25-زەرتتەۋ ماقالاسى
ەحوبا كەشىرىمدى جاندارعا باتاسىن توگەدى
«ەحوبانىڭ وزدەرىڭدى كەڭپەيىلمەن كەشىرگەنىندەي، سەندەر دە سولاي ەتىڭدەر» (قول. 3:13).
130-ٵن كەشىرىمدى بولايىق
اڭداتپا *
1. كۇناسىنا وكىنەتىندەردى ەحوبا نە نارسەگە سەندىرەدى؟
ەحوبا — تەك جاراتۋشى، تورەشى، زاڭ شىعارۋشى عانا ەمەس، سۇيىسپەنشىلىگى مول اكە (ٴزاب. 100:3؛ يشايا 33:22). كۇناسىنا شىن جۇرەكتەن وكىنگەن ادامدى ونىڭ كەشىرۋگە قۇزىرى دا، ىقىلاسى دا بار (ٴزاب. 86:5). ول ٴبىزدى يشايا پايعامبار ارقىلى: «كۇنالارىڭ ال قىزىل بولسا دا، اپپاق قارداي ەتەمىن»،— دەپ سەندىرەدى (يشايا 1:18).
2. باسقالارمەن جاقسى قارىم-قاتىناستا بولۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
2 كەمەلسىزدىكتىڭ كەسىرىنەن كەيدە باسقالاردىڭ كوڭىلىنە ٴتيىپ، قىلىقتارىمىزبەن رەنجىتىپ قويامىز (جاق. 3:2). ٴبىراق بۇل ولارمەن دوس بولۋىمىزعا كەدەرگى ەمەس. ويتكەنى ٴبارىمىز دە كەشىرىمدى بولۋدى ۇيرەنە الامىز (ناق. س. 17:9؛ 19:11؛ مات. 18:21، 22). وسىلاي ەتكەنىمىزدى ەحوبا دا قالايدى (قول. 3:13). ول ٴبىزدىڭ كۇنا-قاتەلىكتەرىمىزدى «جومارتتىقپەن» كەشىرىپ وتىرعاندىقتان، وعان ەلىكتەگەنىمىز ابدەن ورىندى (يشايا 55:7).
3. بۇل ماقالادا قانداي سۇراقتارعا جاۋاپ الامىز؟
3 كەمەلسىز ادامدار ەحوبانىڭ كەشىرىمدىلىگىنە قالاي ەلىكتەي الادى؟ قانداي كۇنالاردى اقساقالدارعا ايتۋىمىز كەرەك؟ ەحوبا نەگە ٴبىزدىڭ كەشىرىمدى بولعانىمىزدى قالايدى؟ باسقالاردىڭ كۇناسىنان قاتتى جاپا شەككەن باۋىرلاستاردان نە ۇيرەنسەك بولادى؟ بۇل ماقالادا وسى سۇراقتارعا جاۋاپ الامىز.
ٴماسىحشى اۋىر كۇنا جاساعاندا
4. ا) ٴماسىحشى اۋىر كۇنا جاساسا، نە ىستەۋى كەرەك؟ ٵ) اقساقالداردا قانداي جاۋاپكەرشىلىك بار؟
4 اۋىر كۇنا جاسالعاندا، بۇل جايلى اقساقالداردى حاباردار ەتۋ كەرەك. اۋىر كۇنا جاسايتىن ادام قۇدايدىڭ زاڭىن اياقاستى ەتەدى. بۇنداي كۇناعا قانداي ىستەر جاتاتىنىن قورىنتتىقتارعا 1-حات 6:9، 10 نان كورەمىز. اۋىر كۇنا جاساعان ٴماسىحشى ەحوبا قۇدايعا دۇعا ەتۋى جانە قاۋىم اقساقالدارىنا جولىعۋى ٴتيىس (ٴزاب. 32:5؛ جاق. 5:14). ارينە، كەز كەلگەن كۇنانى ەحوبا عانا تولەم قۇرباندىعىنىڭ نەگىزىندە تولىق كەشىرە الادى *. دەگەنمەن ونىڭ قاۋىمدا قالۋ-قالماۋىن جازبالار بويىنشا شەشۋدى ەحوبا اقساقالدارعا جۇكتەگەن (قور. 1-ح. 5:12). باسقا جايتتاردى ەسكەرۋمەن قاتار، اقساقالدار مىنا سۇراقتاردى قاراستىرادى: ول كۇنانى جوسپارلاپ، ادەيى جاسادى ما؟ كۇناسىن باسقالاردان جاسىرۋعا تىرىستى ما؟ قانشا ۋاقىتتان بەرى كۇنا جاساپ ٴجۇردى؟ ال ەڭ ماڭىزدىسى، ونىڭ شىن وكىنگەنى نەدەن كورىنەدى؟ ەحوبا ونى كەشىرگەنىنىڭ دالەلدەرى بار ما؟ (ەل. ٸس. 3:19).
5. اقساقالداردىڭ قىزمەتى قاۋىمعا قانداي باتا اكەلەدى؟
5 اقساقالدار كۇنا جاساعان ماسىحشىگە قاتىستى كوكتە نە شەشىلىپ قويىلسا، جەردە دە ٴدال سول شەشىمدى قابىلداۋعا تىرىسادى (مات. 18:18). بۇل شارانىڭ قاۋىمعا اكەلەر پايداسى — ەحوبانىڭ باعالى وتارىن كۇناسىنا وكىنبەيتىن ادامداردىڭ جامان اسەرىنەن قورعايدى (قور. 1-ح. 5:6، 7، 11—13؛ تيت. 3:10، 11). سونداي-اق كۇنا جاساعان ادامعا وكىنۋگە جانە ەحوبانىڭ كەشىرىمىنە يە بولۋعا كومەكتەسەدى (لۇقا 5:32). وكىنگەن ادام ٷشىن اقساقالدار دۇعا ەتىپ، ەحوبامەن قارىم-قاتىناسىن قالپىنا كەلتىرۋگە جاردەم بەرەدى (جاق. 5:15).
6. قاۋىمنان شىعارىلعان ادام ەحوبانىڭ كەشىرىمىنە يە بولا الا ما؟ ٴتۇسىندىرىڭىز.
6 اقساقالدارمەن جولىققاندا، ٴماسىحشى كۇناسىنا وكىنبەدى دەلىك. مۇندايدا ول قاۋىمنان شىعارىلادى. ەگەر ول مەملەكەتتىڭ زاڭىن بۇزعان بولسا، اقساقالدار ونى قورعاپ، قىلمىسىنىڭ سالدارىنان قالقالامايدى. كۇناسىنا وكىنسىن-وكىنبەسىن، مەملەكەتتىڭ زاڭىن بۇزعان كەز كەلگەن ادامنىڭ سوتتالىپ، جاۋاپقا تارتىلۋىنا ەحوبا جول بەرەدى (ريم. 13:4). ەگەر ول كەيىن ەسىن جيىپ، شىن جۇرەكتەن وكىنىپ، تەرىس جولىنان قايتسا، ەحوبا ونى كەشىرۋگە دايىن (لۇقا 15:17—24). ونىڭ جاساعان كۇناسى وتە اۋىر بولسا دا، ەحوبا ونى كەشەدى (شەج. 2-ج. 33:9، 12، 13؛ ٴتىم. 1-ح. 1:15).
7. وزىمىزگە قارسى كۇنا جاساعان ادامدى كەشىرۋ نەنى بىلدىرەدى؟
7 كۇنا جاساعان ادام كەشىرىلە مە، جوق پا — بۇنى ٴبىز ەمەس، ەحوبانىڭ ٶزى شەشەتىنى قانداي جاقسى! دەسە دە ٴبىز شەشەتىن ماسەلە دە بار. مىسالى، بىرەۋ بىزگە قارسى كۇنا جاساپ، ٴتىپتى اۋىر كۇنا جاساپ، كەيىن كەشىرىم سۇراۋى مۇمكىن. ال كەيدە سۇراماۋى دا مۇمكىن. سول كەزدە دە ٴبىز ونى كەشىرە الامىز. قالاي دەيسىز عوي؟ وعان دەگەن ىزا-كەكتەن ارىلۋ ارقىلى. ٴبىراق، شىنى كەرەك، جانىمىز قاتتى جارالانعاندا، بۇلاي ەتۋ وڭاي ەمەس. بۇعان ٴبىراز كۇش پەن ۋاقىت كەتەدى. 1994-جىلدىڭ 15 قىركۇيەگىندەگى «كۇزەت مۇناراسىندا» (حانزۇشا) بىلاي دەلىنگەن ەدى: «بىرەۋدى كەشىرۋ ونىڭ كۇناسىنا كوز جۇمۋ دەگەندى بىلدىرمەيدى. بۇل — ماسەلەنى ەحوبانىڭ قولىنا سەنىپ تاپسىرۋ دەگەن ٴسوز. ەحوبا بۇكىل الەمنىڭ ٵدىل تورەشىسى بولعاندىقتان، ۋاقىتى كەلگەندە ادىلدىك ورناتادى». نەلىكتەن ەحوبا ٴبىزدىڭ كۇنا جاساعان ادامدى كەشىرىپ، ماسەلەنى ونىڭ قولىنا تابىستاعانىمىزدى قالايدى؟
نەگە ەحوبا ٴبىزدىڭ كەشىرگەنىمىزدى قالايدى؟
8. ەحوبانىڭ راقىمىن باعالاساق، نە ىستەۋگە تالپىنامىز؟
8 كەشىرگەنىمىز — ەحوبانىڭ راقىمىن باعالاعانىمىز. يسا ٴبىر اڭگىمەسىندە ەحوبانى وتە راقىمدى ٴبىر پاتشاعا تەڭەدى. بۇل پاتشا قول استىنداعى ٴبىر قۇلىنىڭ ٶمىر بويى وتەي الماستاي قىرۋار قارىزىن كەشەدى. ٴبىراق الگى قۇل بولسا وزگە قۇلدىڭ تيتتەي قارىزىن كەشپەي قويادى (مات. 18:23—35). بۇل مىسالمەن يسا نە ايتقىسى كەلدى؟ ەگەر ەحوبانىڭ بىزگە دەگەن مول راقىمىن شىنىمەن باعالاساق، باسقالاردى كەشۋگە اسىق بولامىز (ٴزاب. 103:9). ٴبىر «كۇزەت مۇناراسىندا»: «ٴبىز باسقالاردى قانشا رەت كەشىرسەك تە، تارازى باسىن تەڭەستىرە المايمىز. ويتكەنى ەحوبانىڭ ٵرقايسىسىمىزعا ٴماسىح ارقىلى تانىتاتىن كەشىرىمى ٴبارىبىر دە باسىم تۇرادى»،— دەلىنگەن ەدى.
9. ەحوبا كىمدەرگە مەيىرىمدىلىك تانىتادى؟ (ماتاي 6:14، 15)
9 وزگەنى كەشىرسەك، ٶزىمىز دە كەشىرىمگە يە بولامىز. باسقالارعا مەيىرىمدىلىك تانىتاتىن ادامعا ەحوبا دا مەيىرىمدىلىك تانىتادى (مات. 5:7؛ جاق. 2:13). يسا قالاي دۇعا ەتۋ كەرەكتىگىن ۇيرەتكەندە، وسى ويدى ايتقان (ماتاي 6:14، 15 وقىڭىز). ەحوبا ەرتەرەكتە قىزمەتشىسى ٵيۇپتى دە وسىعان شاقىرعان. ەليفاز، بيلداد، سوپار دەگەن ٷش كىسى ونىڭ جانىن جارالاپ، اشتى سوزدەر ايتقاندا، ەحوبا ايۇپكە ولار ٷشىن دۇعا ەتۋدى تاپسىرادى. ٵيۇپ وسىلاي ەتكەننەن كەيىن، ەحوبا وعان باتاسىن توكتى (ٵيۇپ 42:8—10).
10. ىزا ساقتاۋدىڭ قانداي زيانى بار؟ (ەفەستىكتەرگە 4:31، 32)
10 ىزا ساقتاۋ زيان. بىرەۋگە ىزا ساقتاۋ — ۇستىمىزگە زىلدەي اۋىر جۇك ارتىپ الۋمەن بىردەي. ەحوبا ٴبىزدىڭ وسى زىلدەن ارىلىپ، جەڭىلدىك سەزىنگەنىمىزدى قالايدى (ەفەستىكتەرگە 4:31، 32 وقىڭىز). سوندىقتان ول ٴبىزدى: «اشۋلانبا، قاھارلانبا دا»،— دەپ شاقىرادى (ٴزاب. 37:8). ىشتەي ىزا-كەك ساقتاۋ ٴتان ساۋلىعىنا دا، جان ساۋلىعىنا دا زيان بولعاندىقتان، وسى دانا كەڭەسكە قۇلاق اسقانىمىز ٴجون (ناق. س. 14:30). ايتپەسە ٴبىزدى رەنجىتكەن ادامعا جامان بولسىن دەپ، ۋدى ٶزىمىز ىشكەندەي بولامىز. ال كەشىرسەك، ٶز-وزىمىزگە سيلىق جاسايمىز (ناق. س. 11:17). اقىل-ويىمىز بەن جۇرەگىمىزدە تىنىشتىق ورنايدى جانە ەحوباعا ٵرى قاراي دا قۋانىشپەن قىزمەت ەتە بەرەمىز.
11. كەك الۋعا قاتىستى كيەلى كىتاپتا نە ايتىلعان؟ (ريمدىكتەرگە 12:19—21)
11 كەك الۋ — ەحوبانىڭ ٸسى. بىزگە قارسى كۇنا جاساعان ادامنان كەك الۋعا ەحوبا قۇقىق بەرمەگەن (ريمدىكتەرگە 12:19—21 وقىڭىز). كەمەلسىز ٵرى كوزقاراسىمىز شەكتەۋلى بولعاندىقتان، ٴبىز جاعدايعا ەحوبا سياقتى دۇرىس باعا بەرە المايمىز (ەۆر. 4:13). بۇعان قوسا، سەزىمدەرىمىز قوسىلىپ، ٴبىزدى اداستىرۋى مۇمكىن. ەحوبا جاقىپقا كيەلى رۋحتىڭ جەتەلەۋىمەن: «اشۋدىڭ جەتەگىندەگى ادام قۇدايدىڭ ادىلدىگىنە ساي ارەكەت ەتپەيدى»،— دەپ جازدىرعان (جاق. 1:20). ەحوبا ٵدىل ارەكەت ەتەتىنىنە جانە ۋاقىتى كەلگەندە ادىلدىك ورناتاتىنىنا سەنىمدى بولايىق.
12. ەحوبا ادىلدىك ورناتاتىنىنا سەنەتىنىمىزدى قالاي كورسەتە الامىز؟
12 كەشىرگەنىمىز — ەحوبانىڭ ادىلدىگىنە سەنگەنىمىز. ماسەلەنى ەحوبانىڭ قولىنا تاپسىرساق، ول كۇنانىڭ كەسىرىنەن بولعان زالالدىڭ ٴبارىن جوياتىنىنا سەنەتىنىمىزدى كورسەتەمىز. ەحوبا ۋادە ەتىپ وتىرعان جاڭا دۇنيەدە جانىمىزدى قينايتىن ەستەلىكتەر ەشقاشان «ەسكە الىنبايدى، جۇرەككە قاياۋ دا تۇسىرمەيدى» (يشايا 65:17). ٴبىراق بىرەۋدەن جاپا شەگىپ، قاتتى جارالانساق شە؟ وكپە-رەنىشتەن ارىلىپ، ونى كەشىرۋ مۇمكىن بە؟ ٴيا، مۇمكىن. ٴقازىر سوعان دالەل بولار بىرەر مىسال قاراستىرايىق.
كەشىرگەندە توگىلەتىن باتالار
13، 14. توني مەن حوسەنىڭ وقيعاسىنان كەشىرۋ تۋرالى نە ٴبىلدىڭىز؟
13 كوپتەگەن ماسىحشىلەر وزگەلەردىڭ ٸس-ارەكەتىنەن جاپا شەگىپ، كوڭىلدەرىنە داق تۇسسە دە، كەشىرە بىلگەن. ولار مۇنىڭ قانداي جەمىسىن كوردى؟
14 فيليپپيندە تۇراتىن توني * دەگەن باۋىرلاستىڭ وقيعاسىن قاراستىرايىق. ول شىندىققا كەلەردەن ٴبىراز جىل بۇرىن ونىڭ تۋعان اعاسىن حوسە دەگەن ٴبىر كىسى ٶلتىرىپ كەتەدى. قىلمىسى ٷشىن ول تۇرمەگە تۇسەدى. سول كەزدەرى توني اشۋشاڭ، قاتىگەز ادام بولاتىن جانە حوسەگە ٴتىسىن قايراپ، اعاسى ٷشىن كەك الۋدى كوزدەپ جۇرەدى. ٴسۇيتىپ، حوسەنىڭ تۇرمەدەن شىققانىن بىلگەندە، «ونى تاۋىپ الىپ، ولتىرەمىن» دەپ انت ىشەدى. وسى ويىن جۇزەگە اسىرۋ ٷشىن، تاپانشا دا دايىنداپ قويادى. ٴبىراق كەيىن ول ەحوبا كۋاگەرلەرىمەن كيەلى كىتاپتى زەرتتەي باستايدى. «كيەلى كىتاپتى زەرتتەپ جۇرگەندە، مىنەز-قۇلقىم مەن ٴجۇرىس-تۇرىسىمدى وزگەرتۋىم كەرەكتىگىن ٴتۇسىندىم. اشۋىمدى تىزگىندەۋدى دە ۇيرەنۋ كەرەك بولدى»،— دەيدى توني. ۋاقىت وتە ول شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتەدى، سوسىن اقساقال بولىپ تاعايىندالادى. ٴبىر كۇنى ونى تاڭعالدىرعان ٴبىر جاعداي بولادى. سويتسە، حوسە دە شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتىپ، ەحوبانىڭ قىزمەتشىسى بولعان ەكەن! ەكەۋى كورىسكەندە ٴبىر-ٴبىرىن قاتتى قۇشاقتاپ، توني حوسەنى كەشىرگەنىن ايتادى. «حوسەنى كەشىرگەنىمدە قۋانىشىمدا شەك بولمادى! مەن ٴتىپتى بۇل سەزىمدى سوزبەن ايتىپ جەتكىزە المايمىن»،— دەيدى ول. ٴيا، ەحوبا ٴتونيدى وسى ٸسى ٷشىن مولىنان جارىلقادى.
15، 16. پيتەر مەن سيۋدىڭ وقيعاسىنان كەشىرۋ تۋرالى نە ٴبىلدىڭىز؟
15 بۇل وقيعا 1985-جىلى بولدى. پيتەر مەن سيۋ قاۋىم كەزدەسۋىندە وتىرعاندا، اياق استىنان قاتتى جارىلىس بولدى. سويتسە، بىرەۋ پاتشالىق سارايىنىڭ ىشىنە بومبا قويىپ كەتكەن ەكەن! وسى جارىلىستىڭ كەسىرىنەن سيۋدىڭ كورۋ، ەستۋ، ٴيىس سەزۋ قابىلەتىنە وڭالماستاي زاقىم كەلدى *. «قانداي عانا ادام وسىنداي جاۋىزدىققا باردى ەكەن؟» دەگەن سۇراق پيتەر مەن سيۋگە مازا بەرمەيتىن. كوپ جىلدان كەيىن الگى قىلمىسكەر ۇستالىپ، ٶمىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن تۇرمەگە جابىلدى. ول ەحوبا كۋاگەرى ەمەس ەدى. «سەندەر سول ادامدى كەشىردىڭدەر مە؟» دەگەن سۇراققا پيتەر مەن سيۋ بىلاي دەپ جاۋاپ بەردى: «اشۋ-ىزا ساقتاۋ فيزيكالىق، ەموسيالىق جانە پسيحيكالىق كۇيىمىزگە زيان ەكەنىن ەحوبا بىزگە ۇيرەتىپ كەلەدى. سوندىقتان سول اۋىر جاعدايدىڭ باسىندا-اق ٴبىز ەحوباعا دۇعا ەتتىك. ىشىمىزگە مۇز قاتىرماي، الگى ادامدى كەشىرۋگە، بۇرىنعىداي ٶمىر ٴسۇرىپ كەتۋگە كومەكتەسشى دەپ سۇرادىق».
16 پيتەر مەن سيۋگە قىلمىسكەردى كەشىرىپ، اشۋ-ىزادان ارىلۋ وڭاي بولدى ما؟ بارلىق كەزدە ەمەس. ولار بىلاي دەيدى: «كەيدە سيۋدىڭ جاراقاتى مازالاعاندا، ٴبىز الگى ادامعا قايتادان اشۋلانىپ كەتەمىز. ٴبىراق بۇل تۋرالى ويلاي بەرمەۋگە تىرىسامىز، سوندا اشۋىمىز تارقاي باستايدى. دەگەنمەن الگى قىلمىسكەر كۇندەردىڭ كۇنىندە باۋىرلاس بولسا، ونى قۇشاق جايا قارسى الۋعا دايىنبىز. وسى جاعدايدان كەيىن كيەلى كىتاپ پرينسيپتەرى ٴبىزدى كوپ نارسەدەن، ٴتىپتى ٶزىمىز ويلاماعان نارسەدەن دە ازات ەتەتىنىن تۇسىندىك! سونداي-اق ەحوبا وتە جاقىن ارادا بارلىق زالالدىڭ ورنىن تولتىرادى دەگەن وي بىزگە جۇبانىش سيلايدى».
17. ميرانىڭ وقيعاسىنان كەشىرۋ تۋرالى نە ٴبىلدىڭىز؟
17 ميرا شىندىقتى بىلگەندە، ونىڭ ەكى بالاسى مەن كۇيەۋى بولاتىن. ٴبىراق كۇيەۋى شىندىقتى قابىلدامادى. ٴتىپتى ونىڭ كوزىنە ٴشوپ سالىپ، ەكى بالاسىمەن تاستاپ كەتەدى. ميرا بىلاي دەيدى: «كۇيەۋىم ٴبىزدى تاستاپ كەتكەندە، بويىمدى جامان سەزىمدەر بيلەدى. سۇيگەن جارىنان ساتقىندىق كورگەن ادامدار سياقتى، مەن دە نە ىستەرىمدى بىلمەي ابدىراپ قالدىم. ادامدارعا سەنبەيتىن بولدىم، وزەگىم ورتەنىپ كۇيىندىم، ٶز-ٶزىمدى كىنالادىم، اشۋعا بەرىلدىم». ميرا كۇيەۋىمەن اجىراسىپ كەتتى، ٴبىراق جان جاراسىنان ٵلى دە ساۋىققان جوق. ول ٴسوزىن جالعاپ بىلاي دەيدى: «مەن ايلار بويى وسىنداي كۇيدە ٴجۇردىم، ٴبىراق بۇل ەحوبامەن جانە باسقالارمەن قارىم-قاتىناسىما كەرى اسەرىن تيگىزىپ جاتقانىن بايقادىم. ٴقازىر بۇرىنعى كۇيەۋىمە اشۋلانبايمىن، وعان ەش جاماندىق تىلەمەيمىن. ٴبىر كۇنى ول دا ەحوباعا قىزمەت ەتەدى دەپ ۇمىتتەنەمىن». ميرا بار نازارىن بولاشاققا تىگەدى. ول جالعىز ٶزى ەكى بالاسىن ەحوبانىڭ قىزمەتشىسى ەتىپ تاربيەلەدى. بۇگىندە ول بالالارىمەن جانە ولاردىڭ وتباسىمەن بىرگە ەحوباعا قۋانىشپەن قىزمەت ەتىپ ٴجۇر.
ەحوبانىڭ كەمەل ادىلدىگى
18. ەحوبا ەڭ جوعارعى تورەشى بولعاندىقتان، نە نارسەگە سەنىمدىمىز؟
18 ادامدى سوتتاۋ-سوتتاماۋ ٴبىزدىڭ جاۋاپكەرشىلىگىمىزدە ەمەس ەكەنى قانداي جاقسى! ەحوبا ەڭ جوعارعى تورەشى بولعاندىقتان، بۇل ماڭىزدى ماسەلەنى ٶز موينىنا العان (ريم. 14:10—12). ونىڭ ادامدى جاقسى مەن جامانعا قاتىستى كەمەلدى نورمالارىنا ساي سوتتايتىنىنا تولىقتاي سەنىمدى بولايىق (مۇس. 1-ج. 18:25؛ پات. 1-ج. 8:32). ەحوبا ەشقاشان ادىلەتسىز ارەكەت ەتپەيدى!
19. ەحوبانىڭ ادىلدىگى بولاشاقتا قانداي باتالار اكەلەدى؟
19 ەحوبا جاقىندا كەمەلسىزدىك پەن كۇنانىڭ سالدارىن تولىقتاي جويادى. ٴبىز سول ۋاقىتتى اسىعا كۇتەمىز. سول كەزدە ەحوبا ٴتانىمىز بەن جانىمىزعا سالىنعان جارالاردى ٴبىرجولاتا ساۋىقتىرادى (ٴزاب. 72:12—14؛ ايان 21:3، 4). ولار ەشقاشان ەسكە الىنبايتىن بولادى. ەندەشە، سول كۇن كەلگەنشە، ەحوباعا ەلىكتەپ كەشىرىمدى بولا بەرەيىك، ٵرى وسى قاسيەتتى ٴبىز دە تانىتا الاتىنىمىزعا ريزاشىلىق بىلدىرەيىك.
18-ٵن تولەمگە ريزاشىلىق
^ ەحوبا كۇناسىنا وكىنگەن جاندى كەشىرۋگە اسىق. ٴبىز دە ەحوبا سياقتى، باسقالاردى كەشىرگىمىز كەلەدى. وسى ماقالادا ٴبىز قانداي كۇنالاردى كەشىرە الاتىنىمىزدى، ال قانداي كۇنالاردى اقساقالدارعا ايتۋىمىز كەرەكتىگىن بىلەمىز. سونداي-اق نەگە ەحوبا ٴبىزدىڭ كەشىرگەنىمىزدى قالايتىنىن جانە كەشىرسەك، قانداي باتالارعا كەنەلەتىنىمىزدى دە تالقىلايمىز.
^ 1996-جىلدىڭ 15 ساۋىرىندە شىققان «كۇزەت مۇناراسىنىڭ» «وقىرمان ساۋالدارىن» (حانزۇشا) قاراڭىز.
^ كەيبىر ەسىمدەر وزگەرتىلگەن.
^ 1992-جىلدىڭ 8-اقپانىندا شىققان «ويانىڭدار!» جۋرنالىنىڭ 9—13-بەتتەرىن قاراڭىز. ®JW Broadcasting تە كورسەتىلگەن «شۋلستەر وتباسى: جان جاراسى جازىلادى» دەگەن ۆيدەونى دا قاراڭىز. بۇل ٷشىن jw.org. تور بەكەتىنىڭ ىزدەۋ جولاعىنا ۆيدەونىڭ اتاۋىن جازىڭىز.