama a yandulukile Yehova oco a vumbe oviteka vio ko Uri. Eye kumue la Sarai va nõlapo oku litepa lomanu vana va enda oku fendela oviteka. Oco tu kuate ekolelo ndeli liavo, tu sukila oku setukula ongangu yavo. Tu sukilavo oku lekisa ovituwa via litepa levi viomanu vakuavo. Yesu wa popia hati: omo olondonge viaye ka vi ‘tiamẽla koluali’ vi suvukiwa loluali. (Tanga Yoano 15:19.) Nda wa siata oku sumua mekonda lioku suvukiwa lepata ale lomanu vo pocitumãlo cove omo lioku vumba Yehova, ivaluka okuti, ku kasi lika liove. O kasi oku setukula ongangu ya Avirama la Sarai vana va vumba Suku lekolelo.

8, 9. (a) Ovolandu api awa Avirama a kuata? (b) Esapulo lipi Yehova a eca ku Avirama?

⁸ Eteke limue, Avirama wa pita lulandu umue uwa. Eye wa tambula esapulo limue lia tunda ku Yehova Suku! Embimbiliya ka li lombolola ovina vialua ndomo eye a tambula esapulo liaco, pole li popia hati, “Suku ukuolamba” wa tukulukile kulume waco ukuekolelo. (Tanga Ovilinga 7: 2, 3.) Citava okuti, vonduko yungelo umue, Avirama wa kuata ocinjonde ci komõhisa culamba Wuviali wa Suku. Tu pondola oku sokolola ndomo Avirama a komõha poku mola etepiso lia kala pokati ka Suku ukuamuenyo loviteka ka vi kuete omuenyo vina omanu vakuavo va enda oku fendela.

⁹ Esapulo lipi Yehova a eca ku Avirama? Embimbiliya li popia hati: “Tunda vofeka yene lo koluse luove, kuende vofeka hu lekisa.” Yehova ka tukuile lika ofeka yimue a kala oku sokolola oku lekisa ku Avirama. Catete, Avirama wa sukilile oku tunda vofeka yaye loku siapo vangandiaye. Omanu vo Kutundilo va velisapo calua epata. Kotembo yaco nda omunu umue o siapo vangandiaye kuenje o ka likalila, ca tendiwile ndepese linene okuti, oku fisa ci sule.

10. Momo lie pamue ka ca lelukilile ku Avirama la Sarai oku siapo onjo yavo ko Uri?

¹⁰ Oku tunda vofeka yaye ka ca lelukile. Momo olupale luo Uri, lue yukile omanu valua, kuenda lua kuata ukuasi. (Tala okakasia losapi hati, “ Olupale Avirama la Sarai va Sia Konyima.”) Vakuakufẽla ovina viosimbu, va lombolola okuti volupale luo Uri, mua kala olonjo via posoka okuti, vimue via kuata olohondo vialua viepata levi viapika, kuenda olonjo viaco via ñualiwile lovitali. Olupale luaco lua kuata alove ovava oku teleka, la-a oku nyua, kuenda mua kala olonjo vioku lisukuila. Ivalukavo okuti, ndaño Avirama wa kuata 70 kanyamo kuenda ukãi waye Sarai, kuata 60 kanyamo handi va tendiwile ndu okuti amalẽhe. Eye wa yonguile okuti Sarai o kuata omuenyo uwa ndeci alume vosi vawa va yonguila akãi vavo. Sokolola ombangulo yavo ya tiamẽla kocikele va kuata, lapulilo va lingaile kuenda esakalalo lia kala vutima wavo. Avirama wa sanjukile calua eci Sarai a tava ocikele caco! Sarai wa tava oku siapo elau liosi va kuata volupale luo Uri ndeci Avirama a linga.

11, 12. (a) Esokiyo lipi lovina epata lia Avirama va sukilile oku linga osimbu ka va tundile vo Uri? (b) Lombolola ndomo epata lia Avirama lia siapo o Uri.

¹¹ Omo Avirama la Sarai, va nõlele ale onjila va kuama, va sukilile oku linga ovina vialua. Ovo va kuatele ovikuata vialua vioku longeka loku sokiya ungende. Nye va sukilile oku ambata vungende woku loña kofeka ka va kũlĩhĩle, kuenda nye va sukilile oku sia konyima? Ocina cimue ca velapo va sia konyima, omanu vana ovo va solele calua. Nye va linga la Terahi okuti, otembo yaco wa kukile ale? Ovo vo enda laye kuenda vo tata toke eci a fa. Citava okuti, Terahi wa tavele momo eye wa kala usongui wepata, kuenda wa enda kumue lepata liaco oku tunda vo Uri. Pamue wa silepo oku fendela oviteka. Avirama wambatelevo ocimumba caye Lote vungende waco.—Efet. 11:31.

¹² Eci kua ca, va fetika ungende wavo. Sokolola ndomo usokosoko wavo wa tunda kosamua yovimbaka vio Uri. Va longekele ovikuata viavo kolongamelu lo kovimbulu, kuenda oviunda via kala pamosi. Kuenje, epata kumue lapika va lipongiyile ale, kuenda va sakalalele lungende. * Citava okuti vosi yavo va tulukilile ku Avirama loku lavoka okuti, eca ondimbukiso yoku enda. Noke epuluvi lioku linga ungende lia pitĩlapo, kuenje va tunda vo Uri okuti, lalimue eteke va tiukile vali.

13. Koloneke vilo, afendeli va Yehova va lekisa ndati ocituwa ndeci ca Avirama la Sarai?

¹³ Koloneke vilo, afendeli valua va Yehova va nõlapo oku ilukila kovitumãlo vina ka kuli akundi valua Vusoma. Vakuavo va siata oku lilongisa elimi likuavo oco va vokiye upange wavo woku kunda. Handi vamue, va nõlapo oku ka talavaya kovitumãlo vina ka kuli ekalo liwa. Olonjanja vialua oku linga upange waco ci sukila oku lieca olumue loku siapo omuenyo uwa. Vamanji vana va siata oku lieca olumue, ndeci Avirama la Sarai va linga va ­sesamẽla epandiyo! Nda tu ci linga, tu pondola oku kolela okuti, Yehova o ka tu ĩha ovina vialua, okuti vina tu eca kokuaye ci sule. Eye lalimue eteke a ka liwekapo oku sumũlũisa vana vo kolela. (Va Hev. 6:10; 11:6) Anga hẽ wa sumũlũisa Avirama?

14, 15. Ungende woku tunda ko Uri toke ko Harane wa kala ndati, kuenda momo lie Avirama a nõlelapo oku kala otembo yimue ko Harane?

¹⁴ Usokosoko wavo wa kala oku tongeka lungende. Tu pondola oku sokolola ndomo Avirama la Sarai va kala oku endela pokati kolokavalu lolongende vikuavo, okuti osimbu va sapela, ocileñi colongenjo via kutiwila polosingo viovinyama via kala oku linga ngele ngele. Osimbu ungende wa amamako, olongende viosi via lilongisa oku tunga olosinge vocilombo kuenda oku kuatisa Terahi una wa kukile poku u londisa kongamelu ale kocimbulu. Ovo va tundile konano, kuenda va kala oku lamana Lolui Ferati. Osimbu otembo ya kala oku pita, olomunda via molehele konyima yavo, via fetika oku takata.

¹⁵ Noke yoku enda ci soka 960 kolokilometulu, va pitĩla ko Harane, okuti olupale lumue lua kuata ukuasi walua hailuo lua kala vonjila yi tunda Kutundilo oku loña Kutakelo. Epata liosi oko lia talama oco va puyukepo kamue. Citava okuti otembo yaco, Terahi wa kukile calua kuenje ka tẽlele oku tuhinya lungende.

16, 17. (a) Ocisila cipi Avirama a sanjukilile? (b) Yehova wa sumũlũisa ndati Avirama osimbu a kala ko Harane?

¹⁶ Noke yotembo yimue, Terahi wa fa eci a tẽlisa 205 kanyamo. (Efet. 11:32) Vokuenda kuotembo yaco yesumuo, Avirama wa lembelekiwa eci Yehova a vangula vali laye. Yehova wa pitulula olonumbi o wĩhile eci handi a kala ko Uri, kuenda wa tõlisa olohuminyo viaye. Avirama wa laikele oku linga “ofeka yinene,” kuenda apata osi o kilu lieve a laikele oku tambula esumũlũho vonduko yaye. (Tanga Efetikilo 12:2, 3.) Omo liocisila a lisila la Suku, Avirama wa limbukile okuti ya pitĩlapo otembo yoku amisako lungende.

¹⁷ Vepuluvi liaco, Avirama wa kuata ovina vialua vioku longeka, momo eci a kala ko Harane, Yehova wo sumũlũisile calua lukuasi. Ulandu waco u tukula “ovikuata viavo viosi va longeka, kumue lomanu va fukila vo Harane.” (Efet. 12:5) Oco Avirama a linge ofeka yinene, wa sukilile oku kuata ukuasi kuenda apika valua. Yehova ka sumũlũisa afendeli vaye lukuasi olonjanja viosi, pole o va ĩha ovina va sukila oco va tẽlise ocipango caye. Avirama wa amisako lungende kumue lusokosoko waye oku loña kocitumãlo cimue ka kũlĩhĩle.

18. (a) Otembo yipi Avirama a kuata elomboloko liulandu wa Suku ndono a tata omanu Vaye? (b) Ocina cipi cikuavo ci kuete esilivilo ca pita keteke 14 ya Nisana kanyamo a kuamamo? (Tala okakasia losapi hati, “Eteke Limue li Kuete Esilivilo Vesapulo Liembimbiliya.”)

¹⁸ Noke yoloneke vialua tunde eci va tunda ko Harane, va pitĩla ko Karikemisi, ocitumãlo cina olongende via enda oku yokila olui Ferati. Citava okuti eteke liaco olio Avirama a kuata elomboloko liulandu ndomo Suku a tata omanu Vaye. Soketi ulandu waco wa pita keteke 14 liosãi yina okuti noke yeya oku tukuiwa hati, Nisana, kunyamo 1943, O.Y., eci Avirama kumue lusokosoko waye va yoka olui. (Etu. 12:40-43) Ovo va enda kombuelo okuti oyo ofeka Yehova a likuminyile oku lekisa ku Avirama. Keteke liaco Suku wa tẽlisa ocisila a lingile la Avirama.

19. Vohuminyo Yehova a linga ku Avirama mua kongelele nye, kuenda ya ivaluisa nye ku Avirama?

¹⁹ Avirama wa enda kombuelo yofeka kuenje, usokosoko waye wa talama vesisi linene lio ko Morehi ocipepi limbo lia Sekeme. Kuenje, Yehova wa vangula vali la Avirama. Onjanja eyi, wo sapuila ohuminyo o lingile yatiamẽla kombuto ya Avirama okuti ocitumbulukila caye ca laikele oku tambula ofeka. Anga hẽ Avirama wa sokolola ocitumasuku cina Yehova a lingile vocumbo Cedene, ci tukula “ombuto” yina nda yeya oku yovola omanu? (Efet. 3:15; 12: 7) Pamue oco a simĩle. Kuenje, wa fetika oku limbuka okuti, eye wa kuata onepa kocipango cina Yehova a yonguile okuti ci tẽlisiwa.

20. Avirahama wa lekisa ndati okuti wa sanjukilile esumũlũho Yehova o wĩhile?

²⁰ Avirama wa sanjukilile calua esumũlũho Yehova o wĩhile. Osimbu Avirama a enda lutate vofeka mua tungile va Kanana, wa talayama oco a tungile Yehova ovotala, okuti watete, ko Morehi kuenda ukuavo, ocipepi lo Betele. Eye wa vilikiya onduko ya Suku, okuti Yehova, ndondimbukiso yolopandu loku sokolola ocitumbulukila caye kovaso yoloneke. Citava okuti Avirama wa kundaile va Kanana a lisunguile lavo. (Tanga Efetikilo 12:7, 8.) Ocitangi cinene ca seteka ekolelo liaye, ca kala handi kovaso. Pole, Avirama ka vanjele konyima, loku sokolola onjo kuenda ekalo liwa a kuata volupale luo Uri. Eye wa vanja lika kovaso. Elivulu lia va Heveru 11:10, li popia eci catiamẽla ku Avirama hati: ‘Eye wa imbila ovaso kimbo li kuete ociseveto, okuti omesele yalio lutungi walio, Suku.’

21. Ukũlĩhĩso tu kuete wa tiamẽla Kusoma wa Suku u sokisiwa ndati lukũlĩhĩso wa Avirama, kuenda nye wa vetiyiwa oku linga?

²¹ Etu tu vumba Yehova koloneke vilo, tu kuete elomboloko lia suapo lia tiamẽla “kimbo” lia tukuiwa ndeti, okuti Avirama ci sule. Tua kũlĩha okuti Usoma waco u kasi kilu, kuenje ndopo u ka nyõla oluali lulo lũvi, kuenda Ombuto ya Avirama ya likuminyiwile okuti Yesu Kristu, cilo o kasi oku viala Usoma waco. Tu ka kuata esanju lialua eci Avirahama a ka pinduiwa, kuenda eci a ka kuata elomboloko liwa lioku tẽlisiwa kuocipango ca Suku! Ove hẽ o yongola oku mola oku tẽlisiwa kuolohuminyo viosi via Yehova? Nda oco, amamako oku lingainga ovina Avirama a linga. Kuata ocituwa coku lieca olumue, lekisa epokolo, kuenda eca olopandu omo liesumũlũho Yehova a ku ĩha. Osimbu o setukula ekolelo lia Avirama, ‘isia ya vosi va kuete ekolelo,’ eye o ka lingavo isiove!