Za aha birimu

Za ahari Ebirimu

Waba nokimanya?

Waba nokimanya?

Ni bata oku abantu b’omu bwire bwa kare babire nibamamya omwaka n’okwezi?

OMWAKA gw’Abaheburayo gukaba nigutandika bahinga kandi bakabyara embibo, omu ihanga eryaraganisibwe, ebyabire nibibaho omu kwezi Kwamwenda n’Okwikumi k’omuri obu bwire.

Abantu bakaba nibabara okwezi bakuratize oku okwezi kwabire kuri kurebeka ebiri kwingana n’ebiro 29 ninga shi 30. Bakaba nibabara omwaka bakuratize omushana. Konka omwaka ogu babire nibabara barebire aha kwezi gukaba guri mugufu, ogeranisize n’ogu babire nibarebera aha mushana. Obwe rero bakaba nibaronda oburyo bw’okugira ngu eyo myaka ibiri ebugane.

Konka omu bwire bwa Musa, Ruhanga akaba yagambire ku omwaka gwabire gushemerire kutandikira omu kwezi kwa Abibu ninga shi Nisani, ebiri kubugana n’Okwakashatu n’Okwakana omuri obu bwire. (Kur 12:2; 13:4) Obugenyi obwabire nibukorwa omuri oko kwezi bukaba nibutwariramu okusharura engano.​—Kur 23:15, 16.

Omunyabwenge omwe akagamba ku cabire corobi munonga kumanya okwezi okuri ahari kalenda. Obugenyi bwa Pasika bukaba nibuba aha kiro ca 14 Nisani, kandi burijo bukaba nibubaho bukuratire izoba eri ekiro cabire kiri kwingana n’omushana. Obwe rero, ku babire nibareba aha muheru g’omwaka ku Pasika yabire erabeho mbere y’ekiro ecabire kiri kwingana n’omushana, bakaba nibongeraho okwezi kumwe mbere ya Nisani.

Abahamya ba Yehova nibakoresa obu buryo baba bari kushwijuma ekiro eki Obugenyi bwa Mukama buriberaho, oburi kubaho aha kiro ekiri kubugana n’ekiro ca 14 Nisani ahari kalenda y’Abaheburayo. Ebibina by’omu nsi yona nibimanyisibwa eco kiro hari kuburayo emyaka. *

Konka shi ni bata oku Abaheburayo babire nibamanya ahu okwezi kwabire nikuhenderera n’ahu okusya kwabire nikutandikira? Omuri obu bwire nobasa kubirebera ahari kalenda yawe ecapire ninga shi ey’omu simu. Konka omu bwire bwa kare okaba otari kubasa kubibona.

Omu bwire bw’omwijuro, okwezi kukaba nikwingana n’ebiro 30. (Kut 7:11, 24; 8:3, 4) Bwanyima, okwezi kw’ahari kalenda y’Abaheburayo ko kukaba kutari kwingana n’ebiro 30 kusha. Ahari kalenda y’Abaheburayo, okwezi kukaba nikutandika bwanyima y’okurebeka k’okwezi okusya. Eco kikaba nikibaho aha kiro ca 29 ninga eca 30 okwezi kusya kwatandika.

Izoba rimwe, Dawudi na Yonatani bombi bakagamba aha kwezi okusya bati: “Nyensakare okwezi kusya nikutandika.” (1 Sam 20:5, 18) Oku kiri kurebeka, omu kinyigana ca 11 mbere ya Yesu, bakaba nibabara okwezi okusya kutakatandikire. Ni bata oku Abisirayeli babire nibamanya ku okwezi okusya kwatandika? Ebiragiro ebiri kugamba aha micwe y’Abayudaya bikabishoborora. Nibyereka ku omu bwire obu Abayudaya barugire omu bukwatwa omuri Babuloni, Ishengero rikuru ry’Abayudaya ryabire ririho. Omu kwezi Kwamushanju obugenyi bubire, eryo ishengero rikaba niribugana aha kiro ca 30 c’oko kwezi. Abo bashija b’omu ishengero bakaba nibasharamu ahu okwezi okusya kwabire kuratandikire. Ni enki eki babire nibagenderaho?

Abashija b’omu mishozi eyabire eyetorwire Yerusalemu ni bo ababire nibareba ku okwezi okusya kwija nyekiro. Bakaba nibahika bari kuza kubigambira ab’omu Ishengero rikuru. Ab’omu Ishengero ku babire nibareba ebihamya by’okwezi okusya, bakaba nibahika bari kubiranga. Kandi shi ku habire nibaha hariho ebicu bikazibira abo bashija kumanya ku okwezi okusya kurebekire? Bakaba nibabara oko kwezi nk’okwagira ebiro 30, rero okwezi okusya kutandikira aha kiro ecakurataho.

Ebiragiro by’Abayudaya bikashoborora ku ensharamu y’abanyishengero yabire nerangwa bari kunaga emiriro ah’iguru y’orushozi rwa Oliva orwabire ruri hihi ya Yerusalemu. Nambwenu bakaba nibarecera eyo miriro aha tundi tushozi tw’omuri Isirayeli kugira ngu ago makuru gabuge hona. Omu myaka eyakuratireho, bakaba nibohereza entumwa. Abayudaya b’omuri Yerusalemu n’omuri Isirayeli yona bakaba nibamanyisibwa ku okwezi okusya kwatandika. Eco kikaba nikituma barya Pasika ah’izoba rimwe.

Nobasa kureba aha kashanduku kugira ngu oshoborocerwe oku amezi g’Abayudaya n’obugenyi byabire biri kubugana.

^ Reba omu Munara g’Omurinzi 15 Okwakabiri 1990 p. 15, n’“Ebibuzo by’abashomi” omu gw’aha kiro 15, Okwamukaga 1977.