Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

NIKASEMƆ 24

Mɔ Ko Bɛ Ni Kɛ Eshai Keɔ Tamɔ Yehowa

Mɔ Ko Bɛ Ni Kɛ Eshai Keɔ Tamɔ Yehowa

“Bo Yehowa, ohi ni osumɔɔ waa akɛ okɛ esha ake; osuɔmɔ ni tsakeee lɛ fa babaoo hã mɛi fɛɛ ni boɔ tsɛɔ bo lɛ.”​—LALA 86:5.

LALA 42 Nyɔŋmɔ Tsulɔ Sɔlemɔ

NƆ NI ABAASUSU HE *

1. Mɛni wɔkaseɔ yɛ nɔ ni Maŋtsɛ Solomon wie yɛ Jajelɔ 7:20 lɛ mli?

 MAŊTSƐ SOLOMON wie akɛ: “Mɔ ko mɔ ko bɛ shikpɔŋ lɛ nɔ ni ji jalɔ ni feɔ ekpakpa be fɛɛ be ni efeee esha.” (Jaj. 7:20) Nɔ ni ewie nɛɛ ji anɔkwale waa. Wɔ fɛɛ wɔfeɔ esha. (1 Yoh. 1:8) Wɔfeɔ esha wɔshiɔ Nyɔŋmɔ kɛ wɔnyɛmi gbɔmɔ, ni wɔsumɔɔ ni kɛ́ eba lɛ nakai lɛ, amɛkɛke wɔ.

2. Kɛ́ otɔ̃ onaanyo kpaakpa ko nɔ ni ekɛke bo lɛ, te onuɔ he ohãa tɛŋŋ?

2 Ani okaiɔ be ko ni otɔ̃ onaanyo kpaakpa ko nɔ? Be ni eba lɛ nakai lɛ, mɛni ofee? Akɛni osumɔɔɔ ni nɔ ko fiteɔ okɛ lɛ teŋ hewɔ lɛ, ojɛ otsuiŋ okpa lɛ fai. Te onu he ohã tɛŋŋ be ni onaanyo lɛ kɛɛ bo akɛ ekɛke bo lɛ? Omu fuaa, ni omii shɛ ohe waa hu.

3. Mɛni he wɔbaasusu yɛ nikasemɔ nɛɛ mli?

3 Wɔsumɔɔɔ ni nɔ ko nɔ ko fiteɔ wɔ kɛ Yehowa teŋ. Shi bei komɛi lɛ, wɔwieɔ nibii loo wɔfeɔ nibii ni gbaa enaa. Kɛ́ eba lɛ nakai lɛ, mɛni baanyɛ ahã wɔná nɔmimaa akɛ Yehowa sumɔɔ waa ni ekɛ wɔhe esha lɛ ake wɔ? Mɛɛ gbɛ nɔ esoro bɔ ni Yehowa kɛ tɔmɔi keɔ lɛ yɛ bɔ ni adesai kɛ tɔmɔi keɔ lɛ he? Ni mɛni Yehowa kwɛɔ akɛ ebaana yɛ mɔ ko he dani ekɛ ehe esha ake lɛ?

YEHOWA SUMƆƆ WAA NI EKƐ ESHAI AKE

4. Mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔhe wɔye akɛ Yehowa sumɔɔ waa ni ekɛ eshai ake lɛ?

4 Biblia lɛ hãa wɔnaa akɛ, Yehowa sumɔɔ waa ni ekɛ wɔhe eshai ake wɔ. Be ni Yehowa jie ehe shi etsɔɔ Mose yɛ Sinai Gɔŋ lɛ nɔ lɛ, etsɔ ŋwɛibɔfo ko nɔ ekɛɛ Mose akɛ: “Yehowa, Yehowa, Nyɔŋmɔ mɔbɔnalɔ kɛ musuŋtsɔlɔ, ní mli fuuu mra ni esuɔmɔ ni tsakeee kɛ enɔkwale fa babaoo, ejieɔ suɔmɔ ni tsakeee kpo etsɔɔ mɛi akpei abɔ, ekɛ tɔmɔ kɛ toigbele kɛ esha keɔ.” (2 Mo. 34:6, 7) Yehowa mli hi ni enaa mɔbɔ ni esumɔɔ waa ni ekɛ eshafeelɔi ni etsake amɛtsui lɛ ahe eshai ake amɛ.​—Neh. 9:17; Lala 86:15.

Yehowa le nibii fɛɛ ni etee nɔ yɛ wɔshihilɛ mli kɛ bɔ ni nakai nibii lɛ ená wɔnɔ hewalɛ ehã (Kwɛmɔ kuku 5)

5. Yɛ nɔ ni awie yɛ Lala 103:13, 14 lɛ naa lɛ, mɛni nibii ni Yehowa le yɛ wɔhe lɛ tsirɛɔ lɛ ni efee?

5 Yehowa ni bɔ wɔ, no hewɔ lɛ ele wɔhe nɔ fɛɛ nɔ. Anɔkwa, ele adesai fɛɛ ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ ahe nɔ fɛɛ nɔ, ni enɛ yɛ naakpɛɛ waa. (Lala 139:15-17) Yehowa le fatɔ̃i fɛɛ ni wɔná kɛjɛ wɔfɔlɔi aŋɔɔ. Agbɛnɛ hu, ele nibii fɛɛ ni etee nɔ yɛ wɔshihilɛ mli kɛ bɔ ni nibii nɛɛ ená wɔnɔ hewalɛ ehã. Mɛni nibii nɛɛ ni Yehowa le yɛ wɔhe lɛ tsirɛɔ lɛ ni efee? Etsirɛɔ lɛ ni ena wɔ mɔbɔ.​—Lala 78:39; kanemɔ Lala 103:13, 14.

6. Mɛni Yehowa efee ni tsɔɔ akɛ esumɔɔ waa ni ekɛ wɔhe eshai ake wɔ?

6 Yehowa sumɔɔ waa ni ekɛ esha ake. Mɛni efee ni tsɔɔ nakai? Nɔ ni hã adesai fɛɛ yaje esha kɛ gbele mli ji, nɔ ni klɛŋklɛŋ gbɔmɔ Adam fee lɛ. (Rom. 5:12) Nɔ ko nɔ ko bɛ ni wɔbaanyɛ wɔfee kɛjie wɔ diɛŋtsɛ wɔhe loo adesa kroko kɛje esha kɛ gbele mli. (Lala 49:7-9) Shi wɔ-Nyɔŋmɔ ni yɔɔ suɔmɔ lɛ na wɔ mɔbɔ ni eto gbɛjianɔ koni ejie wɔ kɛje esha kɛ gbele mli. Mɛɛ gbɛjianɔ eto? Yohane 3:16 lɛ tsɔɔ mli akɛ, Yehowa tsu e-Bi koome lɛ kɛba koni ebagbo kɛkpɔ̃ wɔ. (Mat. 20:28; Rom. 5:19) No hewɔ lɛ, Yesu bagbo yɛ wɔnajiaŋ koni mɛi fɛɛ ni baahe enɔ amɛye lɛ aye amɛhe. (Heb. 2:9) Kɛ́ okwɛ lɛ, te Yehowa nu he ehã tɛŋŋ be ni ena ni aapiŋ e-Bi ni esumɔɔ lɛ ni agbeɔ lɛ yɛ gbɛ ni yɔɔ hiɛgbele nɔ lɛ? Edɔ lɛ waa! Ekã shi faŋŋ akɛ, eji Yehowa sumɔɔɔ ni ekɛ wɔhe eshai keɔ wɔ kulɛ, eŋmɛŋ gbɛ ni agbe e-Bi lɛ.

7. Namɛi awie amɛhe yɛ Biblia lɛ mli ni Yehowa kɛ amɛhe eshai ke amɛ tswaa?

7 Awie mɛi pii ni Yehowa kɛ amɛhe eshai ke amɛ tswaa lɛ ahe yɛ Biblia lɛ mli. (Efe. 4:32) Ekolɛ amɛteŋ mɔ kome ni baa ojwɛŋmɔ mli ji Maŋtsɛ Manase. Nuu nɛɛ fee nibii gbohii babaoo eshi Yehowa. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, ejá amale nyɔŋmɔi ni ewo mɛi hewalɛ ni amɛ hu amɛfee nakai, ekɛ lɛ diɛŋtsɛ ebii shã afɔle ehã amale nyɔŋmɔi, ni ekɛ amale nyɔŋmɔ ko he amaga yama Yehowa sɔlemɔ shĩa lɛ po. Biblia lɛ kɛɛ: “Efee efɔŋ kpele yɛ Yehowa hiɛ kɛwo emli la.” (2 Kro. 33:2-7) Shi enɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, be ni Manase tsake etsui lɛ, Yehowa kɛ ehe eshai lɛ ke lɛ. Nyɔŋmɔ hã eku esɛɛ ebata emaŋtsɛ sɛi lɛ nɔ ekoŋŋ po. (2 Kro. 33:12, 13) Yɛ Manase sɛɛ lɛ, ekolɛ mɔ kroko ni baa ojwɛŋmɔ mli ji Maŋtsɛ David. Lɛ hu efee eshai ni yɔɔ hiɛdɔɔ eshi Yehowa. Ekomɛi ji, efite gbãla ni egbe gbɔmɔ. Shi be ni David tsake etsui ni ekpɛlɛ etɔmɔi lɛ anɔ lɛ, Yehowa kɛ lɛ hu ehe eshai lɛ ke lɛ. (2 Sam. 12:9, 10, 13, 14) Saji nɛɛ ehã wɔna akɛ, Yehowa miisumɔ waa ni ekɛ eshai ake. Agbɛnɛ hu, tamɔ bɔ ni wɔbaana yɛ nikasemɔ nɛɛ mli lɛ, esoro bɔ ni Yehowa kɛ eshai keɔ lɛ kwraa yɛ adesai anɔ he.

ESORO BƆ NI YEHOWA KƐ ESHAI KEƆ LƐ YƐ ADESAI ANƆ HE

8. Mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔkɛɛ akɛ Yehowa ji Kojolɔ kpakpa lɛ? Ni mɛɛ gbɛ nɔ no yeɔ ebuaa lɛ ni ekɛ eshai keɔ?

8 Yehowa ji “shikpɔŋ lɛ fɛɛ Kojolɔ.” (1 Mo. 18:25) Ja kojolɔ ko le mla lɛ jogbaŋŋ dani abaanyɛ atsɛ lɛ kojolɔ kpakpa. Yɛ nɔ ni wɔwie nɛɛ naa lɛ, wɔbaanyɛ wɔtsɛ Yehowa, wɔ-Kojolɔ lɛ, akɛ kojolɔ kpakpa, ejaakɛ lɛ ji wɔ-Mlawolɔ, ni no tsɔɔ akɛ, ele mla lɛ jogbaŋŋ. (Yes. 33:22) Mɔ ko mɔ ko bɛ ni le nɔ ni ja kɛ nɔ ni ejaaa fe Yehowa. Mɛni ekoŋŋ hãa mɔ ko feɔ kojolɔ kpakpa? Esa akɛ efee mɔ ko ni baanyɛ ale sane ko ni eba lɛ he nɔ fɛɛ nɔ dani ekojo. Ni enɛ lɛ, mɔ ko bɛ ni baanyɛ afee nakai jogbaŋŋ fe Yehowa.

9. Mɛni Yehowa le ni hãa enaa kɛji esa akɛ ekɛ mɔ ko he eshai ake lɛ loo esaaa akɛ ekɛkeɔ lɛ?

9 Adesai nyɛŋ ale sane ko ni akɛba amɛhiɛ lɛ he nɔ fɛɛ nɔ, shi Yehowa nyɛɔ eleɔ sane ko ni ekojoɔ lɛ he nɔ fɛɛ nɔ be fɛɛ be. (1 Mo. 18:20, 21; Lala 90:8) Lɛ lɛ, jeee nɔ ni adesai ahiŋmɛii naa loo amɛtoii nuɔ lɛ nɔ edamɔɔ ekojoɔ. Shi moŋ, kɛ́ mɔ ko fee nɔ ko lɛ enyɛɔ enaa nibii fɛɛ ni hã mɔ lɛ fee nakai lɛ. Kɛji su ko ni mɔ lɛ ná kɛjɛ efɔlɔi aŋɔɔ ni hã efee nakai jio, bɔ ni atsɔse lɛ ahã lɛ ni jio, bɔ ni mɛi feɔ amɛnii amɛhãa yɛ he ni eyɔɔ ni jio, jwɛŋmɔŋ naagba ko ni eyɔɔ ni jio, enyɛɔ eleɔ fɛɛ. Agbɛnɛ hu, Yehowa nyɛɔ enaa adesai atsui mli, no hewɔ lɛ kɛ́ mɔ ko fee nɔ ko lɛ, ele nɔ tuuntu hewɔ ni mɔ lɛ fee nakai nii lɛ. Wɔnyɛŋ wɔkɛ nɔ ko nɔ ko atee Yehowa. (Heb. 4:13) No hewɔ lɛ, kɛ́ Yehowa kɛ mɔ ko he eshai ke lɛ lɛ, efeɔ nakai akɛni ele nɔ fɛɛ nɔ ni kɔɔ nakai sane lɛ he lɛ hewɔ.

Yehowa yeɔ jalɛ sane be fɛɛ be ni ekwɛɛɛ hiɛiaŋ kwraa, ni mɔ ko mɔ ko nyɛŋ ahã lɛ nyɔɔŋnii koni eye esane ehã lɛ (Kwɛmɔ kuku 10)

10. Mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔkɛɛ akɛ Yehowa yeɔ jalɛ sane be fɛɛ be lɛ? (5 Mose 32:4)

10 Yehowa yeɔ jalɛ sane be fɛɛ be ni ekwɛɛɛ hiɛiaŋ kwraa. Jeee mɔ ko hefɛo, shika ni eyɔɔ, bɔ ni ale lɛ ahã, loo nyɛmɔi ni eyɔɔ lɛ nɔ Yehowa damɔɔ ekɛ mɔ lɛ he eshai keɔ lɛ. (1 Sam. 16:7; Yak. 2:1-4) Agbɛnɛ hu, mɔ ko nyɛŋ enyɛ Yehowa nɔ loo ehã lɛ nyɔɔŋnii ni eye esane ehã lɛ. (2 Kro. 19:7) Yehowa hãaa mlifu loo bɔ ni enuɔ he ehãa lɛ akudɔ lɛ kɛ́ eekojo sane. (2 Mo. 34:7) Yehowa ji Kojolɔ kpakpa lɛɛlɛŋ, ejaakɛ ele wɔhe nɔ fɛɛ nɔ.​—Kanemɔ 5 Mose 32:4.

11. Mɛni tsɔɔ akɛ esoro bɔ ni Yehowa kɛ eshai keɔ lɛ kwraa yɛ adesai anɔ he?

11 Mɛi ni ŋma Hebri Ŋmalɛ lɛ yɔse akɛ, esoro bɔ ni Yehowa kɛ eshai keɔ lɛ kwraa yɛ adesai anɔ he. Bei komɛi lɛ, amɛkɛ Hebri wiemɔ pɔtɛɛ ko tsuɔ nii kɛ́ amɛmiiwie eshai ni Nyɔŋmɔ kɛkeɔ adesai lɛ ahe. Wolo ko wie nakai Hebri wiemɔ lɛ he akɛ: “Akɛtsuɔ nii kɛkɔɔ eshai ni Nyɔŋmɔ kɛkeɔ adesai lɛ pɛ he. Shi akɛ nakai wiemɔ lɛ tsuuu nii kɛ́ aawie bɔ ni adesai kɛ eshai keɔ amɛhe lɛ he, ejaakɛ ebɛŋkɛɛɛ Nyɔŋmɔ nɔ lɛ he kwraa.” Yehowa pɛ yɔɔ hegbɛ akɛ ebaana efɔŋfeelɔ ko ni etsake etsui lɛ mɔbɔ ni ekɛ ehe eshai lɛ ake lɛ kwraa. Shi kɛ́ Yehowa kɛ mɔ ko he eshai ke lɛ lɛ, mɛɛ sɛɛ mɔ lɛ náa?

12-13. (a) Kɛ́ Yehowa kɛ mɔ ko he eshai ke lɛ lɛ, te mɔ lɛ náa he sɛɛ ehãa tɛŋŋ? (b) Kɛ́ Yehowa kɛ mɔ ko he eshai ke lɛ lɛ, ekɛkeɔ lɛ kɛyashiɔ mɛɛ be?

12 Kɛ́ wɔnu he akɛ Yehowa kɛ wɔhe eshai eke wɔ lɛ, ehãa wɔnáa “hejɔlɛ,” ni tsɔɔ akɛ, wɔtoiŋ jɔɔ wɔ ni wɔhenilee gbaaa wɔnaa. Ja “Yehowa diɛŋtsɛ” kɛ wɔhe eshai eke wɔ dani wɔbaanyɛ wɔnu he nakai. (Bɔf. 3:19) Agbɛnɛ hu, kɛ́ Yehowa kɛ wɔhe eshai ke wɔ lɛ, ehãa wɔbatsɔmɔɔ enanemɛi ekoŋŋ tamɔ nɔ ni wɔtɔ̃ko enɔ po.

13 Kɛ́ Yehowa kɛ wɔhe eshai ke wɔ lɛ, etsɛɛɛ nakai esha lɛ yisɛɛ loo edamɔɔɔ nɔ egbalaaa wɔtoi dɔŋŋ. (Yes. 43:25; Yer. 31:34) “Bɔ ni hulushiteehe kɛ hulushinyɔɔhe teŋ jekɛ lɛ,” nakai Yehowa hãa wɔ kɛ wɔtɔmɔi lɛ ateŋ jekɛɔ. * (Lala 103:12) Bɔ ni Yehowa kɛ eshai keɔ lɛ nɔ bɛ kwraa. (Lala 130:4) Ni kɛ́ ojwɛŋ enɛ he lɛ, te ehãa onuɔ he ohãa tɛŋŋ? Ŋwanejee ko bɛ he akɛ ehãa ohe jɔ̃ɔ ohe ni onaa akɛ Yehowa sa shidaa babaoo. Shi mɛni Yehowa kwɛɔ yɛ mɔ ko he dani ekɛ ehe eshai keɔ lɛ?

MƐNI YEHOWA KWƐƆ AKƐ EBAANA YƐ MƆ KO HE DANI EKƐ EHE ESHAI AKE LƐ?

14. Mɛni wɔna akɛ Yehowa damɔɔ nɔ ekpɛɔ eyiŋ kɛji ekɛ mɔ ko he eshai baake lɛ loo ekɛkeŋ lɛ?

14 Tamɔ bɔ ni wɔna yɛ nikasemɔ nɛɛ mli lɛ, jeee bɔ ni esha ko yɔɔ hiɛdɔɔ hã loo ebɛ hiɛdɔɔ hã lɛ nɔ Yehowa damɔɔ ekpɛɔ eyiŋ kɛji ekɛbaake loo ekɛkeŋ. Agbɛnɛ hu, wɔkase akɛ, akɛni Yehowa ni bɔ wɔ hewɔ lɛ, ele wɔsu kɛ wɔbaŋ jogbaŋŋ. Kɛfata he lɛ, akɛni lɛ ji wɔ-Mlawolɔ hewɔ lɛ, ele mlai fɛɛ ni esa akɛ wɔhi shi yɛ naa. Ni naagbee kwraa lɛ, akɛni lɛ ji wɔ-Kojolɔ hewɔ lɛ, kɛ́ sane ko ba lɛ enyɛɔ eleɔ anɔkwalei fɛɛ ni kɔɔ sane lɛ he. Nibii ni wɔwie he nɛɛ fɛɛ yeɔ ebuaa Yehowa ni ekpɛɔ eyiŋ kɛji ekɛ esha ko ni wɔfee lɛ baake wɔ loo ekɛkeŋ wɔ. Shi mɛni Yehowa kwɛɔ akɛ ebaana yɛ mɔ ko he dani ekɛ mɔ lɛ he eshai ake lɛ?

15. Yɛ nɔ ni awie yɛ Luka 12:47, 48 lɛ naa lɛ, dani Yehowa kɛ esha ko baake lɛ, mɛni ji nɔ kome ni ekwɛɔ?

15 Nɔ kome ni Yehowa kwɛɔ ji, kɛji mɔ lɛ le akɛ nɔ ni eyaafee lɛ ehiii ni eyafee. Yesu fee enɛ faŋŋ yɛ nɔ ko ni ewie ni abɔ he amaniɛ yɛ Luka 12:47, 48 lɛ mli. (Kanemɔ.) Kɛ́ mɔ ko kpaŋ akɛ ebaafee nɔ ko ni baanyɛ aye awui waa ni ele faŋŋ akɛ Yehowa sumɔɔɔ, ni etee eyafee lɛ, no lɛ, efee esha ni yɔɔ hiɛdɔɔ waa, ni ekolɛ Yehowa kɛkeŋ lɛ. (Mar. 3:29; Yoh. 9:41) Shi wɔ fɛɛ wɔle akɛ bei komɛi lɛ wɔfeɔ nibii komɛi ni wɔle akɛ ehiii. Kɛ́ eba lɛ nakai lɛ, ani Yehowa kɛ wɔtɔmɔ lɛ baake wɔ? Hɛɛ, shi ja wɔfee nɔ ko dã. Hã wɔkwɛ nɔ ni ji.

Kɛ́ wɔfee esha ni wɔtsake wɔtsui lɛɛlɛŋ lɛ, wɔbaanyɛ wɔná nɔmimaa akɛ Yehowa kɛbaake wɔ (Kwɛmɔ kuku 16-17)

16. Kɛ́ akɛɛ mɔ ko etsake etsui lɛ, te atsɔɔ tɛŋŋ? Ni mɛni hewɔ ehe hiaa ni mɔ lɛ afee nakai?

16 Nɔ kroko ni Yehowa kwɛɔ ji, kɛji mɔ lɛ etsake etsui. Kɛ́ akɛɛ mɔ ko etsake etsui lɛ, te atsɔɔ tɛŋŋ? Etsɔɔ akɛ, mɔ lɛ etsake ejwɛŋmɔ kɛ su ni ehiɛ yɛ efɔŋ ni eyafee lɛ he. Agbɛnɛ hu, etsɔɔ akɛ mɔ lɛ eshwa ehe ni eedɔ lɛ waa akɛ eyafee nibii gbohii ni eyafee lɛ loo eyafeee nibii kpakpai ni kulɛ esa akɛ efee lɛ. Shi jeee tɔmɔ ni etɔ̃ lɛ pɛ ni dɔɔ lɛ. Edɔɔ lɛ hu akɛ eŋmɛ gbɛ ni wekukpaa ni yɔɔ ekɛ Yehowa teŋ lɛ mli egbɔjɔ aahu ni no ehã eyafee nɔ ko ni ehiii. Kɛ́ obaakai lɛ, Maŋtsɛ Manase kɛ Maŋtsɛ David fɛɛ fee eshai ni yɔɔ hiɛdɔɔ. (1 Maŋ. 14:8) Shi be ni amɛtsake amɛtsui lɛ, Yehowa kɛke amɛ. No hewɔ lɛ, ja Yehowa ena nibii ni tsɔɔ akɛ mɔ ko etsake etsui dani ekɛ ehe eshai keɔ lɛ. Shi kɛji eedɔ wɔ akɛ wɔfee nɔ ko gbonyo loo wɔkɔ gbɛ gbonyo lɛ, ani no nɔŋŋ kɛkɛ fa? Dabi. Nɔ kroko hu yɛ ni esa akɛ wɔfee. * Hã wɔkwɛ nɔ ni ji.

17. Mɛni ji nɔ kroko ni Yehowa kwɛɔ? Ni mɛni hewɔ enɛ he hiaa lɛ? (Yesaia 55:7)

17 Nɔ kroko ni he hiaa waa ni Yehowa kwɛɔ hu ji, kɛji mɔ lɛ etsake egbɛ. Ni tsɔɔ akɛ, mɔ lɛ ekpa nibii gbohii ni efeɔ lɛ ni bianɛ lɛ eebɔ mɔdɛŋ akɛ ebaahi shi tamɔ bɔ ni Yehowa sumɔɔ ni ewebii ahi shi lɛ. (Kanemɔ Yesaia 55:7.) Esa akɛ mɔ lɛ atsake bɔ ni esusuɔ nii ahe ehãa lɛ, ni esusu nii ahe tamɔ bɔ ni Yehowa susuɔ nii ahe lɛ. (Rom. 12:2; Efe. 4:23) Esa akɛ etswa efai shi akɛ, esusuŋ nibii gbohii ahe ni efeŋ nibii gbohii tamɔ bɔ ni efeɔ tsutsu lɛ. (Kol. 3:7-10) Shi tamɔ ole lɛ, hemɔkɛyeli ni wɔyɔɔ yɛ Kristo kpɔmɔ afɔleshaa lɛ mli lɛ ji nɔ diɛŋtsɛ ni Yehowa damɔɔ nɔ ekɛ wɔhe eshai keɔ wɔ, ni ebuɔ wɔ akɛ wɔhe tse. No hewɔ lɛ, kɛ́ Yehowa na akɛ mɔ lɛ miifee bɔ fɛɛ bɔ ni ebaanyɛ koni etsi ehe kɛjɛ gbɛ gbonyo ni ekɔ lɛ he lɛ, ebaadamɔ Kristo kpɔmɔ afɔleshaa lɛ nɔ ekɛ ehe eshai lɛ ake lɛ.​—1 Yoh. 1:7.

NÁ NƆMIMAA AKƐ YEHOWA KƐ OHE ESHAI LƐ BAAKE BO

18. Mɛni wɔkase yɛ bɔ ni Yehowa kɛ eshai keɔ lɛ he?

18 Mɛni ji otii titrii ni wɔkase? Wɔna akɛ, Yehowa ji mɔ ni kɛ eshai keɔ fe fɛɛ. Mɛni hewɔ wɔkɛɔ nakai? Klɛŋklɛŋ lɛ, esumɔɔ waa akɛ ekɛ eshai ake. Nɔ ni ji enyɔ lɛ, ele wɔ jogbaŋŋ. Ele wɔhe nɔ fɛɛ nɔ, ni lɛ ji mɔ ni fe fɛɛ ni baanyɛ ana akɛ wɔtsake wɔtsui lɛɛlɛŋ. Nɔ ni ji etɛ lɛ, kɛ́ Yehowa kɛ wɔhe eshai ke wɔ lɛ, ekɛke wɔ kwraa tamɔ nɔ ni wɔfeko nakai esha lɛ po. Enɛ hewɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔná henilee kpakpa ni wɔhe wɔye akɛ eyɛ wɔhe miishɛɛ.

19. Eyɛ mli akɛ emuu ni wɔyeee lɛ hewɔ lɛ wɔbaaya nɔ wɔfee esha moŋ, shi mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔná miishɛɛ?

19 Akɛni wɔyeee emuu hewɔ lɛ, wɔbaaya nɔ wɔfee esha. Shi sane ni yɔɔ Insight on the Scriptures lɛ Kpo 2, baafã 771 lɛ baanyɛ ashɛje wɔmii waa. Jɛmɛ kɛɔ akɛ: “Yehowa naa mɔbɔ, ni ele akɛ etsuji yeee emuu. No hewɔ lɛ, esaaa akɛ amɛyeɔ awerɛho daa akɛ amɛtɔ̃ɔ yɛ emuu ni amɛyeee lɛ hewɔ. (Lala 103:8-14; 130:3) Kɛ́ amɛmiifee bɔ fɛɛ bɔ ni amɛbaanyɛ koni amɛhi shi bɔ ni sa Yehowa hiɛ lɛ, esa akɛ amɛná miishɛɛ. (Fip. 4:4-6; 1 Yoh. 3:19-22).” Enɛ woɔ mɔ hewalɛ waa!

20. Mɛni he wɔbaasusu yɛ nikasemɔ ni nyiɛ sɛɛ lɛ mli?

20 Eŋɔɔ wɔnaa waa akɛ Yehowa sumɔɔ ni ekɛ wɔhe eshai ake wɔ kɛ́ wɔtɔ̃ ni wɔtsake wɔtsui. Shi te wɔbaafee tɛŋŋ wɔkase Yehowa ni wɔkɛ eshai ake? Kɛ́ wɔkɛ eshai ke lɛ, mɛɛ gbɛ nɔ etamɔ Yehowa nɔ lɛ nɔŋŋ? Ni mɛɛ gbɛ nɔ esoro no yɛ Yehowa nɔ lɛ he? Mɛni hewɔ ehe hiaa ni wɔle srɔto ni yɔɔ enyɔ lɛ mli lɛ? Abaahã sanebimɔi nɛɛ ahetoo yɛ nikasemɔ ni nyiɛ sɛɛ lɛ mli.

LALA 45 Saji Ni Mijwɛŋɔ Nɔ Yɛ Mitsui Mli

^ Biblia lɛ hãa wɔleɔ akɛ, Yehowa sumɔɔ waa ni ekɛ eshafeelɔi ni etsake amɛtsui lɛ ahe eshai ake amɛ. Shi bei komɛi lɛ, wɔnuɔ he akɛ wɔsaaa mɛi ni Yehowa kɛ amɛhe eshai keɔ amɛ. Yɛ nikasemɔ nɛɛ mli lɛ, wɔbaakwɛ nɔ hewɔ ni wɔbaanyɛ wɔkɛɛ kɛ nɔmimaa akɛ, Yehowa sumɔɔ waa ni ekɛ eshafeelɔi ni etsake amɛtsui lɛ ahe eshai ake amɛ.

^ WIEMƆ NI ATSƆƆ MLI: Kɛ́ akɛɛ mɔ ko “etsake etsui” lɛ belɛ etsɔɔ akɛ, mɔ lɛ etsake ejwɛŋmɔ ni eshwa ehe yɛ etsuiŋ yɛ gbɛ ko ni ekɔ tsutsu ko, nifeemɔi ni ejaaa loo nɔ ko ni eku ehiɛ efɔ̃ nɔ lɛ hewɔ. Kɛ́ mɔ ko tsake etsui lɛɛlɛŋ lɛ, anaa yɛ enifeemɔ mli, etsakeɔ gbɛ ko ni ekɔ tsutsu ko lɛ.