1. Ɛlā ɔkwɛyi nyá nɛ Usolomɔn nwu alɔ ipu ɔkpá ku Ɔ̄cokóītá 7:20 a?

 USOLOMƆN nōo wɛ Ɔcɛ́ a ka kahinii: “Ɔ̄cɛ dúúmā í yɔ̄ ipú ɛcɛ nyā, nōo gē yá ɔdā nōo le kpaakpa eko dóódu, nōó bīya íne ŋ́ nɛɛ ŋ́.” (Ɔ̄cok. 7:20) Ɛlā nyā wɛ ɔkwɛyi i bi! Ɛjɛɛji alɔ wɛ ācɛ o biya íne. (1 Ujɔ́n. 1:8) Ohigbu ɛnyā alɔ cɛgbá o je yɛhi, ŋma ɛgiyi Ɔwɔico mɛmla alɛɛcɛ.

2. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu gē ya ɔcɛ lɛ, eko nɛ ɔkpa ku nu kwu je ya ɔ ɛhi a?

² Á jé ŋ, a lɔfu blatu eko nɛ a ya ɔkpa ku uwɔ, nōo kwu uwɔ ajaajɛ icɔnu. Abɔ a dɔka ō wɛ ɔkpa ku nu kpɔ a, a nyɔ gáā le kagwo mla anu ŋma ɛjɛɛji ɔtu ku uwɔ. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu ya uwɔ lɛ abɔ ɔkpa ku uwɔ a, kwu je ya uwɔ ɛhi ŋma ɛjɛɛji ɔtu ku nu a? A lɛ ɛbɔ lɛ, ó lɛ a ŋ? Ii, ó lɛ aafu ŋ a klla lɛ eeye lɛ duu!

3. Ɔdi nɛ alɔ gáā kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?

³ Alɔ dɔka ku Ujehofa kóō wɛ Ɔkpa ku alɔ nōo kwu alɔ ajaajɛ fiyɛ duu a, amáŋ ekoohi, alɔ gē ya uce amāŋ kɛla nōo gē kwu ɔ iyē nɛhi. Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā jé kpɔcii, ka Ujehofa yɔ i ya ɔtu caca ō je ya alɔ ɛhi a? Ɔdi wɛ ɛyɛɛyɛyi nōo yɔ eko nɛ Ujehofa kwu oyabiya i je ya ɔcɛ ɛhi, mla ɛ̄nɛ̄ alɔ je ya ācɛ ɔhá ɛhi a? Amoomɛ, ɔnyɛ nɛ Ɔwɔico gē je ya ɔ ɛhi a?

4. Ɔdiya nɛ alɔ cika ō jé kpɔcii ka Ujehofa le tutu eko doodu ō je yɛhi a?

⁴ Ɛlā ku Ɔwɔico cɛ lɛ alɔ jé kpɔcii ka Ɔwɔico le tutu ō je ya alɔ ɛhi. Eko nɛ Ujehofa ma iyi nu fu lɛ Umosisi ɛyi Ɛfu ku Usinai a, Ó kɛla lɛ ɔ o bu ipu alelekwu nōo yɔ i kɛla lɛ ɔ a kahinii: ‘Ami Óndú ā, wɛ Ɔwɔicō nōo gbonɛnɛ nɛ̄hi, n kē ī méyīnyinyi, ń kē ī cɔ̄nū fíya ŋ́. N klla gē ma ihɔtū nɛ̄hi  fú lɛ ācɛ ɔlɛ́ um, cɛ́ɛ́ kéē lɛɔtūce um. N gē lɛ okónu nɛ̄ n ce lɛ ayááyí úlúúlā ā tū. N kē ī je ɔdōbɔ̄bí mɛ́mla ínoōbīya yɛ́ɛhi.’ (Oyɛb. 34:6, 7) Ujehofa wɛ Ɔwɔico nōo gbonɛnɛ klla lɛ eyinyinyi nɛhi, nōo le tutu eko doodu kóō je ya ācɛ nōo biya íne amáŋ le piyabɔ ɔkwɔɔkwɛyi a ɛhi.—Uneh. 9:17; Aíjē 86:15.

5. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Aíjē Kú Ɛ̄gbā 103:13, 14 ka a, ɔdi nɛ Ujehofa ya ohigbu ka ó jé alɔ lɔɔlɔhi a?

⁵ Ohigbu ka Ujehofa wɛ ɔcɛ nōo ya alɔ a, ó jé ɛjɛɛji odee lɛyikwu alɔ. Gbɛla tu ɛlā nyā ɛɛ! Ujehofa jé ɛjɛɛji odee, lɛyikwu ɛjɛɛji ācɛ nōo yɔ ipu ɛcɛ a. (Aíjē 139:15-17) Ohigbu ɛnyā, ó yɔ i má ɛjɛɛji ajila iyē ŋ nɛ alɔ lugwu nu, ŋma ɛgiyi adā alɔ mla ɛ́nɛ́ alɔ a. O fiyɛ duu a wɛ ka ó jé ɛjɛɛji ɔdā nōo ya ipu oyeeyi ku alɔ, nōo ya ku alɔ wɛ ɛdɔ ācɛ nɛ alɔ wɛ babanya a. Ɔdi nɛ Ujehofa ya ohigbu ka ó jé alɔ lɔɔlɔhi a? Ɛnyā gē ya kóō ya uce mla alɔ ipu eyinyinyi.—Aíjē 78:39; jé Aíjē Kú Ɛ̄gbā 103:13, 14.

6. Ɛgɛnyá nɛ Ujehofa mafu ka ó yɔ i ya ɔtu caca ō je ya alɔ ɛhi a?

⁶ Ujehofa le mafu ka ó yɔ i ya ɔtu caca ō je ya alɔ ɛhi ɛ. Ó jé ka ohigbu ɔcɛ aflɛyi nōo wɛ Adam a, nɛ alɔ je piya ācɛ o biya íne klla gē kwú a. (Uróm 5:12) Ó kē lɛ ɔdā duuma nɛ alɔ lɔfu ya, o ya ɛɛ ku alɔ lɛ iyi alɔ amāŋ ka ācɛ ɔhá hɛta, ŋma okonu ō ta ɔɔma ŋ. (Aíjē 49:7-9) Amáŋ Ɔwɔico ku alɔ nōo yihɔtu alɔ nɛhi a, lɛ eyinyinyi mafu lɛ alɔ oŋma lɛ ō ya ōmiya, o ya ɛɛ kóō lɛ alɔ hɛta. Ɔdi nɛ ó ya a? Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ujɔ́ni 3:16 ka a, Ujehofa lɛ Ɔyi Nɔnyilɔ ekponu ku nu nɛ ó yihɔtu nɛhi a tɛhɔ, kóō gáā gekwū ohigbu alɔ. (Umát. 20:28; Uróm 5:19) Ujisɔsi gáā lɛ owe má klla gekwū kwɛyi alɔ, cɛɛ ku ɔcɛ duuma nōo lɛ ɔtu kpoce ɔ a kóō lɛ ohɛta lɛ. (Uhíb. 2:9) Ó géē kwu Ujehofa iyē nɛhi ō má Ɔyi nu nɛ ó yihɔtu nu nɛhi a, yɔ i jɔɔnɔ bɔbi bɔbi klla gekwū ɔwɛ otuweyi! O lɛ aafu ŋ, ɔdaŋ ka Ujehofa i dɔka ō je ya alɔ ɛhi ŋ nɛɛ, ó gē yɛ i cɛ ku Ɔyi nu kóō kwú ŋ.

7. Ocabɔ ku ācɛ ōhī nyá ŋma ipu Ubáyíbu, nɛ Ujehofa je ya uwa ɛhi ŋma ipu ɔtu a?

⁷ Ipu Ubáyíbu, ó lɛ ocabɔ ku ācɛ ɛyɛɛyɛyi nɛ Ujehofa je ya uwa ɛhi ŋma ipu ɔtu. (Āfi. 4:32) A gbɛla kwu oduuma ku  uwa gla a? Á jé ŋ, a lɔfu gbɛla lɛyikwu Umanasɛ nōo wɛ Ɔcɛ́ a. Ɔcɛ obɔbi ɔɔma ya Ujehofa cɔnu nɛhi ɔwɛ alɛwa. Ó gba aɔwɔ ɛkɛmgbɛ ɛ̄gbā, klla ta ācɛ ɔhá ɔtu kwu ɔtu kéē ya lɛ a. Ó ŋmo ayi ku abɔyi nu, klla je uwa gwɛɛya lɛ aɔwɔ ɛkɛmgbɛ. Ó ya jāā gbeeko nɛ ó kwu ojibo ku ɛci u kwu ɛga otihɔ, néē gē gba Ujehofa ɛ̄gbā a. Ubáyíbu kóō kɛla lɛyikwu ɔ kahinii: “Ó le ɔ́bíipú bī tū Óndú, Ɔwɔicō, ɛ̄nyā cɛ̄ le Óndú ā le cɔ̄nū nɛ̄hi.” (2 Úklɔ́ 33:2-7) Naana a, abɔ Umanasɛ le mafu ɔkwɔɔkwɛyi ka ó kwu piyabɔ ɛ ma, Ujehofa kwu je ya ɔ ɛhi ŋma ipu ɔtu. Ɔwɔico klla lɛ ɛga je lɛ ɔ kóō kwu piya ɔcɛ́ kpɔ. (2 Úklɔ́ 33:12, 13) Á jé ŋ, a kē lɔfu gbɛla lɛyikwu Udefidi nōo wɛ Ɔcɛ́ a duu. Ó ya ɔdā obɔbi nɛhi alɛwa ɛgiyi Ujehofa, kwu ikpo ɔnyā ɔcɛ ɔhá ō ce mla ɔcɛ ō ŋmo duu. Naana a, eko nɛ Udefidi le mafu ka ó kwu piyabɔ ɔkwɔɔkwɛyi a, Ujehofa kwu je ya ɔ ɛhi. (2 Usám. 12:9, 10, 13, 14) Ɔkwɛyi, aocabɔ nyā cɛ lɛ alɔ jé kpɔcii ka Ujehofa yɔ i ya ɔtu caca ō je ya alɔ ɛhi. Ɛgɛ nɛ alɔ kē géē má a, ɔwɛ nɛ Ujehofa gē je ya alɔ ɛhi a, wɛ ɛyɛɛyi gwu ɔwɛ nɛ alɛɛcɛ gē je yɛhi a ta.

8. Ɛgɛnyá nɛ ɛga nɛ Ujehofa lɛ ō wɛ Ɔcɛ O Hɛpɔ a, lɛ abɔ kwu ɔwɛ nɛ ó gē je yɛhi a?

⁸ Ujehofa wɛ ‘ɔ̄cɛ o hɛ́pɔ̄ kú odúúdú ɛcɛ’ a. (Ohút. 18:25) Ɔcɛ o hɛpɔ ɔkwɛyi cɛgbá ō jɛyi ku íne lɔɔlɔhi. Ujehofa wɛ ɔcɛ o hɛpɔ ku alɔ a, ó kē jɛyi klla jé ɛjɛɛji íne lɔɔlɔhi, ohigbu ka Anu gē je íne lɛ alɔ a. (Ayis. 33:22) Ó lɛ ɔcɛ duuma nōo jé ɔdā obɔbi mɛmla ɔdā olɔhi, gaajɛ Ujehofa ɛɛ gɛ ŋ. Ɔdā ɔhá nyá nɛ ɔcɛ o hɛpɔ ɔkwɛyi cɛgbá kpɔ a? Ó cɛgbá ō jé ɛjɛɛji ɔkwɛyi lɛyikwu ɛlā a, gbɔbu ɛɛ kóō géē hɛpɔ a. Ɛnyā mafu ka Ujehofa wɛ ɔcɛ o hɛpɔ okpaakpa fiyɛ duu a, ohigbu ka ó jé ɛjɛɛji ɔkwɛyi.

9. Ɔdi nɛ Ujehofa jé lɛyikwu ɔcɛ, eko nɛ ó dɔka ō je ya ɔcɛ ɛhi a?

⁹ Bɛɛka alɛɛcɛ nōo gē hɛpɔ a, Ujehofa jé ɛjɛɛji ɔkwɛyi ku ɛlā doodu. (Ohút. 18:20, 21; Aíjē 90:8) Ó gē leyi má ɛlā klla gē po, ɛgɛ nɛ alɛɛcɛ gē ya ofoofunu a ŋ. Ó jé lɔɔlɔhi ɛgɛ nɛ ɛdɔ ɔkpá nɛ alɔ jé, ɛga nɛ alɔ jɛ, ɛdɔ unwalu ku ɔkpiye amāŋ ōcē, mla uce o ya nɛ alɔ lugwu nu ŋma ɛgiyi apɔlɛ ku alɔ a gē lɛ abɔ kwu alɔ a. Ujehofa klla gē jé ɔtu ku ɔlɛɛcɛ. Ohigbu ɔɔma ɔdaŋ ka ɔcɛ lɛ odee ya, ó jé ɔdā nōo ya nɛ ɔcɛ a ya ɔdā ɔɔma piii a. Ɔdā duuma i tayinu ŋma ɛgiyi Ujehofa gla ŋ. (Uhíb. 4:13) Ohigbu ɔɔma eko duuma nɛ Ujehofa kwu je ya ɔcɛ ɛhi, ó ya lɛ a ohigbu ka ó jé ɛjɛɛji ɔkwɛyi lɛyikwu ɔcɛ ɔɔma.

10. Ɔdiya nɛ alɔ lɔfu ka ka eko doodu, ɛpɔ ō hɛ ku Ujehofa gē le kpaakpa i klla lɛ uji ŋ ma? (Oblatūkíne 32:4)

¹⁰ Eko doodu, ɛpɔ ō hɛ ku Ujehofa gē le kpaakpa i klla lɛ uji duuma ŋ. Ó gē meyigoo ku ɔcɛ ŋ. Ó gē je ya ɔcɛ ɛhi ohigbu ō má eyī ku nu, ije nɛ ó lɛ, ɛgɛ nɛ ɔcɛ cɛgbá amāŋ ka ohigbu ɔdā nɛ ɔcɛ jé a ŋ. (1 Usám. 16:7; Ujɛ́m. 2:1-4) Ó lɛ ɔcɛ duuma nōo lɔfu kwu Ujehofa abɔfu kóō ya odee amāŋ je omici lɛ ɔ gla ŋ. (2 Úklɔ́ 19:7) Ōmiya duuma nɛ ó ya, icɔnu, a lɔfu ya odee gla gɛ ŋ amāŋ ka ɛlā nɛ ācɛ ka i gē lɛ abɔ kwu ɔ ŋ. (Oyɛb. 34:7) Ujehofa ofoofunu wɛ ɔcɛ ohɛpɔ o kpaakpa a, ohigbu ka ó jé ku ɛjɛɛji odee lɛyikwu alɔ mla āhɔ̄ ku alɔ.—Jé Oblatūkíne 32:4.

11. Ɔwɛ éyi nyá nɛ ɔwɛ nɛ Ujehofa gē bi le je ya alɔ ɛhi a, wɛ ɛyɛɛyɛyi gwu aku alɛɛcɛ ta a?

¹¹ Ɔcɛ nōo ta Ɔkpá ku Ācɛ Uhibru a, jé kpɔcii ka ɔwɛ ō je yɛhi ku Ujehofa wɛ ɔwɛ  ɛnɛɛnɛ. Ipu āhɔ̄ ōhī, é gē bi ɛlā ku Uhibru nōo “mafu ɛgɛ nɛ Ɔwɔico gē bi le je ya ācɛ, nōo biya íne a ɛhi. Ɛlā ɔɔma i kē kɛla lɛyikwu ɛji, nɛ ɔlɛɛcɛ lɔfu je ya ɔmpa nu ɛhi gáā kwu a jeeje ɛ ŋ.” Ujehofa ofoofunu lɔfu ō je ya ɔcɛ, nōo ya oyabiya amáŋ le piyabɔ a ɛhi duudu a. Ɔdi gē bɛɛcɛ eko duuma nɛ Ujehofa kwu je ya alɔ ɛhi a?

12-13. (a) Ɔdi nɛ ɔcɛ gē jɔɔnyɛ nu eko nɛ Ujehofa kwu je ya ɔ ɛhi a? (b) Ɛ̄cī amāŋ ka ihayi ɛmula nɛ ɔcɛ gē lɛ abahi, ō je yɛhi ku Ujehofa gáā kwu a?

¹² Ɔdaŋ ka alɔ cɛ ŋma ɔtu ɔkwɔɔkwɛyi ka Ujehofa kwu je ya alɔ ɛhi ɛ, cɛɛ alɔ géē jɔɔnyɛ “eko ku omlɛnyɔ,” ɛbɔ ku ɔtu mla ɔtu oyeŋee. Alɔ géē lɛ ɛbɔ ku ɔtu nyā ofoofunu, “iyɔbu ku Ondu a” nōo wɛ Ujehofa a, ka ó kwu je ya alɔ ɛhi ɛ. (Ācot. 3:19) Eko duuma nɛ Ujehofa kwu je ya alɔ ɛhi, ó gē je ɛga lɛ alɔ ō kwu piya ɔkpa ku nu bɛɛka alɔ i kóō ya oyabiya jeeje ɛ ŋ ma.

¹³ Eko duuma nɛ Ujehofa kwu je ya alɔ ɛhi, ó gáā bi ɔ ɔtu amāŋ ya alɔ itala ohigbu nu igbɔha ɛɛ gɛ ŋ. (Ayis. 43:25; Ujɛr. 31:34) Ujehofa gē je oyabiya ku alɔ ŋma ɛgiyi nu ligbo ligbo “bɛ̄ɛka ɛ́gɛ́nɛ̄ ɛnɔ̄ɔ̄cī ligbó ŋmá ɛnɔ̄ɔ̄nɛ̄ ā.” * (Aíjē 103:12) Ɔdaŋ ka alɔ gbɛla lipu lipu tu ɛgɛ nɛ Ujehofa gē je yɛhi nɛɛnɛhi lɛ a, ó gē lɛ abɔ kwu alɔ ō ta ɔ ahinya klla yuufi nu. (Aíjē 130:4) Amáŋ, ɔnyɛ nɛ Ujehofa gē je ya ɔ ɛhi a?

14. Ɔdi nɛ alɔ nwu lɛyikwu ōmiya nɛ Ujehofa gē ya, gbɔbu ɛɛ kóō je ya ɔcɛ ɛhi a?

¹⁴ Ɛgɛ nɛ alɔ má ɛ ma, ōmiya ku Ujehofa ō je ya ɔcɛ ɛhi, i wɛ oŋma lɛ ɛgɛ nɛ íne nɛ ɔcɛ biya a nwune amāŋ nyɛ lɛ ŋ. Alɔ klla le nwu duu ɛɛ, ka abɔ Ujehofa wɛ Ɔcɛ Nōo Ya Alɔ, ɔcɛ nōo gē Je Íne Lɛ Alɔ mɛmla Ɔcɛ O Hɛpɔ ku alɔ a, ó gē bi ɔdā ō jé ɔɔma le miya gbɔbu ɛɛ kóō je ya ɔcɛ ɛhi. Amáŋ aɔdā ōhī nyá nɛ Ujehofa gē leyi yɛ ɔ, ɔdaŋ kóō kwu je ya ɔcɛ ɛhi amāŋ ka ó je ya ɔ ɛhi ŋ ma?

15. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ulúku 12:47, 48 ka a, ɔdi wɛ āhɔ̄ éyi nɛ Ujehofa gē leyi yɛ ɔ a?

¹⁵ Ɔdā éyi nɛ Ujehofa gē leyi yɛ ɔ a, wɛ ka ɔdaŋ ka ɔcɛ nōo biya íne a, jé ka ɔdā  nɛ ó ya a wɛ ɔdā obɔbi. Ujisɔsi lɛ ɛnyā teyi peee, ipu ɔkpá ku Ulúku 12:47, 48. (Jé.) Ɔdaŋ ka ɔcɛ le miya ō lɛ ɔdā nɛ ó jé ka Ujehofa i dɔka ŋ ya ŋma ipu ɔtu obɔbi ku nu, ɔɔma wɛ ka ó lɛ íne biya nɛɛnɛhi ɛɛ yɔ abɔ a. Ɛdɔ ɔcɛ ɛgɛnyá, Ujehofa lɔfu miya ō ta ō je ya ɔ ɛhi. (Umák. 3:29; Ujɔ́n. 9:41) Alɔ a cɛgbá ō ka ekoohi piii duu, ka alɔ jé ka ɔdā nɛ alɔ ya a i wɛ ɔdā olɔhi ŋ. Eyiyoce duuma yɔ lɛ alɔ ipu āhɔ̄ nyā a? Ii! Ɛnyā kwu alɔ i bi wa ɛlā ɔhá nɛ Ujehofa gē leyi yɛ ɔ a.

16. Ɔdi wɛ ɛyi kóō piyabɔ a, ɔdiya nɛ ɛnyā kē cɛgbá ɔdaŋ ka alɔ dɔka ku Ujehofa kóō je ya alɔ ɛhi a?

¹⁶ Ɔdā ɔhá nɛ Ujehofa gē leyi yɛ ɔ a, wɛ ka ɔdaŋ ka ɔcɛ nōo biya íne ɔɔma a le piyabɔ ɔkwɔɔkwɛyi. Ɔdi nōó wɛ ku ɔcɛ kóō kwu piyabɔ a? Ku ɔcɛ kóō kwu piyabɔ wɛ ka ɔcɛ a, géē piya ɛjɛɛji “ɔtu ku nu, uce ō ya ku nu, mla eyiyoce ku nu” abɔ. Ó klla lɛ ō ya mla ɛgɛ nɛ ɔtu ya ɔcɛ a, lɛyikwu ɔdā nɛ ó ya a. Ɛgɛ nōó kwu ɔ iye nɛɛnɛhi lɛ mla ō jé ɛga nɛ ó cika ō ya lɔhi fiyɛ, amáŋ nɛ ó ya ŋ ma. Ɔcɛ nōo piyabɔ ɔɔma i gáā yɔ i cɔnu ohigbu ɔdā obɔbi nɛ ó ya a ofoofunu ŋ, amáŋ ohigbu ɛgɛ nɛ ó je ɛga ku abɔ kóō hɛ ɛma nɛ ó lɛ mla Ujehofa a iye, nōo cɛ lɛ ɔ ya ɔdā obɔbi ɔɔma a. Bla ka Umanasɛ mla Udefidi nōo wɛ Ɔcɛ́ a biya íne nɛɛnɛhi, naana a, Ujehofa kwu je ya uwa ɛhi ŋma ipu ɔtu. (1 Aɔ́cɛ́ 14:8) Ɔkwɛyi, Ujehofa gē je ya alɔ ɛhi ofoofunu, ɔdaŋ ka ó má ɔkwɔɔkwɛyi ku alɔ kwu piyabɔ ɛɛ. Amáŋ ó cika ō jɛ ofoofunu ku alɔ yɔ i cɔnu ohigbu uce obɔbi, amāŋ ka ohigbu ɔdā obɔbi nɛ alɔ ya a ŋ. Alɔ cɛgbá ō le tutu piii ō ya odee lɛyikwu ɔ. * Ɛnyā kē kwu alɔ i bi ɛlā ɔhá nɛ Ujehofa gē leyi yɛ ɔ a.

17. Ɔdi wɛ ɛyi kóō piyabɔ a, ɔdiya nōó kē cɛgbá ō ya ɛɛ ku alɔ cigbihi gā ipu ɔdā obɔbi ɔɔma gɛ ŋ ma? (Ayisáya 55:7)

¹⁷ Ɔdā ɔhá nɛ Ujehofa gē leyi yɛ ɔ a, wɛ opiyabɔ nɛ alɔ ya a. Ɛyi ku opiyabɔ wɛ ō kwu “piyeyi.” Ɔwɛ ɔhá wɛ ka ɔcɛ a géē ma ō lā oyeeyi obɔbi, cɛɛ ku ó gbɔɔ ō lā oyeeyi ku nu ɛgɛ nɛ Ujehofa dɔka a. (Jé Ayisáya 55:7.) Ɔcɛ a géē piya ɔtu ku nu  abɔ, cɛɛ ó gbɔɔ ō gbɛla ɛgɛ nɛ Ujehofa gē gbɛla a. (Uróm 12:2; Āfi. 4:23) Ó géē lɛ ɔtu ku nu yekpo piii, ō habɔ ɛlá mla uce nɛ ó gē ya gbɔbu a ta. (Ukól. 3:7-10) Ɛgɛ nɛ alɔ kē jé a, ɔtu nɛ alɔ kpoce ɛyā nɛ Ujisɔsi gwo a, wɛ ɔdā o cɛgbá fiyɛ nōo ya nɛ Ujehofa gáā je íne ō biya ku alɔ ya alɔ ɛhi a. Ujehofa kē géē je ya alɔ ɛhi ohigbu ɛya ɔɔma, ɔdaŋ ka ó má ku alɔ yɔ i ya ɛjɛɛji ɔfu ku alɔ, ō kwu uce ō ya ku alɔ i piyabɔ.—1 Ujɔ́n. 1:7.

18. Ɔdi nɛ alɔ ka lɛyikwu ō je yɛhi ku Ujehofa ɛ ma?

¹⁸ Ku alɔ leyi yɛ aɔcɛla nɛ alɔ kɛla lɛyikwu ɔ ɛ ma. Ɔkwɔɔkwɛyi, Ujehofa wɛ ɔcɛ nōo gē je yɛhi fiyɛ duu, ipu odoodu ɛcɛ a. Ɔdiya nɛ alɔ ka lɛ a? Aflɛyi, ó le tutu eko doodu ō je yɛhi. Ɔmpa, ó jé alɔ lɔɔlɔhi. Ó jé ɛjɛɛji odee lɛyikwu alɔ, anu kē wɛ ɔcɛ okpaakpa ō jé ɔdaŋ ku alɔ kwu piyabɔ ɔkwɔɔkwɛyi a. Ɔmɛta, eko duuma nɛ Ujehofa kē kwu je ya alɔ ɛhi, ó lɛ ɔ ya peee bɛɛka alɔ i kóō ya ɔdā obɔbi duuma jeeje ɛ ŋ ma. Ɛnyā gē ya ku alɔ lɛ ɔtu oyeŋee klla cɛ ka ó miyɛ alɔ ɛ.

19. Naana nɛ alɔ i jila iyē ŋ klla lɔfu biya íne ekoohi a, ɔdiya nɛ alɔ lɔfu yɔ i lɛ eeye kpɔ a?

¹⁹ Ku ɛlā ɔkwɛyi, abɔ alɔ i jila iyē ŋ ma, alɔ géē yɔ i biya íne ekoohi. Amáŋ, alɔ lɔfu lɛ ɔtu ō tu kwu ɔtu ŋma ɛlā nōo yɔ ipu Insight on the Scriptures, Volume 2, upeji 771 a. Ó kahinii: “Ujehofa wɛ Ɔwɔico nōo i meyinyinyi, ó kē jé ka ācɛ ɔlɛ nu i jila iyē ŋ. Ohigbu ɛnyā alɔ i cika ō yɔ i cɔnu eko doodu, eko nɛ alɔ lɛ inyileyi ya ohigbu a jila iyē ku alɔ ŋ. (Aíjē 103:8-14; 130:3) Alɔ kóō yɔ i gweeye ohigbu ɔfu ku alɔ nɛ alɔ yɔ i ya, o ya ɛɛ ku alɔ lā oyeeyi ku alɔ ɛgɛ nɛ Ɔwɔico dɔka a. (Ufíl. 4:4-6; 1 Ujɔ́n. 3:19-22).” Ɛlā nyā tu ɔtu kwu ɔtu i bi!

20. Ɔdi nɛ alɔ gáā kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikpɛyi ɛlā ɔhá a?

²⁰ Alɔ gweeye nɛhi ka Ujehofa le tutu ō je ya alɔ ɛhi, eko duuma nɛ alɔ le piyabɔ ɔkwɔɔkwɛyi ŋma íne nɛ alɔ biya a. Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā yɛce ocabɔ, kóō je yɛhi ku Ujehofa a? Aɔwɛ nyá nɛ ō je yɛhi ku alɔ lɛbɛɛka aku Ujehofa a, aɔwɛ nyá nōó kē wɛ ɛyɛɛyɛyi a? Ɔdiya nɛ ō lɛ ɛyɛɛyɛyi ku uwa jé cɛgbá a? Ikpɛyi ɛlā ɔhá a géē cila ohi ku aɔka nyā.