MADAMO sa kalibutan ang may amo sini nga balatian sa baba. Pero, mahimo nga wala ini sing mga sintoma kon nagasugod pa lang. Ang pagkadi-hilmunon amo ang kinaiya sang balatian sa ngislo. Ginlakip sang In­ter­na­tional Den­tal Jour­nal ang balatian sa ngislo sa mga balatian sa baba nga nagadulot sang “serioso nga problema sa kapagros sang madamo.” Nagdugang pa ini nga daku ang epekto sang balatian sa baba “sa indibiduwal kag sa komunidad bangod sa kasakit kag pag-­antos, kabudlayan sa pag-usang sang pagkaon kag pagbuhin sang kalipay.” Ang pagbinagbinag sini makabulig sa imo nga malikawan ang balatian sa ngislo.

Lainlain ang balatian sa ngislo. Ang una, nga ginatawag gin­gi­vi­tis, amo ang pagbanog sang ngislo. Ang pagdugo sang ngislo mahimo isa ka sintoma sini. Puede ini matabo samtang nagapanipilyo kag naga-­floss ukon bisan wala gani sing kabangdanan. Ang pagdugo sang ngislo sa tion sang pag-­eksa­min mahimo sintoma man sang gin­gi­vi­tis.

Kon maglala na ini, mahimo ini mangin peri­odon­ti­tis. Sa sini nga kahimtangan, ang ginaangtan sang imo ngipon, pareho sang tul-an kag ngislo, amat-amat nga nagakaguba. Indi hilmunon ang mga sintoma sini nga balatian kon indi ini maglala. Ang pila ka sintoma sang peri­odon­ti­tis amo ang pagkal-ang sang ngislo sa ngipon; paghunga sang ngipon; paglaka sang mga ngipon; pagbaho sang ginhawa; pagkupos sang ngislo asta nga makita ang puno sang ngipon, nga daw naglaba ini; kag pagdugo sang ngislo.

Madamo ang kabangdanan sang balatian sa ngislo. Ang kiki, nga amo ang manipis nga hanig sang bakterya nga pirme nagahapin sa ngipon, amo ang kinaandan nga kabangdanan sini. Kon indi makuha ang kiki, ang bakterya mahimo magpabanog sang ngislo. Samtang nagalala ini, ang ngislo amat-amat nga nagakakas sa ngipon, amo nga makasulod ang bakterya sa ngislo. Sa pagsulod sini, magalala pa gid ang pagbanog kag amat-amat na nga gub-on sang bakterya ang tul-an kag ngislo. Ang kiki, sa gua man ukon sa sulod sang ngislo, mahimo mag­tig-a kag mangin calculus (ukon sa masami ginatawag nga tartar). Puno man sang bakterya ang tartar kag bangod matig-a ini kag nagatapik sing maayo sa ngipon, indi ini mahapos kuhaon pareho sang kiki. Gani, mahimo maglala pa gid ang epekto sini sa ngislo.

May iban pa nga ginatunaan sang balatian sa ngislo. Mahimo nagalakip ini sang mahigko nga baba, mga bulong nga nagapaluya sang im­mune sys­tem, vi­ral in­fec­tion, ­stress, malala nga di­a­be­tes, sobra nga pag-­inom sang alkohol, pagpanigarilyo, kag pagbag-o sang mga hor­mone sang lawas bangod sang pagbusong.

May iban pa nga epekto sa imo ang balatian sa ngislo. Bangod sa masakit nga baba ukon pagkabingaw sang ngipon, mahimo mabudlayan ka mag-usang sang pagkaon kag malipay sa sini. Mahimo man maapektuhan ang imo panghambal kag hitsura. Ginapakita man sang pagtuon nga daku ang epekto sa ikaayong lawas sang maayo nga pag-atipan sang baba.

Paano mo mahibaluan nga may balatian ka sa ngislo? Mahimo natalupangdan mo ang pila ka sintoma nga ginsambit sa sini nga artikulo. Kon amo, mas maayo kon magpakonsulta ka sa dentista nga makabulig sa ikaayo sang imo ngislo.

Mabulong bala ang balatian sa ngislo? Puede ini madula kon indi pa ini malala. Kon maglala na ini kag mangin peri­odon­ti­tis, ang mahimo lang amo ang pagpauntat sini agod indi maguba ang tul-an kag ngislo sa palibot sang ngipon. Ang mga dentista may pinasahi nga mga gamit nga makakuha sang kiki kag tartar sa imo ngipon, sa gua kag sulod sang ngislo.

Bisan pa malaka lang ukon wala sing mga dentista sa inyo lugar, ang sekreto para malikawan ining indi hilmunon pero makahalalit nga balatian amo ang pagtapna sini. Ang pinakamaayo nga paagi para matapna ang balatian sa ngislo amo ang nagakaigo kag regular nga pag-atipan sang baba.