Mapan iti linaonna

SALUDSOD DAGITI AGTUTUBO

Ania ti Masapul a Maammuak Maipapan iti Sexting?

Ania ti Masapul a Maammuak Maipapan iti Sexting?

 Ania ti sexting?

 Ti “sexting” ket ti panangipatulod kadagiti makaparasuk a teks, retrato, wenno video babaen iti selpon. “Kasla normal laengen ita dayta,” kinuna ti maysa a lalaki. “Agtinnekskayo ket inton agangay, agpinnatulodkayon kadagiti makaparasuk a retratoyo.”

 Apay nga ar-aramiden dayta dagiti tattao? Para iti dadduma a tin-edyer, “ti kaadda ti labus a retrato ti karelasionmo iti selponmo ti pakakitaan a mahiligka iti seks,” kuna ti maysa a senior deputy prosecuting attorney a nakotar iti The New York Times. “Kasla kiss mark dayta, isuna laeng ta iti selpon.” Adda pay tin-edyer a nagkuna a maysa dayta a kita ti “natalged a pannakiseks” ta “saanka a masikogan ken saanka a makayakar iti S.T.D.”

 Karaman kadagitoy ti dadduma pay a rason a maki-sexting dagiti tin-edyer:

  •   Tapno agalembong iti kayatda a makarelasion.

  •   Gapu ta nakaawatdan iti makaparasuk a retrato isu a mariknada a masapul met nga agipatulodda.

 Ania dagiti pagdaksan ti sexting?

 Apaman a naipatulodmon ti retratom babaen iti selpon, saanmon a kukua dayta, ken saanmon a makontrol no pangusaranda dayta​—wenno no kasano nga apektaranna ti reputasionmo. “Nakalaklakan nga ipatulod ken i-save dagiti ebidensia ti naalas a kondukta,” kinuna ni Amanda Lenhart a senior research specialist ken autor ti report ti Pew Research Center maipapan iti sexting.

 Iti dadduma a kaso

  •    Dagiti labus a retrato ket maipatulod iti adu a kas pagraragsakan.

  •    Agipatulod dagiti naisina a boyfriend iti labus a retrato dagiti dati a girlfriend-da tapno makabalesda.

 AMMOM KADI? Iti adu a kaso, ti panangipatulod iti labus a retrato ket maibilang a krimen a kas kadagsen ti panangabuso iti ubbing ken panangiwaras iti pornograpia maipapan kadagiti ubbing. Dadduma a menor de edad a naki-sexting ti uray la naidarum iti krimen mainaig iti sekso.

 Ania ti kuna ti Biblia?

 Positibo ti panangdakamat ti Biblia maipapan iti seksual a panagragsak kadagiti agassawa. (Proverbio 5:​18) Nupay kasta, nalawag ti ibagbagana maipapan iti seksual a kondukta dagiti saan nga agassawa. Usigem dagitoy a teksto iti Biblia:

  •   “Ti pannakiabig ken tunggal kita ti kinarugit wenno kinaagum saan koma nga uray madakamat iti nagtetengngaanyo, . . . uray ti nakababain nga ugali wenno minamaag a panagsasao wenno naalas a panagang-angaw.”​—Efeso 5:​3, 4.

  •   “Papatayenyo . . . dagiti kameng ti bagiyo nga adda iti rabaw ti daga no maipapan iti pannakiabig, kinarugit, panaggartem iti sekso, makapasakit a tarigagay, ken kinaagum.”​—Colosas 3:5.

 Dagita a teksto ket saan laeng a mangpakdaar maibusor iti “pannakiabig” (seksual a relasion dagiti di agassawa), iramanna met dagiti banag a kas iti “kinarugit” (nalawa ti kaipapananna a termino a tumukoy iti aniaman a kita ti kinarugit iti moral) ken “panaggartem iti sekso” (saan a ti normal a romantiko a karirikna a mapennek iti panagasawa no di ket ti derrep a posible nga agresulta iti di umiso a kondukta).

 Isaludsodmo iti bagim:

  •   Kasano a ti panangipatulod kadagiti labus a retrato ket maysa a kita ti “kinarugit”?

  •   Iti ania a pamay-an a rubrobanna ti di umiso a “panaggartem iti sekso”?

  •   Apay a “makapasakit” ti tarigagay a mangbuya wenno mangiwaras kadagiti labus a ladawan?

 Dagiti sumaganad a teksto iti Biblia ipakitana ti nadagdagsen a rason no apay a liklikantayo ti sexting.

  •    “Aramidem ti amin a kabaelam a mangiparang iti bagim a naanamongan iti Dios, maysa a mangmangged nga awan ti aniaman nga ibainna.”​—2 Timoteo 2:​15.

  •   “Anian a kita ti tattao ti rebbeng a pagbalinanyo kadagiti nasantuan a panagbibiag ken ar-aramid ti nadiosan a debosion!”​—2 Pedro 3:​11.

 Deskribiren dagita a teksto dagiti positibo a resulta ti panagtalinaed a nadalus iti moral. No mapagwadan ti konduktam, dikanto makaaramid iti dinadarasudos a tignay a pagbabawyamto.​—Galacia 6:7.

 Isaludsodmo iti bagim:

  •    Ania a kita ti kinataok?

  •    Maseknanak kadi iti reputasion ti sabsabali?

  •    Pagragsakak kadi ti banag a makapasakit iti sabsabali?

  •    Kasano a mabalin a maapektaran ti sexting ti reputasionko?

  •    Kasano a mabalin a madadael ti sexting ti panagtalek kaniak dagiti dadakkelko?

 KAPADASAN “Adda gayyemko a nangilimed iti relasionna iti maysa a lalaki. Idi kuan, in-send-na kenkuana ti labus a ladawanna, sa kasta met ti inaramid ti nobiona. Awan pay dua nga aldaw kalpasanna, kinita ni tatangna ti selponna ket nakigtot ken nadismaya iti natakuatanna. Kinompronta ni tatangna, ket inaminna amin. Ammok a pagbabbabawyanna ti inaramidna, ngem talaga a nakigtot ken nakapungtot unay dagiti nagannakna! Dida pay ketdin sigurado no pagtalkanda pay ti anakda.”

 Realidad: Iti sexting, agpada a maibabain ti agipatulod ken ti umawat. “Marurodak unay ken maupayak iti bagik,” kuna ti maysa a tin-edyer a pinilit ti nobiona nga ag-sexting.

 Gapu kadagiti dakes nga epekto ti sexting kenka ken iti sabsabali agraman dagiti posible a dusa nga ipataw ti linteg, sigurado a pagsayaatam ti panangsurotmo iti balakad ti Biblia:

  •   “Umadayoka kadagiti tarigagay a naikasigudan iti kinaagtutubo.”​—2 Timoteo 2:22.

  •   “Iliklikmo dagiti matak manipud panangkita iti awan pategna.”​—Salmo 119:37.

 Ania ti aramidem?

 Iyaplikarmo ti balakad ti Biblia iti pudpudno a situasion. Basaem ti kinuna ni Janet, samo pilien ti opsion a kasayaatan para kenka.

 “Adda naam-ammok a lalaki. Dinawatna ti numero ti selponko ket intedna met ti numerona. Iti makalawas, kidkiddawennan a patulodak kadagiti retratok a naka-bikini.”​—Janet.

 Panagkunam, ania koma ti rumbeng nga inaramid ni Janet? Sika ngay, ania ti aramidem?

  •  OPSION A Mabalin nga irasonmo: ‘Saan met a dakes dayta. Total, no mapankam iti beach, makitanak met a naka-bathing suit.’

  •  OPSION B Mabalin nga irasonmo: ‘Diak ammo ti pampanunotenna. Mangipatulodak lattan iti retratok a saan unay a makagargari, ket kitaekto no ania ti reaksionna.’

  •  OPSION C Mabalin nga irasonmo: ‘Sabali ti panggep daytoy a lalaki. I-delete-ko ketdin ti teksna.

 Ti Opsion C ti kasla kasayaatan a pilien, saan kadi? Ngamin, kuna ti Biblia: “Makita ti manakem ti dumteng a riribuk ket liklikanna, ngem sarakusoken ti saan nga agpampanunot a tao ket agbabawi kalpasanna.”​—Proverbio 22:3, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.

 Ipakita daytoy ti isyu a masansan a pakaigapuan ti sexting ken dadduma pay a kita ti narugit nga aramid: Pilpiliem kadi a naimbag dagiti agbalin a gagayyemmo? (Proverbio 13:20) “Makikaduaka kadagidiay ammom a di mangpanuynoy kadagiti di umiso nga aramid,” kuna ti agtutubo a ni Sarah. Umanamong ti sabali pay nga agtutubo a ni Delia. “Ti dadduma nga ipagarupmo a gagayyem didaka matulongan a mangtaginayon iti nasayaat a kababalinmo, isuda ketdi ti mangdadael iti dayta,” kunana. “No ti konduktada ket maikontra kadagiti linteg ti Dios, parparegtaendaka a mangsalungasing iti ammom nga umiso. Kasta kadi a talaga ti kayatmo?”