1. Ufi ɔlamu ōhī nyá nɛ ācɛ gē lɛ a?

 LEYI yɛ āhɔ̄ nɛ Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa ōhī má ɛ ma. Nestor mla ɔnyā nu María dɔka ō nyɔ i yuklɔ ɛga nɛ ɛgbá ku ācɛ ō tɔɔna ɛlā Ɔwɔico yɔ fiyɛ. * O ya ɛɛ kéē lɔfu ya ɛnyā a, é cika ō nwu ɛgɛ néē géē ŋmo ije a tu waajɛ. Amáŋ é gbɔɔ ō yuufi ka á jé ŋ ɔdaŋ ka é ya lɛ a, é gáā lɔfu lɛ eeye ɔkwɔɔkwɛyi gɛ ŋ. Eko nɛ Biniam kwu piya Ɔcɛ Ocijali Ku Ujehofa ipu éwo éyi néē dɔka uklɔ ku alɔ ŋ ma, ó má ka abɔ ó kwu piya ɔcɛ éyi ku ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico ɛ ma, ka é lɔfu ya ɔ ŋmo gla. Ɛnyā tu ɔ ufi nɛhi. Amáŋ ɛgɛ nɛ apɔlɛ ku nu gáā ya lɛ, ɔdaŋ ka é gáā le jé lɛyikwu ɔwɛ ō gba ɛ̄gbā ɛpɛpɛ ku nu a, wɛ ɔdā nōo kóō tu ɔ ufi fiyɛ duu a. É le da Valérie ka ó lɛ ɛdɔ ku ukansa éyi nōo bɔbi nɛɛnɛhi, ó ceyitikwu kóō dɔka idɔkitɔ nōo géē ya ɔ ɔparesɔn a, amáŋ nōo géē lɛ ojilima ce ɔdā nɛ ó kpɔtuce ŋma Ubáyíbu a lɛyikwu oyi ō miyɛ. Ó gbɔɔ ō yuufi ka ó géē kwū, ɛnyā kē wɛ ɔdā nōo ya ɔcɛ duuma gla.

2. Ɔdiya nɛ alɔ cika ō ceyitikwu ya ku alɔ ya ufi ku alɔ lé a?

² A yuufi ɛgɛnyā jeeje ɛ? Ó ya alɛwa ku alɔ lɛ a ɛ. Ɔdaŋ ku alɔ i nwu ɛgɛ nɛ alɔ géē kwu ufi ku alɔ bi gla ŋ, alɔ lɔfu nyɔ i ya ōmiya nōo géē biya ɛma ku alɔ mla Ujehofa. Ɔdā nɛ Ebilii kē dɔka a yɔ abɔɔ a. Ó klla gē dɔka ō bi ufi nōo gē ya alɔ a le ya ku alɔ biya íne ku Ujehofa, kwu ɔ́da ō tɔɔna ɔkoolɔhi a. (Mafú. 12:17) Ebilii bɔbiipu nɛhi, ó lɛ eyinyinyi nóó, ó klla kē lɔfu. Amáŋ a lɔfu gbo iyi uwɔ ŋma ɛgiyi nu gla. Ɛgɛnyá a?

3. Ɔdi gáā ta alɔ abɔ ku alɔ ya ufi ku alɔ lé a?

 ³ Ɔdaŋ ku alɔ kpɔtuce lɔfu lɔfu ka Ujehofa yihɔtu alɔ, ka ó klla géē yɔ i ta alɔ abɔ eko doodu, ɛnyā géē ya ku alɔ kóō hii yuufi Ebilii ŋ. (Aíjē 118:6) Ocabɔ mafu, ɔcɛ nōo ta ɔkpá ku Aíjē 118 a má unwalu ōhī nōo biya ɔ ɔtu nɛhi. Ó lɛ aolɛla alɛwa, ōhī ku uwa kē wɛ ācɛ nōo lɛ íkwu nɛhi (ɔgba 9, 10). Ekoohi é nuunu ta ɔ lɔfu lɔfu (ɔgba 13). Ondu a kē ya ɔ itala lɔfu lɔfu duu (ɔgba 18). Naana a, ó ta ɔkpá kahinii: “Ń gáā yúufi ŋ́.” Ɔdiya nɛ ɔtu ya ɔ kóō lɛ ogbotu a? Ohigbu ka ó jé ku naana nɛ Ujehofa nōo wɛ Adā nu nōo yɔ ɔkpanco a ya ɔ itala a, ó yihɔtu nu nɛɛnɛhi kpɔ. Ɔcɛ ō ta ɔkpá ku Aíjē ɔɔma kpɔtuce lɔfu lɔfu ka Ɔwɔico ku nu nōo yihɔtu nu a géē le tutu eko doodu ō ta ɔ abɔ, ipu āhɔ̄ duuma nɛ ó kóō yɔ anu a.—Aíjē 118:29.

4. Ɛdɔ ufi nyá nɛ alɔ gáā yale gla ɔdaŋ ku alɔ kpɔtuce lɔfu lɔfu ka Ɔwɔico yihɔtu alɔ a?

⁴ Alɔ cika ō kpɔtuce ka Ujehofa yihɔtu alɔ. Ɛnyā géē ta alɔ abɔ ku alɔ ya ufi ɛta lé, é wɛ u, (1) ō yuufi ka alɔ i gáā lɔfu teyi ta apɔlɛ ku alɔ gla ŋ; (2) ō yuufi ɔlɛɛcɛ, mɛmla (3) ō yuufi ikwū. Ayinɛ néē kɛla lɛyikwu uwa ipu ogwotu aflɛyi a ya ufi ku uwa lé, ohigbu ka é kpɔtuce lɔfu lɔfu ka Ɔwɔico yihɔtu uwa.

5. Āhɔ̄ nyá lɔfu ya ku ɔtu ku otrɛyi ku apɔlɛ kóō plico nɛhi a? (Má ifoto nōo yɔ iyɔbu ku Ɔda Ō Gbaajɛ nyā a.)

⁵ Otrɛyi ku apɔlɛ nōo wɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist, i gē bi uklɔ ku nu ō teyi ta ɛgbá ku apɔlɛ ku nu le hija ŋ. (1 Utím. 5:8) Ɔdaŋ ka wɛ otrɛyi ku apɔlɛ, á jé ŋ ɛpleeko ku ōcē ku Corona nōo tu ipu oduudu ɛcɛ a, a lɔfu yuufi ka uklɔ ku uwɔ géē hɛ uwɔ abɔ. Ɔtu ku uwɔ lɔfu plico ku á jé ŋ, á gáā lɔfu je ɔdole lɛ apɔlɛ ku uwɔ amāŋ dɔka ɛga néē géē lā a lɛ uwa gla ŋ. A klla lɔfu yɔ i yuufi ka ɔdaŋ ka uklɔ ku uwɔ le hɛ uwɔ abɔ, a gáā lɔfu má uklɔ ɔhá gla ŋ. Amāŋ bɛɛka Nestor mla u María nɛ alɔ kɛla lɛyikwu uwa gbɔbu a, a lɔfu gbɛla ku a gáā lɔfu bu oyeeyi a mla ije ligii gla ŋ. Ebilii ya ku ācɛ alɛwa kéē lɛ abɔ ci ō gba Ujehofa ɛ̄gbā ɛ, ohigbu ka ɔtu ya uwa lɛ a.

6. Ɔdi nɛ Ebilii gē dɔka ō ya ku alɔ kpɔtuce a?

⁶ Ebilii gē dɔka ō ya ku alɔ kpɔtuce ka Ujehofa i yihɔtu alɔ ŋ, ka ó klla gáā ta alɔ abɔ ku alɔ teyi tu ɛgbá ku apɔlɛ ku alɔ ŋ. Ohigbu ɛnyā a, alɔ lɔfu gbɔɔ ō gbɛla ka alɔ cika ō ya ɔdā duuma nɛ alɔ ya gla, o ya ɛɛ ku uklɔ ku alɔ kóō hii hɛ alɔ abɔ ŋ. Alɔ kóō lɔfu nyɔ i ya ɔdā nōo géē biya ɛma nɛ alɔ lɛ mla Ɔwɔico a gla.

7. Ɔdi nɛ Ujisɔsi ta alɔ ɔtu kwu ɔtu ku nu a?

⁷ Ujisɔsi nōo jé Adā a fiyɛ ɔcɛ duuma ɔhá a kahinii: “Ádā ā jé ɛgbá kú aá gbɔbū ɛ́ɛ́ ka aá da ɔ́ ɔ̄kā nū.” (Umát. 6:8) Ujisɔsi kē jé duu ka Ujehofa le tutu ō ya ɛgbá ku alɔ lɛ alɔ. Abɔ alɔ wɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist a, alɔ wɛ ācɛ apɔlɛ ku Ɔwɔico. Ujehofa wɛ otrɛyi ku apɔlɛ ku alɔ a, alɔ kē jé kpɔcii ka ɔdā nɛ ó da ɛjɛɛji otrɛyi ku apɔlɛ kéē ya ipu ɔkpá ku 1 Utímōti 5:8 a, ka anu a géē ya lɛ a yiili duu.

8. (a) Ɔdi gáā ta alɔ abɔ ku alɔ kóō lɛ ufi nɛ alɔ gē lɛ ku alɔ i gáā lɔfu ya ɛgbá ku apɔlɛ ku alɔ gla ŋ ma yale a? (Umátiyu 6:31-33) (b) Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu gbla ocabɔ ku ɔba mla ɔnyā nōo yɔ ipu ifoto a, nōo yɔ i kɔ ɔdole mla ɔyinɛ alɔ nɔnya a?

⁸ Ɔdaŋ ku alɔ kpɔtuce ka Ujehofa yihɔtu alɔ mla apɔlɛ ku alɔ, alɔ géē lɛ ɔtuce lɔfu lɔfu ka alɔ géē lɛ aɔdā nɛ alɔ cɛgbá nu a. (Jé Umátiyu 6:31-33.) Ujehofa  dɔka ō ya ɛgbá ku alɔ lɛ alɔ, ó kē wɛ ɔcɛ ō ya ɛgbá ku alɔ nōo lɛ ihɔtu klla gē nwula abɔ i bi! Eko nɛ ó ya ɛcɛ a, ó wɛ aɔdā ō kpɔcii kpɔcii nɛ alɔ cɛgbá o ya ɛɛ ku alɔ yeeyi a nɛ ó je lɛ alɔ foofunu a ŋ. Ó ya aɔdā alɛwa ɔhá tu ipu ɛcɛ a, o ya ɛɛ ku alɔ jɔɔnyɛ oyeeyi. (Ohút. 2:9) Ɔdaŋ ka ekoohi aɔdā nɛ alɔ kóō lɛ foofunu a wɛ aɔdā nɛ alɔ cɛgbá nu, alɔ cika ō bla kpɔ ka ɔdā nōo ya ɛɛ nɛ alɔ lɛ aɔdā nɛ alɔ cɛgbá a wɛ ohigbu ka Ujehofa ya ɔ tɔɔtɛ a. (Umát. 6:11) Alɔ cika ō bi ɔ ipu ɔtu eko doodu ka ɔdā nɛ Ujehofa géē je lɛ alɔ a, géē lɔhi fiyɛ ɔdā duuma nɛ alɔ leyi gwu ɔ bonu babanya kɔɔ. Ɛpleeko ku ɛcɔbu a, ó klla géē je oyeeyi opiyoo lɛ alɔ. Ɔdā nɛ u Nestor mla u María gáā jé igbihaajɛ a yɔ abɔɔ a.—Ayis. 65:21, 22.

9. Ɔdi nɛ a lɔfu nwu ŋma ocabɔ ku Nestor mla u María a?

⁹ Nestor mla u María gáā lɛ ɛnɛɛnɛ ɔlɛ mla uklɔ olɔhi lɛ ipu Colombia. É kahinii: “Alɔ gbɛla lɛyikwu ō lɛ aɔdā agbenu ku alɔ ōhī kpo je lá klla ya fiyɛ lɛ Ujehofa, amáŋ alɔ gbɔɔ ō yuufi ka á jé ŋ alɔ i gáā lɔfu lɛ eeye ɔkwɔɔkwɛyi ɔdaŋ ku alɔ i lɛ ije nwune gɛ ŋ.” Ɔdi ta uwa abɔ kéē ya ufi ku uwa lé a? É gbɛla lɛyikwu ɔwɛ alɛwa nɛ Ujehofa mafu ka anuɔ yihɔtu uwa ɛ. Ohigbu ka é lɛ ɔtu ce ka Ujehofa géē leyi kwu uwa a, é ma uklɔ néē gē gba ije nɛhi lɛ uwa a ta. É gáā lɛ ɔlɛ uwa je lá klla kwu calɛ gā aya éyi ku igeli a néē cɛgbá ācɛ ō tɔɔna ɛlā Ɔwɔico fiyɛ a. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu ya uwa lɛ lɛyikwu ɔdā néē miya a? Nestor Kahinii: “Alɔ má ɔkwɛyi ku ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Umátiyu 6:33 a ipu oyeeyi ku alɔ ɛ. Ó lɛ ɔdā agbenu duuma nɛ alɔ cɛgbá nōo ŋa alɔ jeeje ɛ ŋ. Alɔ klla lɛ eeye babanya fiyɛ.”

10. Ɔdiya ɛɛ nōó wɛ ɔdā ō ya eyijii ku alɛɛcɛ gē yuufi iyi uwa ŋ ma?

¹⁰ Ŋmiifi eko nɛ Adam mla Iifu ya ikpɛyi olɔfu ta Ujehofa a, alɛɛcɛ humayi ya iyi uwa ɔdobɔbi alɛwa ɛ. (Ɔ̄cok. 8:9) Ocabɔ mafu, ācɛ gē bi íkwu ku uwa le ya ɛlā ɔwɛ obɔbi mla ācɛ ɔhá, auwi gē ya ɛlā mla ācɛ ɔwɛ obɔbi, ayipɛ inɔkpa kē ba abɔɔ nōo gē ca ɔmpa uwa ɛca klla gē ce ufi ta uwa iye, ācɛ ōhī kóō gē lɛ ācɛ apɔlɛ ku uwa ca tapu tapu. N ka n nɛɛ, ɔdā nōo ya ɛɛ nɛ alɛɛcɛ gē yuufi iyi uwa a yɔ abɔɔ a! Ɛgɛnyá nɛ Ebilii gē dɔka ō bi ufi ku ɔlɛɛcɛ le ya alɔ odee a?

11-12. Ɛgɛnyá nɛ Ebilii gē bi ufi ku ɔlɛɛcɛ le ya alɔ odee a?

 ¹¹ Ebilii gē ya ku alɔ kóō gbɔɔ ō yuufi alɛɛcɛ, gbeeko nōó géē ya ku alɔ lɛ abɔ ci uklɔ ku ɔna ō ta amāŋ aɔdā ɔhá nɛ Ujehofa ku alɔ kóō ya a. Ācɛ igɔmɛnti ɛhaajɛ ɔfu ku Ebilii a lɛ uklɔ ku alɔ ci klla gē ya alɔ ŋmo. (Ulúk. 21:12; Mafú. 2:10) Ipu ɛcɛ ku Ebilii nyā ācɛ alɛwa gē kɛmgbɛ bɔbi bɔbi lɛyikwu Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa. Ācɛ nōo kpɔtuce aɛlā ɛkɛmgbɛ ku uwa lɔfu ŋmo alɔ okonu, nuunu ta alɔ. (Umát. 10:36) Ɔwɛ nɛ Ebilii gē bi le yuklɔ a wɛ ɔdā ō hɛ alɔ idaago? Gboogboo gla ŋ. Ó kóō bi ɔwɛ nyā le yuklɔ ɛpleeko ku eko aflɛyi a duu ɛ.—Ācot. 5:27, 28, 40.

¹² Ufi ō ya ŋmo ŋma ɛgiyi ācɛ igɔmɛnti, i wɛ iyɔfu foofunu nɛ Ebilii gē bi le yuklɔ a ŋ. Ācɛ ōhī gē yuufi ɔdā nɛ ācɛ apɔlɛ ku uwa géē gbɛla, ɔdaŋ ka é le piya Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa. Ekoohi ɛnyā kóō i tu uwa ufi fiyɛ ije ō ŋmo uwa a. É yihɔtu aɔmaapu uwa nɛhi, é kē dɔka kéē gáā jé Ujehofa klla yihɔtu nu. Ó gē kwu uwa iyē nɛhi ɔdaŋ ku aɔmaapu uwa kɛla, ɔwɛ nōó mafu ojilima lɛ Ɔwɔico ɔkwɛyi a mla ācɛ nōo gē gba ɔ ɛ̄gbā ŋ. Ipu āhɔ̄ ōhī, aɔmaapu nōo gē bɛyikwu ɔkwɛyi a gbɔbu, gáā lɛ ɔkwɛyi a miyɛ igbihaajɛ. Amáŋ ɔdaŋ ku ācɛ apɔlɛ ku alɔ i dɔka ō lɛ ɔdā duuma ō ya mla alɔ ŋ, ohigbu ɔdā nɛ alɔ kpɔtuce ɛpɛpɛ a bɛ? Ɔdi nɛ alɔ gáā ya a?

13. Ɔdaŋ ku alɔ kpɔtuce ku Ɔwɔico yihɔtu alɔ, ɛgɛnyá nɛ ɔɔma gáā ta alɔ abɔ eko duuma nɛ apɔlɛ ku alɔ ta alɔ a? (Aíjē Kú Ɛ̄gbā 27:10)

¹³ Alɔ lɔfu lɛ ɔtu ō tu lé ŋma ɛnɛɛnɛ ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Aíjē Kú Ɛ̄gbā 27:10. (Jé.) Ɔdaŋ ku alɔ gbɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ Ujehofa yihɔtu alɔ lɛ, alɔ i gáā yuufi ɔdā duuma nōo géē ya a ŋ, ɔdaŋ ku apɔlɛ ku alɔ kóō ta alɔ naana. Alɔ kē kpɔtuce ku Ujehofa géē hɔha ce alɔ ohigbu ɔtu nɛ alɔ lé a. Ujehofa géē je ɛjɛɛji aɔdā nɛ alɔ cɛgbá o ya ɛɛ ku alɔ yeeyi a lɛ alɔ, ó géē ta alɔ abɔ ku alɔ lɛ ɔtu ɛbɔ mla eeye, ó klla géē ta alɔ abɔ ku alɔ yɔ kwu ɔ ajaajɛ fiyɛ ɛgɛ nɛ ɔcɛ duuma ɔhá kóō géē ya lɛ alɔ a! Ɔdā nɛ u Biniam nɛ alɔ kɛla lɛyikwu ɔ gbɔbu a gáā má a yɔ abɔɔ a.

14. Ɔdi nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ocabɔ ku Biniam a?

¹⁴ Biniam kwu piya Ɔcɛ Ocijali Ku Ujehofa naana nɛ ó jé ku igɔmɛnti ipu éwo ku uwa gē ya Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa ŋmo bɔbi bɔbi a. Má ɛgɛ nɛ ō jé ka Ujehofa yihɔtu nu a ta u Biniam abɔ kóō hii yuufi ɔlɛɛcɛ ŋ ma. Ó kahinii: “Ō ya ŋmo a kóō  bɔbi fiyɛ ɔdā nɛ um gbɛla a, amáŋ o ya ŋmo ŋma ɛgiyi apɔlɛ ku um kóō tu um ufi fiyɛ ō ya ŋmo ŋma ɛgiyi igɔmɛnti a. N gbɔɔ ō yuufi ka á jé ŋ, ɔdā nɛ um miya a lɔfu kwu adā um nɛ ó wɛ Ɔcɛ Ocijali Ku Ujehofa ŋ ma iyē nɛhi. N kóō gbɛla ku apɔlɛ ku um i gáā lɛ ojilima ce um gɛ ŋ.” Amáŋ, Biniam kpɔtuce ka Ujehofa gē lɛ ɛlá wu ācɛ nɛ ó yihɔtu uwa a eko doodu. Biniam kahinii: “N gbɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ Ujehofa ta ācɛ ɔhá abɔ kéē lɔtu āhɔ̄ olɔnɔ, ō leyi má éwo ku ācɛ ɔhá taajɛ, mla ígwu ku ācɛ obɔbi a. N jé ka Ujehofa géē hɔha ce um ɔdaŋ ku um hayi kpaakpa lɛ ɔ. Eko néē kwu um igbalɛwa klla ŋmo um ije a, n gáā le má abɔyi um ka Ujehofa gē ta ācɛ nōo hayi kpaakpa lɛ ɔ abɔ eko doodu.” Ujehofa kwu piya Adā ɔkwɛyi lɛ u Biniam, ācɛ ɔlɛ Ujehofa kē kwu piya apɔlɛ ɔkwɛyi ku nu.

15. Ɔdiya nɛ ó wɛ ɔdā ɔlamu ō yɔ i yuufi ō kwū a?

¹⁵ Ubáyíbu lɛ ɔ ka peee ka ikwū wɛ olɛla. (1 Ukɔ́r. 15:25, 26) Ɛlā ō gbo lɛyikwu ikwū lɔfu ya ku ɔtu ku alɔ kóō plico, ofluflu eko duuma nɛ alɔ amāŋ ācɛ nɛ alɔ yihɔtu uwa yɔ i doōcē nɛɛnɛhi. Ɔdiya nɛ alɔ gē yuufi ikwū a? Ohigbu ka Ujehofa ya alɔ ɔwɛ nōó géē yɔ i ŋmo alɔ unwu ō yɔ i dɔka ō jɔɔnyɛ oyeeyi piyoo. (Ɔ̄cok. 3:11) Amáŋ ō yuufi ikwū lɔfu ta alɔ abɔ ku alɔ gbo oyeeyi ku alɔ. Ocabɔ mafu, ó lɔfu lɛ abɔ kwu alɔ ɔtu ku alɔ bēē lɛ ɛnɛɛnɛ ɔdole klla na iyē daa, ku alɔ nyɔ i dɔka otabɔ ŋma ɛgiyi aidɔkitɔ eko duuma nɛ ó cɛgbá, mɛmla ō yɔ i lɛ abɔ ci ɔdā duuma nōo géē lɛ oyeeyi ku alɔ kwu ikwū ajaajɛ.

16. Ɛgɛnyá nɛ Ebilii gē dɔka ō bi ufi ku ikwū nɛ alɔ gē ya a le ya alɔ odee a?

¹⁶ Ebilii jé ka oyeeyi ku alɔ cɛgbá lɛ alɔ nɛɛnɛhi. Ó kóō ka ka alɔ géē leyi gwo ɛma nɛ alɔ lɛ mla Ɔwɔico a bonu gla, o ya ɛɛ ku alɔ lɔfu yeeyi. (Ujób. 2:4, 5) Amáŋ ɛkɛmgbɛ nɛ Ebilii ka abɔɔ a! Amáŋ ohigbu ka “Ebilíi . . . bī ɔfú kú ikwū ā,” ó gē dɔka ō bi ufi a le ya ku alɔ habɔ Ujehofa ta. (Uhíb. 2:14, 15) Ekoohi, ācɛ nɛ Ebilii gē lɛ abɔ kwu uwa ɔtu a gē tu alɔ ufi, ka é géē ŋmo alɔ ɔdaŋ ka alɔ i lɛ abɔ ci ɔdā nɛ alɔ kpɔtuce a ŋ. Amāŋ ekoohi, Ebilii lɔfu má ku alɔ yɔ i doōcē nōo yɔ i lɛ oyeeyi ku alɔ kwu ikwū ajaajɛ, cɛɛ ó lɛ abɔ ba ɔɔma le ya ku alɔ ya ɔdā nōo géē biya ɛma ku alɔ mla Ujehofa a. Aidɔkitɔ amāŋ ācɛ apɔlɛ ku alɔ lɔfu kwu alɔ ba ɔ ku alɔ miyɛ oyi, nōo géē wɛ ō biya íne ku Ɔwɔico. Amāŋ ɔcɛ éyi lɔfu kwu alɔ ba ɔ ku alɔ miyɛ ɛcí nōó tɛɛma kwu ɛlā nɛ Ubáyíbu ka a ŋ.

17. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ācɛ Uróm 8:37-39 a, ɔdiya nɛ alɔ i cika ō yuufi ikwū ŋ ma?

¹⁷ Naana nɛ alɔ i dɔka ō kwū ŋ ma, alɔ jé ku Ujehofa géē yɔ i yihɔtu alɔ gɔbu ɔdaŋ nɛ alɔ kóō gekwu naana. (Jé Ācɛ Uróm 8:37-39.) Eko duuma nɛ aɔya ku Ujehofa gekwu, ó gē blakwu uwa bɛɛka é yeeyi kpɔ ɛ ma. (Ulúk. 20:37, 38) Ó gē ŋmo ɔ unwu ō lɛ uwa heyi ŋma ɔlekwu kpɔ. (Ujób. 14:15) Ujehofa lɛ ule nɛhi gba ɛ o ya ɛɛ ku alɔ lɔfu “lɛ oyēeyī opiyóó.” (Ujɔ́n. 3:16) Alɔ jé ɛgɛ nɛ Ujehofa yihɔtu klla lɛ ɛlá wu alɔ nɛɛnɛhi lɛ a. Ó lɛ a, ikɔkɔ nɛ alɔ géē ma Ujehofa ta eko nɛ alɔ gē doōcē amāŋ néē bi ikwū yɔ i tu alɔ ufi, alɔ kóō gbolo ce Ujehofa kóō tu alɔ ɔtule, klla je ijeeyi mla ɔfu lɛ alɔ. Ɔdā nɛ u Valérie mla ɔba nu ya yiili a yɔ abɔɔ a.—Aíjē 41:3.

18. Ɔdi nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ocabɔ ku Valérie a?

¹⁸ Eko nɛ u Valérie wɛ ihayi ofu ce  igwɛɛhɔ (35) a, é le da ɔ ka ó lɛ ɛdɔ ku ukansa éyi nōo bɔbi nɛɛnɛhi. Má ɛgɛ nɛ ihɔtu ta ɔ abɔ kóō lɛ ufi nɛ ó lɛ a yale a. Ó kahinii: “Eko nɛ um le po ka um lɛ ukansa a, ó le hɛ ami mɛmla ɔba um idaago nɛhi. N cika ō ya ɔparesɔn nɛhi. N kɛla mla idɔkitɔ alɛwa nōo gē ya ɔparesɔn a, amáŋ ɛjɛɛji uwa ta ku uwa i gáā ya um ŋ ɔdaŋ ku um ta ō miyɛ oyi. Ufi gbɔɔ ō ya um, amáŋ ohigbu íne ku Ɔwɔico a, n ta ō miyɛ oyi! Ipu ɛjɛɛji oyeeyi ku um, Ujehofa le mafu gā um ka anuɔ yihɔtu um nɛɛnɛhi ɛ. Babanya n gáā lɛ ɛga lɛ ō mafu ɛgɛ nɛ um yihɔtu ku nu lɛ a. Eko doodu n gē po ɔ̄kā obɔbi, ɛnyā ya ku um lɛ ɔtu ku um ya ekponu fiyɛ ō ya ku Ujehofa kóō gweeye, ń dɔka ku Ebilii kóō yale ŋ duudu. Igbihaajɛ a, é gáā lɛ ɔparesɔn a ya um, ń kē miyɛ oyi ŋ. Naana nɛ ōcē ku um i mɛ ŋ ma a, Ujehofa humayi je aɔdā nɛ alɔ cɛgbá a lɛ alɔ. Ocabɔ mafu, ipu ōjila ku ujɔ alaadi gbɔbu ɛɛ kéē da um lɛyikwu ōcē ku um a, alɔ leyi yɛ ikpɛyi ɛlā nōo kahinii: ‘Meeting Today’s Adversities With Courage.’ * Ikpɛyi ɛlā ɔɔma tu alɔ ɔtule nɛɛnɛhi. Alɔ jé ɔ igbalɛwa. Ikpɛyi ɛlā ɛgɛnyā mla ō gɔbu yɔ i ya aɔdā ɔhá, bɛɛka ō tɔɔna mla ō gā ōjila ku ujɔ a, ta alɔ abɔ ku alɔ lɛ ɔtu ɛbɔ nɛhi klla ya ōmiya olɔhi.”

19. Ɔdi i gáā gboji ō ya gɛ ŋ ma?

¹⁹ Ācɛ Ō Yɛce Ukraist ɛga doodu ipu oduudu ɛcɛ a le yale ipu āhɔ̄ olɔnɔ ɛyɛɛyɛyi klla ya Ebilii le duu ɛ mla otabɔ ku Ujehofa. (1 Upít. 5:8, 9) A lɔfu ya lɛ a duu. Ó gáā gboji gɛ ŋ, Ujehofa géē je ɔ́da lɛ Ujisɔsi mla ācɛ nōo gáā cɔcɛ́ mla ɔ a kéē “lɛ úklɔ́ kú ebilíi bīya.” (1 Ujɔ́n. 3:8) Oŋma ɔɔma a, ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico nōo yɔ i gba ɔ ɛ̄gbā ipu ɛcɛ a i gáā “yúúfi gɛ ŋ́.” (Ayis. 54:14; Umáy. 4:4) Jaa gbeeko ɔɔma a, alɔ cika ō yɔ i gɔbu yuklɔ, o ya ɛɛ ku alɔ bēē ya ufi ku alɔ lé.

20. Ɔdi gáā ta alɔ abɔ ku alɔ ya ufi ku alɔ lé a?

²⁰ Alɔ cɛgbá ō gɔbu yɔ i ya ku alɔ kpɔtuce lɔfu lɔfu ka Ujehofa yihɔtu alɔ, ka ó klla géē yɔ i gbo ācɛ ɔlɛ nu. Alɔ géē lɔfu ya ɛnyā gla ŋma lɛ ō gbɛla mla ō yɔ i kɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ Ujehofa gbo ācɛ ɔlɛ nu eko otɛtɛ a. Alɔ klla lɔfu bi ɔ ɔtu ɛgɛ nɛ ó ta alɔ abɔyi alɔ abɔ ɛ ma, o ya ɛɛ ku alɔ lɔtu āhɔ̄ olɔnɔ a. Alɔ géē lɔfu ya ufi ku alɔ lé gla mla otabɔ ku Ujehofa!—Aíjē 34:4.