Skip to content

ʻEKE ʻE HE TOʻUTUPÚ

Faialea​—Konga 1: ʻOku Ou Mateuteu ke Faialea?

Faialea​—Konga 1: ʻOku Ou Mateuteu ke Faialea?

Ko e hā ʻa e faialea?

  Ko e kakai ʻe niʻihi ʻoku nau vakai ki he faialeá ko ha meʻa fakafiefia pē ke fai. Kae kehe, ʻi he kupu ko ení, ko e “faialeá” ʻoku ʻuhinga ia ki he vahaʻa taimi ʻoku fakamoleki fakataha ʻe ha ongo meʻa ke na sio ai pe te na hōhoamālie ke hoko ko ha ongo meʻa mali. Ko ia, ʻoku ʻi ai ʻa e taumuʻa ʻo e faialeá. ʻOku ʻikai ko ha founga pē ia ke maʻu ʻa e tokanga ʻa e tangatá pe fefiné.

 ʻI he faai mai ʻa e taimí, ko e faialeá ʻoku totonu ke taki atu ki hano fai ha fili​—ko e mali pe ko hono fakangata ʻa e vā ko iá. ʻI hoʻo kamata faialeá, ʻoku fiemaʻu ke ke mateuteu ki he ongo tuʻunga ko iá.

 Ko e meʻa mahuʻinga tahá: Kapau ʻokú ke tui ʻokú ke mateuteu ke faialea, ʻoku totonu ke ke tui ʻokú ke toe mateuteu foki ki he nofo malí.

Ko e faialea mo e ʻikai ha taumuʻa ke malí ʻoku hangē ia ko hao ʻalu ki ha fakaʻekeʻeke ngāue ʻo ʻikai fakataumuʻa ke maʻu ha ngāue

ʻOkú ke mateuteu ke faialea?

  Ko e faialeá ʻoku lava ke taki atu ki he nofo mali, ko ia ʻe lelei ke ke fakakaukau ki he ngaahi ʻulungaanga te ke lava ʻo ʻoatu ki he nofo malí. Ko e fakatātaá, fakakaukau ki he ngaahi tuʻunga ko ení:

  •   Vā fakafāmili. Ko e founga ʻokú ke fakafeangai ai ki hoʻo ongo mātuʻá mo e toenga ʻo e fānaú​—tautefito ʻi he taimi ʻokú ke loto-mafasia aí​—ʻoku faʻa fakahaaʻi mai ai ʻa e founga te ke fakafeangai ai ki ho hoa malí.

     Tefitoʻi moʻoni Fakatohitapu: “Huʻi atu meiate kimoutolu ʻa e faʻahinga kotoa pē ʻo e loto-kona fakalotokoví, ʻitá, lilí, fekailangakí, mo e laukoví, pea pehē foki ki he meʻa fakatupu maumau kotoa pē.”​—ʻEfesō 4:31.

     ʻEke hifo kiate koe: ‘ʻE pehē ʻe heʻeku ongo mātuʻá mo e toenga ʻo e fānaú ʻoku ou fakafeangai ange kiate kinautolu ʻi he founga fakaʻapaʻapa? ʻI he taimi ʻoku ʻikai ke u loto-tatau ai mo ha taha ʻi he fāmilí, ʻoku malava ke u fakahaaʻi ʻeku ngaahi ongoʻí ʻi ha founga anga-mokomoko pe te u hoko ʻo ʻita mo fakafekiki?’

    Kapau ʻoku ʻikai lava ke ke fakaleleiʻi ʻa e ngaahi fetōkehekeheʻaki mo hoʻo ongo mātuʻá, ʻe fēfē leva ai haʻo nofo mali?

  •   Feilaulauʻi-kita. ʻI he taimi te ke mali aí, ʻe fiemaʻu ke ke fakakaukau ki he ngaahi saiʻia ho hoá peá ke ʻulutukua ki ai.

     Tefitoʻi moʻoni Fakatohitapu: “Tuku ki he tokotaha taki taha ke ne hanganaki kumi, ʻo ʻikai ki he lelei pē ʻaʻaná, ka ki he lelei ʻa e tokotaha kehé.”​—1 Kolinitō 10:24.

     ʻEke hifo kiate koe: ‘ʻOku fiemaʻu ke fai maʻu pē ʻa e ngaahi meʻá ʻo fakatatau ki heʻeku saiʻiá? ʻOku vakai mai ʻa e niʻihi kehé ʻoku ou fakaʻatuʻi? ʻI he founga fē ʻoku ou fakahaaʻi ai ʻoku ou fakamuʻomuʻa ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻa e niʻihi kehé ʻi haʻakú?’

  •   Anga-fakatōkilalo. Ko ha hoa mali lelei te ne fakahaaʻi ʻene ngaahi fehālaakí pea kole fakamolemole loto-moʻoni fekauʻaki mo ia.

     Tefitoʻi moʻoni Fakatohitapu: “Ko e kotoa ʻo kitautolú ʻoku tau fai ʻa e ngaahi fehālaaki ʻo tā-tuʻo-lahi.”​—Sēmisi 3:2, fakamatala ʻi lalo.

     ʻEke hifo kiate koe: ‘ʻOku ou fakahaaʻi loto-lelei ʻeku ngaahi fehālaakí pe ʻoku ou kumi kalofanga? ʻOku ou mamahi ngofua ʻi he taimi ʻoku ʻomai ai ʻe he niʻihi kehé ha ngaahi fokotuʻu fakakaukaú?’

  •   Paʻanga. Ko e paʻangá ʻa e taha ʻi he ngaahi meʻa anga-maheni taha ʻokú ne faʻa fakatupunga ʻa e fetōkehekeheʻaki ʻi he nofo malí. Ka ʻe siʻisiʻi ange ʻa e hoko ení, kapau ko ha tokotaha koe ʻokú ke poto ʻi hono levaʻi lelei ʻa e paʻangá.

     Tefitoʻi moʻoni Fakatohitapu: “Ko hai ia ʻiate kimoutolu ʻokú ne loto ke langa ha taua te ne taʻetomuʻa tangutu hifo ʻo fikaʻi ʻa e fakamolé ke sio pe ʻokú ne maʻu ha meʻa feʻunga ke fakakakatoʻaki ia?”​—Luke 14:28.

     ʻEke hifo kiate koe: ‘ʻE lava ke u mapuleʻi ʻeku fakamolé pe ʻoku ou tā moʻua maʻu pē? Kuo anga-fēfē ʻeku fakahaaʻi ʻoku lava ke u ngāueʻaki lelei ʻa e paʻangá?’

  •   Tuʻunga fakalaumālie. Kapau ko ha taha koe ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, ʻoku totonu ke ʻi ai hao taimi-tēpile tuʻumaʻu ki hono ako ʻa e Tohi Tapú mo e kau ki he ngaahi fakataha faka-Kalisitiané.

     Tefitoʻi moʻoni Fakatohitapu: “Fiefia ē ko kinautolu ʻoku nau lāuʻilo ki heʻenau fiemaʻu fakalaumālié.”​—Mātiu 5:3.

     ʻEke hifo kiate koe: ‘ʻOku ou tamuʻomuʻa ke tauhi maʻu hoku tuʻunga fakalaumālié? ʻOku ou fakamuʻomuʻa ʻeku taimi-tēpile fakalaumālié pe ʻoku ou fakaʻatā ʻa e ngaahi meʻa kehé ke ne fakaleluʻi ia?’

 Ko e meʻa mahuʻinga tahá: Ko e tokotaha te ke mali mo iá ʻokú ne tuha mo ha hoa mali lelei. Kapau ʻokú ke ngāue mālohi ke hoko ko ha faʻahinga tokotaha pehē, ʻoku ngalingali te ke tohoakiʻi mai ha taha ʻokú ne fai ʻa e meʻa tatau.