Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Yatiyätati?

¿Yatiyätati?

¿Mä yapurojj cheqapunit jan wali jathampi phawantapjjerïna?

Justiniano emperadoraw Digesto libro 1468 maran copiaqäna, ukajj nayra tiempo leyinakat parliri libronakat maynïriwa.

MATEO 13:24-26 qellqatanjja, Jesusajj sänwa: “Diosan reinopajj kunjämatejj mä jaqejj yapupar suma jathampi phawanti ukamp sasiwa. Ukampis [...] taqeni ikisipkäna ukapachawa mä uñisirejj jutasina jan wali qora jathampi phawantawayi. Kunapachatejj trigonakajj alsuni ukatsti poqoraraki ukkhajja, qorajj qhanpachwa uñsti” sasa. Walja qellqerinakajja ukajj janis cheqäkaspa ukham amuyapjje, ukampis Romankir leyinakaparjamajj ukajj cheqapunïtapaw amuyasi.

Bibliat parlir mä diccionariojj siwa: “Maynir jan waltʼayañatak jan wali jathampi yapur phawantañajja, Romankir leyinakaparjamajj jan walipunïnwa. Ukasti sapa kutiw pasirïpachäna, ukatwa Romanonakajj mä ley apsupjjpachäna” sasa. Leyinakat yatjjattʼata Alastair Kerr sutini mä warmejj akham sänwa: “533 maranjja, Romankir Justiniano emperadorajja, Digesto libro apsüna. Uka librojj Romanonakan leyinakap mä qawqha arumpikiw sum qhanañchäna, ukatjja leyinakat yatjjattʼatanakajj 100-250 maranakan kamsapjjänsa ukas qellqatarakïnwa” sasa. Digesto libronjja, leyinakat yatjjattʼat Ulpian chachatwa parli. Nayrïr patak maranakanjja, Ulpian chachajj mä yapur jan wali jathampi phawantir jaqetwa parläna. Ukham phawantasajj maynin yapupwa jan waltʼayäna. Digesto libronjja, yapun dueñopajj leyinakarjamajj kunjam uñjatäñapänsa ukwa qhanañchäna, jan wali jathampi phawantir jaqejj qollqwa yapu lanti churañapäna.

Romanonakajj apnaqapkäna ukhajja, jan wali jathampi phawantirinakajj utjaskapunïnwa. Ukatwa Jesusajj uka uñachtʼäwit parläna.

Romankir autoridadanakajja, ¿kunanaksa Judeankir autoridadanakarojj nayrïri patak maranakan lurayapjjerïna?

KHÄ nayrïr patak maranakanjja, romanonakaw Judea marka apnaqapjjäna, ukatakejj mä apnaqeriruw uttʼayapjjerïna, jupajj walja soldadonakaruw pʼeqtʼirïna. Uka apnaqerejja, Romatak impuesto cobrañata ukhamarak taqe kunas sumankañapatakiw jilpach llakisirïna. Ukatjja, jan walinak lurirejj kunjam uñjatäñapasa, kuna castigsa katoqañapa uksa amtarakirïnwa, pʼeqtʼapjjañapatakejja sanedrinankirinakaruw romanonakajj jaytapjjerïna.

Judeankir sanedrinanwa mä juicio apasipki.

Sanedrinaw judionakan jachʼa tribunalapjam uñtʼatänjja, jupanakaw judionakan leyinakaparjamajj uka marka apnaqapjjäna. Jiskʼa tribunalanakajj Judean utjarakïnwa, ukanwa jaqenakan jan waltʼäwinakapsa, jan wali luriri jaqenakarus uñjapjjerïpachäna. Romankir apnaqerinakajj janiw uk uñjapjjerïkänti. Ukampisa sanedrinankirinakajj jan wali lurir mä jaqejj jiwayatäñapati janicha ukjja, janiw amtapkaspänti. Romankir apnaqerinakaw uk amtapjjerïna. Ukhamäkchïnsa, mä kutejj Esteban chacharuw juzgasin qalampi kʼupjayapjjäna (Hech. 6:8-15; 7:54-60).

Judeankir sanedrinajj wali munañanïkchïnsa, Romankirinakaw jupanakjjar munañanïpjjäna. Yatjjattʼata Emil Schürer chachajj akham sänwa: “Romankirinakaw Judeankir sanedrinjjarojj munañanïpjjäna, mä jan waltʼäwi utjkäna ukhajj jupanakaw uk askichañ amtapjjäna, ukwa política toqet mä jan waltʼäwi utjatap amuyasajj lurapjjäna” sasa. Amtañäni, Claudio Lisias comandantejj Judea markar saräna ukhajja, Romankir apóstol Pabloruw preso apasjjäna (Hech. 23:26-30).